بحران جهانی پیاز؛ بمب ساعتی تغذیه در حال انفجار است

فرارو- افزایش قیمت‌ها در بازار سبزیجات و گیاهان خوراکی تغذیه را تهدید می‌کند و دولت‌ها را از مراکش تا فیلیپین مجبور می‌سازد از ذخایر خود محافظت کنند.

به گزارش فرارو به نقل از بلومبرگ، "لالین باسا" در در عرصه پذیرایی و عرضه غذا در شمال مانیل پایتحت فیلیپین فعال است. او برای تهیه اسپرینگ رول طبق معمول یک کیلو پیاز خریداری می‌کرد. اکنون، اما او دستور پخت غذای خود را تغییر داده و به دلیل افزایش قیمت‌ها در فیلیپین نصف آن مقدار را خریداری می‌کند.

فاطمه در رباط پایتحت مراکش دیگر پیاز و گوجه فرنگی خریداری نمی‌کند، زیرا با افزایش بسیار شدید قیمت همراه بوده‌اند. او در عوض برای درست کردن تاگین کنگر فرنگی خریداری می‌کند. او که مادر سه فرزند است می‌گوید: "گویی بازار آتش گرفته است".

تجربیات این دو زن که بیش از ۱۲ هزار کیلومتر از نظر جغرافیایی از یکدیگر فاصله دارند نشان می‌دهد چگونه بحران غذایی بر سر تامین مواد غذایی دچار وضعیت هشدار دهنده‌ای شده است: تهدید متوجه مصرف مواد حیاتی برای تغذیه جهان.

هزینه‌های گندم و غلات در ماه‌های اخیر کاهش یافته و نگرانی‌ها در مورد دسترسی به برخی از کالا‌های اساسی را کاهش داده است. با این وجود، ترکیبی از عوامل در حال حاضر بازار سبزیجات و گیاهان رستنی و خوراکی را تکان داده مواد و عناصری که ستون فقرات یک رژیم غذایی سالم و پایدار محسوب می‌شوند و در انتهای تیز آن پیاز فروتن و همیشه پَست قلمداد شده حضور دارد!

قیمت‌ها در حال افزایش هستند و تورم در حال تشدید است و کشور‌ها وادار می‌شوند تا برای تامین منابع مورد نیازشان اقدام کنند. مراکش، ترکیه و قزاقستان صادرات برخی از اقلام را متوقف کرده‌اند. فیلیپین دستور تحقیقات در مورد کارتل‌ها را صادر کرده است.

سازمان ملل و بانک جهانی در ماه جاری هشدار دادند که محدودیت‌ها از پیاز فراتر رفته و هویج، گوجه فرنگی، سیب زمینی و سیب را نیز شامل می‌شود و در دسترس بودن آن اقلام را در سراسر جهان با مشکل مواجه ساخته است. در اروپا قفسه‌های خالی سوپرمارکت‌ها در بریتانیا آن کشور را مجبور کرده پس از برداشت ضعیف محصول از جنوب اروپا از اسپانیا و شمال آفریقا برخی میوه‌ها و سبزیجات را جیره بندی کنند.

احتکار مواد غذایی برای مهار تورم و نارضایتی. محدودیت‌های فعال در صادرات از مکزیک به هند کشیده شده است

"سیندی هولمن" اقتصاددان ارشد در سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد در رم می‌گوید: "صرفا داشتن کالری کافی به میزان مناسب کافی نیست. کیفیت رژیم غذایی یک ارتباط مهم بین امنیت غذایی و تغذیه است. کیفیت پایین رژیم غذایی می‌تواند به اشکال مختلف سوء تغذیه منجر شود".

پیاز اصلی‌ترین ماده غذایی در سراسر جهان است و پس از گوجه فرنگی پرمصرف‌ترین ماده اولیه برای تهیه غذا محسوب می‌شود. سالانه حدود ۱۰۶ میلیون تن پیاز تولید می‌شود که تقریبا رقمی مشابه میزان تولید سالانه هویج، شلغم، فلفل قرمز، فلفل و سیر است. از قرار دادن سرخ شده آن روی هات داگ در ایالات متحده تا درست کردن سوپ پیاز نقشی اساسی در تغذیه جهانی دارد.

جهش قیمت‌های اخیر اثر ضربه‌ای ناشی از سیل‌های فاجعه بار در پاکستان، یخبندان و تاثیر آن بر ذخایر آسیای مرکزی و جنگ روسیه علیه اوکراین است. در همین حال، در شمال آفریقا کشاورزان با خشکسالی شدید و افزایش قیمت و هزینه بذر و کود دست و پنجه نرم کرده‌اند.

آب و هوای بد به طور خاص کشاورزان مراکشی را تحت تاثیر قرار داده است. فاطمه در بازاری در مرکز رباط می‌گوید که حتی علیرغم ممنوعیت ارسال پیاز و گوجه فرنگی به غرب آفریقا که به تازگی از سوی دولت مراکش اعلام شد قیمت سبزیجات و گیاهان خوراکی به شدت بالا باقی مانده است.

