(تصاویر) باورش سخت است، اما این وسایل عجیب کاربرد رادار دارند!

مجله تصویری سلاح - پیش از اختراع رادار، ارتش‌های جهان برای شناسایی دشمن و نظارت بر نیرو‌های خود به روش‌های ابتدایی‌تر دیگری متکی بودند.

به گزارش عصر ایران، در جنگ جهانی اول، هر دو طرف درگیر استفاده از هواپیما را آغاز کرده بودند، اما آلمانی‌ها از زپلین – نوعی کشتی هوایی - نیز برای بمباران اهداف دشمن استفاده می‌کردند، اما در جنگ جهانی دوم بود که جنگ در آسمان‌ها به واقع شکل گرفت. بمباران با استفاده از هواپیما از ویژگی‌های کلیدی راهبرد‌های نظامی هم نیرو‌های متفقین و هم نیرو‌های متحدین بود.

اگر هواپیما‌های دشمن شناسایی می‌شدند، هواپیما‌های جنگنده برای مقابله با آن‌ها به پرواز در می‌آمدند.

موقعیت‌یاب آکوستیک؛ دستگاهی برای شناسایی هواپیما‌ها پیش از معرفی رادار

بدون رادار، دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک از اهمیت ویژه‌ای برای شناسایی هواپیما‌های دشمن برخوردار بودند. صدای پیشرانه هواپیما از کیلومتر‌ها دورتر قابل شنیدن بود، و بر همین اساس ساخت این دستگاه آشکارساز در دستور کار بخش پژوهش و توسعه نظامی کشور‌ها قرار گرفته بود.

برخی از این دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک کوچک و قابل حمل بودند. هر فردی حتی در حال حرکت می‌توانست از این دستگاه‌ها برای بررسی نزدیک شدن هواپیما‌ها استفاده کند.

موقعیت‌یاب آکوستیک قابل حمل که توسط دو سرباز آلمانی پوشیده شده است. سال ۱۹۱۷

با این وجود، امکان تشخیص هواپیما‌ها از فواصل دورتر، امکان واکنش و پاسخ بهتر را نیز فراهم می‌کرد، از این رو، دستگاه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر موقعیت‌یاب آکوستیک برای شناسایی هواپیما‌های دشمن تولید شدند.

موقعیت‌یاب‌های آکوستیک از اواسط جنگ جهانی اول تا سال‌های اولیه جنگ جهانی دوم برای تشخیص هواپیما‌ها از طریق دریافت صدای پیشرانه آن‌ها بکار گرفته شدند.

این دستگاه به طور معمول از یک بخش شیپور مانند بزرگ که از طریق لوله‌هایی به هدفون روی گوش‌های اپراتور متصل بود، تشکیل می‌شد.

موقعیت‌یاب آکوستیک ژاپنی در حال استفاده

استفاده از دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک در جنگ‌های جهانی اول و دوم

بریتانیایی‌ها توجه ویژه‌ای به دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک داشتند و شبکه‌ای گسترده از آینه‌های صوتی که از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم بکار گرفته شدند را توسعه دادند.

در دهه ۱۹۳۰، ژاپنی‌ها موقعیت‌یاب‌های آکوستیک به نام "توبای جنگی" (War Tuba) را توسعه دادند. از این دستگاه‌ها طی جنگ جهانی دوم استفاده شد. اما با توسعه فناوری‌های هواپیما، معرفی محصولات سریع‌تر و استفاده گسترده‌تر از رادار، توبا‌های جنگی ژاپنی نیز منسوخ شدند.

همانند دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک، بریتانیایی‌ها توجه ویژه‌ای به توسعه فناوری رادار داشتند. رادار ابتدا در اواسط دهه ۱۹۳۰ در انگلیس توسعه یافت. توسعه فناوری رادار طی این دهه در چند کشور دیگر نیز آغاز شد.

سامانه موقعیت‌یاب آکوستیک در جنوب انگلیس. دهه ۱۹۳۰

در زمان آغاز جنگ جهانی دوم، هم انگلیس و هم آلمان دارای سامانه‌های راداری ساده و اولیه بودند. با افزایش شدت جنگ و بمباران مداوم بریتانیا توسط آلمانی ها، نیروی هوایی پادشاهی بریتانیا استفاده از سامانه رادار به عنوان بخش مرکزی راهبرد دفاعی خود را با جدیت بیشتری دنبال کرد.

این در شرایطی بود که آلمانی‌ها توجه چندانی به توسعه فناوری رادار خود نداشتند، زیرا آدولف هیتلر بیشتر بر حملات تهاجمی تا اقدامات دفاعی متمرکز بود.

با توجه به افزایش سرعت هواپیما‌ها در آن زمان، موقعیت‌یابی آکوستیک می‌توانست برای ارائه هشدار فقط چند دقیقه پیش از حمله هواپیما‌ها کارایی داشته باشد. ایستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک بریتانیایی‌ها اگرچه طی جنگ جهانی دوم عملیاتی باقی ماندند، اما بیشتر به عنوان پشتیبان برای فناوری رادار عمل می‌کردند.

پس از پایان جنگ جهانی دوم و توسعه هرچه بیشتر فناوری رادار، استفاده از دستگاه‌های موقعیت‌یاب آکوستیک نیز کنار گذاشته شد.

یک جفت آمپلی‌فایر غول پیکر که توسط سرویس نیروی دریایی آمریکا برای موقعیت‌یابی و ارتباط با هواپیما‌ها استفاده می‌شد. سال ۱۹۲۵

موقعیت‌یاب آکوستیک ساخته شده در چکسلواکی. دهه ۱۹۲۰

موقعیت‌یاب آکوستیک شخصی که توسط سرباز هلندی پوشیده شده است. دهه ۱۹۳۰

آزمایش موقعیت‌یاب آکوستیک شخصی در هلند که به واسطه گوشی‌های بزرگ‌تر عملکرد بهتری ارائه می‌کرد. دهه ۱۹۳۰

موقعیت‌یاب آکوستیک پرین ساخت فرانسه. دهه ۱۹۳۰

موقعیت‌یاب آکوستیک آلمانی در حال استفاده

بازدید امپراتور هیروهیتو از موقعیت‌یاب آکوستیک که به نام توبای جنگی شناخته می‌شد.

سامانه موقعیت‌یاب آکوستیک در انگلیس. دهه ۱۹۳۰

سامانه موقعیت‌یاب آکوستیک در آلمان. سال ۱۹۳۹

سربازان سوئدی هنگام استفاده از سامانه موقعیت‌یاب آکوستیک. سال ۱۹۴۰