گرگ جنگجو در لباس میش!/ چرا چین دیپلماسی تهاجمی را خاموش کرد؟

فرارو- پاتریک ام. کرونین رئیس بخش امنیت آسیا - اقیانوسیه در اندیشکده هادسون است. تحقیقات دکتر کرونین مسائل استراتژیک برجسته مرتبط با اهداف امنیت ملی ایالات متحده در منطقه هند و اقیانوس آرام و در سطح جهان را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. او پیش از این مدیر ارشد برنامه امنیتی آسیا و اقیانوسیه در مرکز امنیت جدید آمریکا (CNAS) و مدیر ارشد موسسه مطالعات استراتژیک ملی (INSS) در دانشگاه دفاع ملی بود و به طور همزمان بر مرکز مطالعات امور نظامی چین نظارت داشت. در دوران دولت جورج دابلیو بوش سنای ایالات متحده او را به عنوان سومین مقام عالی رتبه در آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) تایید کرد. کرونین از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ میلادی به عنوان مدیر تحقیقات در موسسه صلح ایالات متحده فعالیت کرده بود. کرونین در برنامه مطالعات امنیتی دانشگاه جورج تاون، دانشکده مطالعات بین المللی پیشرفته پل اچ. نیتز (SAIS) دانشگاه جان هاپکینز و دپارتمان دولتی وودرو ویلسون دانشگاه ویرجینیا تدریس کرده است.

به گزارش فرارو به نقل از واشنگتن اگزماینر، پکن از زمان اختتامیه بیستمین کنگره ملی حزب کمونیست چین در ماه اکتبر دست به یک اقدام تهاجمی گسترده زد. چین در اوایل سال جاری احتمالا بدان خاطر که زمانی حیاتی برای حزب کمونیست آن کشور محسوب می‌شد انتظار می‌رفت قدری از موضع تند و دیپلماسی تهاجمی چین کاسته شود. در عوض، پکن یک شراکت بدون محدودیت با روسیه را اعلام کرد، از رژیم کره شمالی حمایت کرد و مانورهای نظامی خطرناکی را در اطراف تایوان انجام داد.

سخنان «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین در مراسم افتتاحیه کنگره حزب این نگرانی را ایجاد کرد که وی در حال تسریع برنامه ریزی برای تصرف تایوان است که از دید او شرط لازم برای دستیابی به هدف «جوان‌سازی ملی چین» قلمداد می‌شود. با این وجود، چین همزمان از زمان تایید سومین دوره ریاست جمهوری شی در اوج قدرت به دنبال بهبود وجهه ارائه شده از خود بوده است.

زمانی که «شی جین پینگ» با انبوهی از نشست‌های سران در ماه گذشته در گردهمایی گروه جی – ۲۰ در اندونزی و مجمع همکاری‌های اقتصادی آسیا – پاسیفیک (آپک) در تایلند به صحنه جهانی بازگشت این رویکرد تهاجمی را به شکلی جذاب به نمایش گذاشت. او در دیدار رو در رو با «جو بایدن» رئیس جمهور امریکا رفتاری مدنی از خود نشان داد. او ممکن است مایل به بحث در مورد نرده‌های محافظ برای جلوگیری از درگیری قدرت‌های اصلی باشد.

«ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت خارجه چین رام شده بر روی تبلیغ دستاوردهای شی تمرکز دارد و در عین حال از پاسخگویی به پرسش‌های منتقدان اجرای سیاست کووید صفر در چین طفره می‌رود. صدای خاموش ژائو نشان دهنده تضاد با اتهامات بی‌اساس او است. برخلاف آن چه او مدعی شده بود پاتوژن مرگبار ویروس کرونا در یک آزمایشگاه مخفی سلاح‌های زیستی امریکا ایجاد نشده است. با این وجود، ژائو می‌داند که بیان چنین ادعای احساسی‌ای به خنثی کردن اتهام مشابهی که در مورد نقش موسسه ویروس‌شناسی ووهان چین در ایجاد و شیوع ویروس کرونا وارد شده کمک می‌کند.

طی چند سال گذشته سفرای چین از کنوانسیون‌ها صرفنظر کرده و کشورهای میزبان خود را در رسانه‌های اجتماعی مورد انتقاد قرار داده اند. پکن در طول این بازه زمانی عملیات نفوذ خود را افزایش داده است. با این وجود، رویکرد خصمانه چین به قیمت متحد شدن دشمنان آن کشور بوده است. حتی بیش از آن افزایش مشکلات درون چین و اعتراضات باعث شده تا پکن مجبور شود دیپلماسی گرگ جنگجو را به حالت تعلیق درآورد.

