فخری خوروش چگونه کارش را آغاز کرد؟

فخری خوروش یکی از نخستین بازیگرانی بود که در تالار وحدت یا رودکی سابق روی صحنه رفت چراکه این تالار پیش از آن ویژه اجرا‌های موسیقی، اپرا و باله تعریف شده بود.

به گزارش ایسنا، فخری خوروش، بازیگر باسابقه تئاتر، سینما و تلویزیون که هفته پیش درگذشت، فعالیت خود را مانند بسیاری از هم‌دوره‌ای‌های خویش از صحنه تئاتر آغاز کرده بود، اما از آنجاکه هنر تئاتر، هنری میراست، این بخش از کارنامه هنری بازیگران معمولا مغفول می‌ماند؛ به ویژه در دوره گذشته که خبری هم از اینترنت و فضای مجازی نبود.

خوروش همان گونه که در سینما و تلویزیون با شماری از کارگردانان نامدار همکاری کرده بود، در تئاتر نیز کارنامه‌ای پر و پیمان دارد.

در هفتمین روز درگذشت او بخشی از حضورش را در تئاتر مرور می‌کنیم.

نخستین نمایشی که خوروش در آن بازی کرد، «دست‌های آلوده» نوشته ژان پل سارتر بود؛ نویسنده‌ای که در دهه ۳۰ و ۴۰ خورشیدی مورد اقبال کارگردانان ایرانی قرار گرفته بود.

پس از اجرای موفقیت‌آمیز «دست‌های آلوده»، اوایل دهه ۴۰ فخری خوروش با بازی در نمایش «دوزخ»، در یکی دیگر از آثار سارتر به ایفای نقش پرداخت. نمایش را پری صابری اجرا کرد که از جمله کارگردانان فعال و خلاق آن دوره بود و در آن مقطع در گروه تئاتر پازارگاد با حمید سمندریان همکاری داشت. صابری قبل‌تر خود در این نمایش به زبان فرانسوی بازی کرده بود.

صابری که در فرانسه تحصیل کرده بود، بنا داشت تا نمایشنامه سارتر را روی صحنه بیاورد. این نمایشنامه سارتر در ایران با نام «دوزخ» مشهور شده بود. صابری، اما برخلاف اغلب اجرا‌هایی که از این متن با عنوان «دوزخ» در ایران بر صحنه رفته، عنوان اصلی نمایشنامه را انتخاب کرد؛ «دربسته».

این نمایشنامه با بازی محمد علی کشاورز، فخری خوروش، شکوه نجم‌آبادی و عباس یوسفیانی بر صحنه رفت.

اما با اجرای نمایش «یرما»، فخری خوروش و جمعی دیگر از بازیگران تئاتر نخستین بازیگرانی بودند که برای نخستین بار در تالار رودکی روی صحنه رفتند.

نمایشنامه «یرما» اثر فدریکو گارسیا لورکا، شاعر، نمایشنامه‌نویس و مبارز شهیر اسپانیایی بود که هنوز هم در جهان مورد توجه است.

این نمایشنامه زنانه، با کارگردانی پری صابری اجرا شد و فخری خوروش در کنار بازیگرانی همچون محمد گودرزی، پروین دولتشاهی، سعید نیک‌پور، شهناز جابری‌زاده، مینو صابری و جمعی از دانشجویان رشته نمایش بازی کرد.

صابری برای ترجمه شعر‌های این نمایشنامه از یدالله رویایی دعوت کرد تا اشعار لورکا که در متن استفاده شده بود، تا حد ممکن به شعر فارسی برگردانده شود.

یک همکاری ناتمام با سمندریان، بخشی دیگر از کارنامه نمایشی خوروش است.

حمید سمندریان که علاقه‌اش به نمایشنامه‌های آلمانی و به ویژه فردیش دورنمات بر اهالی تئاتر کاملا روشن است، بنا داشت تا نمایشنامه «بازی استریندبرگ» یکی از آثار مشهور این نویسنده را روی صحنه بیاورد. نمایشنامه سه شخصیت داشت و سمندریان برای اجرای آن محمدعلی کشاورز، اسماعیل شنگله و فخری خوروش را در نظر گرفته بود.

خوروش که پیش‌تر هم با سمندریان همکاری داشت، برای بازی در نقش «آلیس»، تنها نقش زن این نمایشنامه دعوت شده بود، اما او پیش‌تر برای بازی در یک فیلم سینمایی قول و قرار گذشته بود. در آغاز تصور می‌کرد که می‌تواند هر دو پروژه را با هم پیش ببرد، ولی طولانی شدن مراحل تمرین و آماده‌سازی نمایش «بازی استریندبرگ»، سبب شد که او ناگزیر از انتخاب باشد. از آنجاکه زودتر به پروژه سینمایی قول همکاری داده بود، بر سر همان پروژه حاضر شد و هما روستا، دیگر عضو گروه که در تمرین‌ها حضور داشت، در کنار کشاورز و شنگله روی صحنه رفت و این گونه بود که یکی از آثار درخشان آن زمان خلق شد. اثری که سمندریان در دهه ۷۰ بار دیگر آن را با بازی هما روستا، رضا کیانیان و احمد ساعتچیان اجرا کرد.

فخری خوروش، اما مانند بسیاری از بازیگران حرفه‌ای بعد از مشغولیت در سینما و تلویزیون کمتر فرصت حضور در تئاتر را یافت.

با این حال او در دوره‌ای که داود رشیدی، مدیریت گروه نمایش و سرگرمی تلویزیون را عهده‌دار بود، به مدت ۱۰ سال هفته‌ای یک بار در نمایش‌های تلویزیونی آن زمان که پنجشنبه شب‌ها به صورت زنده از تلویزیون پخش می‌شد، در کنار بازیگرانی، چون عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز، داود رشیدی، جمیله شیخی، اسماعیل داورفر، جمشید لایق، حسین کسبیان، مهین شهابی، پرویز فنی‌زاده و ... به ایفای نقش می‌پرداخت.

رشیدی سعی داشت با پخش زنده این تئاترها، هنر تئاتر را در سراسر کشور بسط دهد تا شهر‌هایی که سالن نمایش نداشتند، از این هنر بی‌بهره نمانند.

خوروش در واپسین سال‌های عمر خود در هیچ اثری بازی نکرد و بازی در فیلم سینمایی «یه بوس کوچولو» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا آخرین فعالیت هنری اوست.

او از نیمه دهه ۸۰ در خارج از کشور می‌زیست و حالا هم در آرامستانی در آمریکا آرام گرفته است.