پیامد‌های گسترده بازگشایی سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض برای برجام و جنگ یمن

فرارو- ایران و عربستان سعودی دو رقیب بزرگ تولید نفت خاورمیانه هفت سال پس از قطع روابط اخیرا بر سر احیای روابط و بازگشایی سفارتخانه‌های شان توافق کردند.

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، این توافق پس از مذاکراتی با میانجی‌گری چین در پکن امکان پذیر شد. در نتیجه مذاکرات ایران و عربستان سعودی توافق کردند که روابط دیپلماتیک خود را طی دو ماه از سر بگیرند و سفارتخانه‌های شان را بازگشایی کنند.

ریاض پس از حمله معترضان ایرانی به نمایندگی‌های دیپلماتیک آن کشور در ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی در نشانه اعتراض به اعدام "نمر النمر" روحانی شیعه توسط عربستان سعودی، روابط خود را با تهران قطع کرد. رقابت بین ایران عمدتا شیعه و عربستان سعودی سنی در سالیان اخیر بر سیاست خاورمیانه مسلط بوده و به سوریه، عراق، لبنان و یمن گسترش یافته است.

توافق اخیر پیامد‌های بالقوه گسترده‌ای برای توافق هسته‌ای ایران و جنگ داخلی در یمن دارد جایی که دو طرف درگیر یک جنگ نیابتی هستند و عزم جدید عربستان سعودی برای در پیش گرفتن سیاست خارجی مستقل با غرب را نشان می‌دهد.

خبرگزاری عربستان سعودی این توافق را تایید کرد و اعلام نموده که دو کشور توافق کرده اند به حق حاکمیت طرفین احترام بگذارند و در امور داخلی یکدیگر دخالت نکنند. هم چنین، در این بیانیه آمده است که ریاض و تهران برای فعال کردن توافق نامه همکاری امنیتی که در سال ۲۰۰۱ میلادی امضا شده بود با یکدیگر توافق کردند.

مذاکرات بین عربستان سعودی و ایران در مورد مصالحه بالقوه سال‌هاست که عمدتا در عراق ادامه داشته در نتیجه جای تعجب داشت که توافق اخیر در چین حاصل شد.

این توافق می‌تواند پیامد‌هایی برای تلاش تحت رهبری ایالات متحده به منظور منزوی کردن اقتصاد ایران از طریق تحریم‌ها به همراه داشته باشد. اگر واقعا روابط عربستان با تهران گرم شود یکی از پیامد‌های آن احتمالا سرمایه گذاری عربستان در داخل ایران خواهد بود. یکی دیگر از پیامد‌های بالقوه تعامل مجدد دیپلماتیک این است که عربستان سعودی ممکن است کانال ماهواره‌ای "ایران اینترنشنال" مستقر در لندن که وابسته به ریاض است و به حمایت از معترضان در داخل ایران شهرت پیدا کرده را مهار نموده و یا فعالیت آن را متوقف کند.

شاهزاده "فیصل بن فرحان آل سعود" وزیر امور خارجه عربستان در اوایل هفته جاری در لندن از پیوند‌های عربستان سعودی با چین دفاع کرد و گفته بود: "چین بزرگترین شریک تجاری و هم چنین بزرگترین شریک تجاری اکثر کشورهاست و این واقعیتی است که ما باید با آن کنار بیاییم. چین برای ما شریک مهم و ارزشمندی در بسیاری از زمینه‌ها است. ما روابط کاری عالی در بسیاری از بخش‌ها با چین داریم. با این وجود، ما این را گفته‌ایم و تکرار می‌کنیم که همیشه به نفع خود نگاه خواهیم کرد. ما در غرب و شرق به دنبال منافع خود خواهیم بود".

او گفته بود بهتر است قالب مذاکرات هسته‌ای ایران تغییر کند تا قدرت‌های منطقه‌ای که بیش از سایر کشور‌ها از برنامه هسته‌ای ایران تاثیر پذیرفته اند نیز در روند مذاکرات نقش داشته باشند.

در یمن، سعودی‌ها از دولت شناخته شده بین المللی در جنگ داخلی هشت ساله علیه انصارالله مورد حمایت ایران که در شمال مستقر هستند حمایت می‌کنند، اما به دنبال راهی برای پایان دادن به جنگ از طریق گفتگو‌های خصوصی در عمان با انصارالله هستند.

عربستان سعودی امیدوار است که ایران حملات پهپادی و موشکی انصارالله علیه پادشاهی سعودی را متوقف سازد. ریاض هم چنین می‌خواهد ایران به مذاکرات عربستان با انصارالله کمک کند. با این وجود، مقام‌های سعودی تاکید کرده اند دست کم در ابتدای توافق انتظارات در سطح پایینی قرار خواهند داشت. این پیمان لزوما به معنای تغییر در رویکرد سعودی‌ها نسبت به مناقشه فلسطین نیست جایی که به اسرائیل هشدار می‌دهد که در مسیر ایجاد خونریزی خطرناک است.

با این وجود، این توافق باعث نگرانی بسیاری از سیاستمداران اسرائیلی خواهد شد که به دنبال انزوای جهانی برای دشمن سرسخت خود ایران هستند.

"نفتالی بنت" نخست وزیر سابق اسرائیل این پیمان را تحولی "جدی و خطرناک" و ضربه مهلکی به تلاش برای ایجاد اتحاد منطقه ای علیه جمهوری اسلامی ایران توصیف کرد. عربستان سعودی از پیوستن به توافق نامه ابراهیم که روابط بین اسرائیل و برخی کشور‌های عربی را عادی ساخته خودداری ورزیده است.