
كارشناس مسائل بينالملل گفت: «گزارش اخير آمانو به لحاظ سياسي پختهتر و معتدلتر اما به لحاظ حقوقي پيچيدهتر شده است.»
رحمان قهرمانپور با اشاره به برخي اظهارنظرها درباره آخرين گزارش يوكيا آمانو درباره ايران مبني بر اينكه اين گزارش نسبت به گزارشهاي قبلي مثبتتر بوده است، خاطرنشان كرد: «نكتهاي كه باعث شده اين نوع موضعگيري از سوي مسوولان ايران مطرح شود، اين است كه اين گزارش نسبت به سه گزارش قبلي آمانو از بعد سياسي احتياط بيشتري به خرج داده است و مسائلي كه حساسيتبرانگيز بوده است كمتر در آن لحاظ شده، اما به لحاظ رويكرد تفاوت چنداني با قبل ندارد.»
وي گفت: «بخش پيچيده گزارش ادامه مسير "تفسير موسع آژانس از توافق جامع پودماني است"؛ خطي كه آمانو پس از روي كار آمدنش دنبال ميكند. بر اساس اين تفسير آژانس تاكيد ميكند كه ايران موظف به همكاريهايي است كه آژانس ميخواهد.»
قهرمانپور تاكيد كرد: «آنچه آمانو پيگيري ميكند و در گزارشاش مشخص است، ارايه تفسيرهاي حقوقي جديد است كه مسبوق به سابقه نبوده است. بر اساس اين تفسيرها ميخواهند بگويند ايران موظف است با آژانس همكاري كند و اگر نكند تخلف كرده است.»
اين كارشناس مسايل بينالملل با اشاره به درخواستهاي آژانس براي بازديد از تاسيسات و رآكتور آب سنگين تصريح كرد: «نكتهاي كه در گزارشهاي البرادعي وجود نداشت، اما در گزارش آمانو ديده ميشود اين است كه آژانس بازرسي از تاسيسات آب سنگين را با توجه به قطعنامههاي شوراي امنيت لحاظ ميكند در حالي كه بر اساس توافق جامع پادماني پروژههاي آب سنگين شامل راستيآزمايي و بازرسي نميشود و اين مساله به راحتي از سوي آژانس ناديده گرفته ميشود.»
وي با اشاره به درخواست آمانو از ايران براي اجراي پروتكل الحاقي گفت: «در گزارشهاي البرادعي عنوان ميشد كه ايران براي اثبات صلحآميز بودن فعاليتهاي هستهيياش پروتكل الحاقي را اجرا كند، اما در گزارش فعلي اشاره شده است كه اجراي پروتكل الحاقي بخشي از قطعنامههاي سازمان ملل است يا بر اساس اين تفسير اجراي پروتكل الحاقي الزامآور است، چون قطعنامههاي شوراي امنيت ميگويند؛ اين نكته ظريف و گذرايي است كه بايد ببينيم در گزارشهاي بعدي چگونه بسط پيدا ميكند. »
قهرمانپور درباره بحث مطالعات ادعايي اظهار كرد: «در اين بحث هم باب جديدي باز شده است كه در گزارشهاي البرادعي نميديديم. در مداليتي كه ايران و آژانس به امضا برسانند و بر اساس آن شش موضوع باقيمانده ميان طرفين بررسي و حل و فصل شد، آمده است كه همكاري ايران با آژانس در اينباره نشانه حسن نيت و اقدامي اختياري بوده است، اما گزارش آژانس به گونهاي به اين مساله پرداخته است كه ايران در چارچوب مداليتي موظف به ارايه اطلاعات بوده است كه معتقدم اين مساله "برداشت موسع" آژانس است.»
وي ادامه داد: «همچنين آمانو اشاره نكرده است كه مهمترين مسائل ميان ايران و آژانس طبق مداليتي حل و بسته شده است. در بخشي از گزارش پس از آنكه به مداليتي اشاره ميكند و در حالي كه مهمترين مسايل ايران و آژانس خاتمه يافته است، در ذيل مهمترين مسائل باقيمانده به مداخله نظاميان در خريد قطعات سانتريفيوژ اشاره دارد!»