دلایل قانع کننده‌ای برای ایجاد فضای تنفسی از سوی چین وجود دارند: کاهش هزینه‌های مبادله، ثبات جامعه، اقتصاد چین و خرید زمان برای مشاهده آن که کدام رهبران دموکراتیک ممکن است ظهور کنند. دیپلماسی تهاجمی بیش از آن که فایده داشته باشد ضرر به همراه داشت. هزینه‌های فزاینده برای شهرت چین پس از آن آشکار شد که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه وارد یک جنگ علیه اوکراین شد و «کیم جونگ اون» یک کارزار موشکی بی‌سابقه را با هدف دستیابی به جایگاه «قوی‌ترین نیروی استراتژیک جهان» آغاز کرد.

هنگامی که «شی جین پینگ» در ماه سپتامبر عازم آسیای مرکزی شد در اولین سفر خارجی خود از زمان آغاز پاندمی کرونا و یکم پیش از برگزاری جلسه کنگره حزب کمونیست چین متوجه شد که زمان آن رسیده که از تکرار لفاظی‌هایش خودداری کند. شی جین پینگ در ماه نوامبر با رهبران غرب و شرق آسیا دیدار کرد تا تصویر چین را به عنوان یک نیروی همکاری کننده و نه نیرویی مخرب بفروشد. به گفته «رام امانوئل» سفیر ایالات متحده در ژاپن، پکن رویکرد خودر ا در امور بین الملل «رنگ پاشی» کرده است.

پکن می‌دانست حتی زمانی که سخت‌ترین استدلال‌های آن کشور نتوانست بر مخاطبان خارجی تاثیر بگذارد جنبه‌های نمایشی دیپلماسی گرگ جنگجو ممکن بود مخاطبان خارجی را مرعوب کند. در عین حال، این روایت بی‌پروا می‌توانست به اعمال کنترل حکومت بر مردم چین کمک کند. حزب کمونیست چین نسبت به انقلاب‌های رنگی با الهام گیری از غرب یا هرگونه قیامی که بتواند مشروعیت حزب کمونیست را زیر سوال ببرد دچار پارانویا شده است.

با این وجود، اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه اعمال سیاست کووید صفر در چین نشان می‌دهد که گاهی اوقات پلاکاردها و برگه‌های کاغذ سفید و خالی می‌توانند تاثیری بلندتر از شعارهای حزبی و سرکوب‌های امنیتی داخلی داشته باشند.

شی تا زمانی که چین آماده زندگی با کووید نشود نمی‌تواند به راحتی از سیاست قرنطینه‌های شدید عقب نشینی کند. این آسیب پذیری باعث می‌شود که در بحبوحه فروپاشی بازار املاک چین آغاز رشد اقتصادی آن کشور حیاتی‌تر شود. رویکرد ملایم‌تر چین نسبت به امور خارجی که در هفته‌های اخیر آشکار شد بدون شک برای کمک به اطمینان بخشیدن به بازارهای آشفته و شرکای تجاری است.

از آنجایی که پکن بیش‌تر به دنبال ایجاد ثبات در سال پیش رو است انتخابات تایوان و ایالات متحده را برای یافتن فرصت‌هایی برای بهبود چشم‌انداز خود زیر نظر دارد. حزب دموکراتیک مترقی تحت رهبری «تسای اینگ ون» رئیس جمهور تایوان در انتخابات محلی اخیر متحمل شکست شد. احیای حزب تایوانی کومینتانگ طرفدار رابطه با پکن که احتمالا توسط «چیانگ وان آن» رهبری می‌شود مسیر قابل قبولی را برای پکن به منظور خفه کردن استقلال تایوان از طریق مشارکت به جای تهاجم هموار خواهد کرد.

نتیجه انتخابات در تایوان و ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ میلادی دو شخصیت مهم را تعیین خواهد کرد که شی باید تصمیم بگیرد چه نوع تعامل یا تقابلی با آنان داشته باشد زیرا پس از آن اقدامات بعدی خود را برای تحقق رویای چین طراحی خواهد کرد. علیرغم خصومت کمتر آشکار نسبت به روابط ایالات متحده و چین درک این نکته ضروری است که شی هیچ یک از جاه طلبی‌های خود را تغییر نمی‌دهد. در حالی که کاخ سفید امیدوار است نشست شی و بایدن بتواند تلاش برای دستیابی به ثبات را تسریع کند چین ممکن است تنها به دنبال یک مهلت زمانی باشد.

به عبارت دیگر، دیپلماسی گرگ جنگجو خاموش شده اما نمرده است. اگر صدای هر مقام چینی را با لحنی معقول در ماه‌های آینده شنیدید بدانید احتمالا تنها صدای یک گرگ جنگجو در لباس میش است.