این کارمند ۵۱ ساله بازنشسته دولتی در حالی که کیسه‌ای از کنگر فرنگی در دست گرفته بود اشاره کرد که با درآمدی که دارد نمی‌تواند از پس مخارج تا پایان ماه برآید. این فشار مالی در ماه رمضان زمانی که مسلمانان به طور سنتی روزه می‌گیرند و سحری و افطاری مفصل تری را مصرف می‌کنند دشوارتر خواهد شد.

فاطمه که به دلیل حساسیت سیاسی در مراکش پیرامون افزایش قیمت اقلام غذایی از ذکر نام کامل‌اش خودداری می‌ورزد می‌گوید: "ما اکثرا لوبیا سفید، باقلا و عدس می‌خوریم و بزودی به خوردن برنج بسنده خواهیم کرد".

ابراهیم که سبزی فروش است و بیش از سه دهه است در بازار در مرکز رباط کار می‌کند می‌گوید این روز‌ها کسب و کارش دچار کسادی شده است. او که ۵۶ ساله است می‌گوید: "تا پیش از این فکر می‌کردم تنها مردان مجرد سبزی را تکه تکه می‌خرند. اکنون می‌بینم که مشتریانی که ۱۰ تا ۲۵ سال است که از من خرید می‌کنند نیز مقدار کم‌تری سبزی می‌خرند. دست مردم برای خرید تنگ شده است".

در فیلیپین کمبود صرفا شامل پیاز نمی‌شود بلکه همه چیز از نمک تا شکر را در چند ماه گذشته در بر می‌گیرد و باعث افزایش قیمت‌ها شده است. افزایش قیمت به خصوص در زمینه گوشت به قدری زیاد بود که مهمانداران هواپیما در حال قاچاق آن به خارج از خاورمیانه بازداشت شدند. "فردیناند مارکوس جونیور" رئیس جمهور فیلیپین میزان واردات را افزایش داده تا بالاترین نرخ تورم فیلیپین در ۱۴ سال گذشته را مهار نماید.

در قزاقستان افزایش قیمت‌ها مقام‌های دولتی را محبور ساخته تا از ذخایر استراتژیک آن کشور استفاده کنند در حالی که وزیر بازرگانی آن کشور از مردم قزاقستان خواست تا در میانه عجله‌های وحشتناک برای تامین منابع در سوپرمارکت‌های محلی پیاز را به صورت گونی خریداری نکنند.

این اقدام علاوه بر ممنوعیت صادراتی است که در هفته‌های اخیر توسط قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان بزرگترین مصرف‌کننده سرانه پیاز جهان وضع شده است. در نقاط دیگر از جمله جمهوری آذربایجان محدودیت برای فروش تعیین شده و بلاروس برای محموله‌ها مجوز صادر می‌کند.

افزایش قیمت پیاز تهدیدی برای تغذیه است. کشور‌ها در حال انجام اقدامات لازم برای تامین امنیت مواد غذایی اولیه اصلی هستند

از آنجایی که قیمت خرید سبزیجات و میوه‌های غنی از مواد مغذی افزایش می‌یابد و درآمد‌های شهروندان معمولی برای خرید آن کافی نیست و رژیم‌های غذایی سالم از دسترس خارج می‌شوند. آخرین آمار سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از ۳ میلیارد نفر نمی‌توانند یک رژیم غذایی سالم داشته باشند.

"تیم بنتون" مدیر تحقیقات ریسک‌های نوظهور در اندیشکده چتم هاوس در لندن می‌گوید که این امر دستور کار سیاسی را در سطح جهانی تغییر می‌دهد و سبب می‌شود تا تغذیه به بخش بسیار برجسته‌تری از تفکر دولت‌ها تبدیل شود. او این وضعیت را "بمب ساعتی تغذیه" می‌نامد که به آرامی در حال انفجار است.

او می‌افزاید: "صرفا وضعیت در شاخ آفریقا نیست که باید ما را در مورد بحران کنونی نگران سازد. این وضعیت نشانه‌ای از رشد گسترده وضعیت بد تغذیه است. حتی پیش از آن نیز وضعیت تغذیه در سطح جهانی به طرز شگفت انگیزی بد بود".

در حال حاضر، در حالی که بسیاری از دولت‌ها با خوشحالی گندم وارد می‌کنند و یا آرد یارانه‌ای ارائه می‌کنند تا مردم خود را راضی نگه دارند حمایت محدودی از باغداران وجود دارد.

"بنتون" می‌گوید نتیجه چنین وضعیتی آن است که در جهان غلات نشاسته‌ای، شکر و روغن‌های گیاهی بیش از نیاز‌های غذایی تولید شده، اما تنها حدود یک سوم میوه و سبزیجات مورد نیاز تولید می‌شوند.

پیاز نیز همانند نان ظرفیت بالقوه روشن ساختن جرقه اعتراض‌ها و ناآرامی‌های مدنی را از خود نشان داده است. در هند که سال‌ها صادرات را ممنوع کرده بود در سال ۱۹۹۸ میلادی در دهلی و باعث باخت حزب بهاراتیا جاناتا شد.

دو دهه پس از آن شکست "نارندرا مودی" نخست وزیر آن کشور در کارزار انتخاباتی خود برای انتحاب مجدد گفته بود که کشاورزان در انتخابات اولویت اصلی او هستند و وی به موضوع گوجه فرنگی، پیاز و سیب زمینی توجه خواهد کرد.