وي افزود: «درست است آژانس به برنامه كاري ميان ايران و آژانس در سال 2007 اشاره و از ايران تشكر ميكند، اما استنباط من اين است كه آژانس بر اينكه هنوز مهمترين مسائل در چارچوب مداليتي حل و فصل نشده است، تاكيد ميكند.»
وي درباره توليد نشدن UF6 از اوت 2009 بر اساس گزارش آژانس گفت: «همانطور كه در گزارش هم آمده، اين مساله به تعمير و نگهداري تاسيسات هستهيي UCF اصفهان باز ميگردد كه امري طبيعي است.»
اين كارشناس مسايل بينالملل در پاسخ به اين پرسش كه ايران درخواستهاي آژانس از جمله درباره اجراي پروتكل الحاقي و بازديد از تاسيسات آب سنگين را خلاف مقررات پادماني ميداند، تصريح كرد: «موضع ايران درباره اجرا نكردن قطعنامههاي شوراي امنيت اين است كه چون نسبت به قطعنامههاي شوراي امنيت اعتراض مستمر است، اجراي آنها الزامي ايجاد نميكند، در عين حالي كه اين بحث صرفا حقوقي است و در عرصه عمل مسالهاي را حل نميكند، به هر حال تحريمها اعمال ميشود.»
وي تاكيد كرد: «مساله اصلي اين است كه آژانس در حال رويه سازي است. مثلا در بحث اجراي پروتكل الحاقي ابتدا از ما ميخواستند آن را به عنوان يك اقدام دوطلبانه و اعتمادساز اجرا كنيم اما الان ميگويند ايران ملزم به اجراي پروتكل الحاقي است كه نشان ميدهد آژانس در حال باز كردن فضاهاي جديد است.»
قهرمانپور به طور كلي لحن گزارش را پختهتر از قبل دانست و گفت: «اما لايههاي پنهان و معناهاي بين خطوط گزارش بيشتر شده است. مثلا در پانوشت بند 37 آمده است "مطابق ماده 2 توافق پادماني، آژانس حق دارد براي راستيآزمايي انحراف نداشتن فعاليتهاي هستهيي و نبود مواد اعلام شده اقداماتي را به عمل آورد.» معناي اين جمله تفسير موسعي از توافق پادمان جامع را در بر دارد. يعني آژانس براي "كامل بودن" اطلاعات ميتواند اقداماتش را حتي به موارد اعلام نشده هم تسري دهد؛ در حالي كه در تفسير قبلي ميگفت "كامل بودن" درباره اطلاعاتي است كه كشور مورد نظر ارايه و اظهار كرده است، نه آنهايي كه ارايه نداده است.»
وي درباره توقف تزريق گاز UF6 كه در گزارش به آن اشاره شده است، گفت: «طبق گزارش اخير در 16 نوامبر ايران هيچ UF6 به سانتريفيوژها تزريق نكرده است و در 26 نوامبر آژانس گزارش داده كه تزريق شروع شده است، اما آژانس به اينكه چه مدت تزريق گاز هگزافلورايد متوقف شده، اشاره نكرده است كه اختلاف نظرهايي در اين مورد وجود دارد. بر اساس اعلام ايران اين موضوع به دلايل فني بوده كه موضوع عجيبي نيست.»
قهرمانپور در پاسخ به اين پرسش كه رييسجمهور در كنفرانس خبري اعلام كرد تلاش شده "خرابكاري سياسي انجام شود. مثلا نرمافزارهايي در قطعات الكتريكي نصب كرده بودند"، آيا توقف در كار سانتريفيوژها ميتواند مربوط به اين مساله باشد، اظهار كرد: «البته دلايل مختلفي در اينباره مطرح شده است، از جمله ويروس استاكسنت، كيك زرد آلوده، فروختن تعمدي قطعات آلوده، و غيره. اما منحصرا دليل خاصي بيان نشده است جز مسايل فني.»
وي خاطرنشان كرد: ايران تحت تحريم است، بر اين اساس اين اتفاقات امري طبيعي و عادي است. به هر حال ايران اين پروسه را با آزمون و خطا پيش ميبرد.