برای پرسیدن این سؤال که بعد از کارلوس کیروش قرار است چه کنیم، آنهم درحالیکه هنوز جام جهانی پیشرو را با او شروع نکردهایم، خیلی زود است. بااینحال، آنهایی که فوتبال ایران را میشناسند، به خوبی خبر دارند که در همین رشته ورزشی خیلی زود دیر میشود و فرصتها از دست میرود. موضوعی که این بار و به بهانه جام جهانی تا حدودی بحثبرانگیز شده سن و سال بازیکنانی است که قرار است در جام جهانی برای ایران به میدان بروند.
این امر، این روزها بر کسی پوشیده نیست و احتمالا بسیاری خبر دارند که تیم ملی فوتبال ایران با میانگین سنی ۲۸.۹ سال، مسنترین لیست جام جهانی قطر را به خود اختصاص داده است. یعنی درست در این زمینه ایران در بین ۳۲ تیم حاضر در جام جهانی صدرنشین است. البته که سن و سال بازیکنان برای جام جهانی هرگز نمیتواند دغدغه خاصی باشد. برخلاف لیگ، بازیکنان شاغل در جام جهانی، حتی اگر به فینال هم برسند، نهایتا هفت بازی قرار است داشته باشند که با توجه به پیشرفت علوم تمرینی، بسیاری با سن بالاتر از ۳۰ هم توان بازی چشمگیر و جنگنده را دارند. این مورد درباره تیم ملی ایران هم صدق میکند. درست است که ایران ۹ بازیکن ۳۰ و ۳۰ سال به بالا دارد، ولی بعید به نظر میرسد این امر، مشکلی برای کارلوس کیروش و فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به وجود بیاورد.
مسئله اصلی، ولی درست بعد از رقابتهای جام جهانی است که باید دید فوتبال ایران با و بدون کارلوس کیروش قرار است چه کند. اگر کیروش در جام پیشرو نتیجه درخوری بگیرد، به احتمال فراوان قرارداد او بعد از جام جهانی هم تمدید میشود و آنگاه است که باید فکری اساسی برای منقلبکردن ترکیب تیم ملی داشته باشد. با توجه به اینکه بسیاری از بازیکنان کنونی ایران که در زمره ستارههای این تیم محسوب میشوند، همین حالا از ۲۸ سال به بالا هستند، بدیهی است که در ادامه مسیر، چه کارلوس کیروش و چه هر فرد دیگری روی نیمکت بنشیند، دردسر خاص خودش را دارند.
به عبارت سادهتر، تیم ملی فوتبال ایران در مقطع کنونی، حساسیت زیادی از لحاظ سن و سال تجربه میکند؛ چون هرگز سابقه نداشته جوانترین بازیکن ایران در جام جهانی ۲۴ سال و اندی سن داشته باشد! ایران با احتساب همین جام جهانی، شش دوره حضور در این رقابتها را تجربه کرده که معمولا بازیکنان ۲۰ و ۲۱ سالهای بهعنوان جوانترین بازیکن در اختیار داشته است. در ادوار قبلی، جوانترین بازیکنان ایران عبارت بودند از:
ابراهیم قاسمپور (جام جهانی ۱۹۷۸): ۲۱ سال و ۹ ماه و ۱۱ روز
مهدی مهدویکیا (جام جهانی ۱۹۹۸): ۲۰ سال، ۱۰ ماه و ۲۲ روز
حسین کعبی (جام جهانی ۲۰۰۶): ۲۰ سال و ۸ ماه و ۱۹ روز
علیرضا جهانبخش (جام جهانی ۲۰۱۴): ۲۰ سال و ۱۰ ماه و ۶ روز
سعید عزتاللهی (جام جهانی ۲۰۱۸): ۲۱ سال و ۸ ماه و ۱۵ روز
ابوالفضل جلالی (جام جهانی ۲۰۲۲): ۲۴ سال و ۴ ماه و ۲۶ روز
بهاینترتیب شرایط بهگونهای رقم خورده که ایران در کنار دانمارک تنها تیمهای حاضر در جام جهانی هستند که هیچ بازیکن زیر ۲۱ سالی در ترکیب ندارند.
فاصله سنی جوانترین بازیکن ما با عرف موجود در مقایسه با سایر تیمها به اندازه کافی مسنبودن تیم کیروش را برجسته میکند. البته که شاید فردای جام جهانی بتوان امید داشت که چندین جوان ۲۱ ساله بتوانند دوباره به ترکیب اضافه شوند و رفتهرفته پوستاندازی شود، ولی یقینا تعداد این بازیکنان درحالحاضر اندک هستند: اللهیار صیادمنش، سامان فلاح، یاسین سلمانی، محمد خدابندهلو و امیرحسین حسینزاده تعدادی از بازیکنانی هستند که میشود رفتهرفته زمینه را برای ورود و حضور آنها در ترکیب تیم ملی مهیا کرد.
آنچه مشخص است اینکه درحالحاضر لیست تیم ملی کنونی شامل پنج بازیکن بالای ۳۰ سال و چهار بازیکن ۳۰ساله است که از میان آنان شاید شش نفر در ترکیب اصلی ما نیز قرار بگیرند. این حقیقت به این معناست که در بهترین شرایط، پس از جام ملتهای آسیا که در انتهای فصل برگزار میشود، ایران ناچار است به فکر جایگزینی بسیاری از این چهرهها و به عبارتی دیگر، پوستاندازی در بدنه تیم ملی باشد.