ابداع یک روش ابتکاری برای درمان قوز قرنیه

فرارو-بیش از ۱۲ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل بیماری یا آسیب رسیدن به قرنیه چشم، دچار نابینایی می‌شوند. پیوند از یک اهداکننده انسانی متوفی می‌تواند بینایی فرد را بازگرداند. اما تقاضا آنقدر زیاد است که از هر ۷۰ بیمار فقط یک نفر موفق به عمل پیوند می‌شود.

به گزارش فرارو، این نیاز در کشور‌های در حال توسعه مانند هند و ایران بیشتر نیز خواهد بود. اهدای قرنیه علاوه بر وجود بانک چشم به امکاناتی مانند سردخانه نیز نیاز دارد. بدون وجود این امکانات قرنیه اهدایی باید ظرف مدت پنج تا هفت روز استفاده شود.

محققان سوئدی به تازگی به جایگزینی برای قرنیه چشم پیوندی دست یافته اند. آن‌ها از کلاژن خالص پوست خوک، یک نسخه مهندسی زیستی شبیه پروتئین موجود در قرنیه انسان ساخته اند. این قرنیه به راحتی قابل دسترسی خواهد بود و ماندگاری طولانی تری نسبت به قرنیه اهدایی دارد. این ایمپلنت بینایی، بر روی ۲۰ بیمار که نابینا یا دارای اختلال بینایی ناشی از یک بیماری قرنیه به نام قوز قرنیه بودند، مورد آزمایش قرار گرفت و توانست بیماری آن‌ها را برطرف و یا بهبود ببخشد.

مهرداد رفعت، یک پژوهشگر ایرانی و نویسنده این مطالعه می‌گوید: «این ایمپلنت بینایی می‌توانند بصورت سفارشی و انبوه تولید شوند. برخلاف قرنیه‌های اهدایی، که اغلب کیفیت چندان خوبی ندارند؛ زیرا از بیماران مسن فوت شده به دست می‌آیند.» رفعت شرکتی به نام LinkoCare Life Sciences را برای تولید قرنیه‌های مهندسی زیستی مورد استفاده در این مطالعه تاسیس کرده است. اندازه و ضخامت این ایمپلنت‌ها بر اساس نوع چشم و شرایط بیمار قابل تغییر است.

محققان برای ساخت این ایمپلنت، مولکول‌های کلاژن را از پوست خوک جدا کردند. سپس با اضافه کردن پیوند‌هایی بین الیاف کلاژن، آن‌ها را تقویت کردند و با اتصال آن‌ها به یک داربست هیدروژلی، توانستند قرنیه انسان را شبیه سازی کنند. پیوند قرنیه از اهداکننده انسانی، نیازمند جراحی برای برداشتن کامل بافت آسیب دیده گیرنده می‌باشد و با استفاده از تجهیزات جراحی گران قیمتی که در بسیاری از نقاط جهان در دسترس نیست، انجام می‌شود. اما در این مطالعه محققان توانستند با ایجاد یک برش کوچک در چشم بیماران، قرنیه‌های ساخته شده را به انسان پیوند بزنند.

رفعت و همکارانش این آزمایش را در هند و ایران بر روی بیماران مبتلا به قوز قرنیه انجام دادند. قوز قرنیه سبب می‌شود قرنیه به تدریج نازک شده و به شکل مخروطی به سمت بیرون برآمده شود. این وضعیت باعث تار و مخدوش شدن بینایی و در طول زمان منجر به نابینایی می‌شود. این بیماری حدود ۲.۳ درصد از جمعیت هند (حدود ۳۰ میلیون نفر) و ۴ درصد از جمعیت ایران (حدود ۳.۴ میلیون نفر) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر قوز قرنیه قبل از زخم یا خراشیدگی شدید قرنیه تشخیص داده شود، پزشکان می‌توانند بینایی را با استفاده از لنز‌های تماسی ویژه و روشی به نام پیوند متقابل قرنیه که از نور UV برای تقویت قرنیه و کاهش پیشرفت بیماری استفاده می‌کند، حفظ کنند.

در این مطالعه نویسندگان شرکت‌کنندگانی را انتخاب کردند که به دلیل ناراحتی و درد چشم، وضعیت آن‌ها با لنز‌های سفارشی قابل اصلاح نبود. پس از پیوند، داوطلبان به مدت دو سال تحت نظر محققان قرار گرفتند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که این ایمپلنت‌ها بی خطر هستند و توانسته اند ضخامت و انحنای قرنیه طبیعی گیرنده‌ها را بازیابی کنند. پیش از عمل، ۱۴ نفر از ۲۰ شرکت کننده از نظر قانونی نابینا و بقیه دارای اختلال بینایی بودند. دو سال پس از عمل، سه نفر از شرکت کنندگانی که قبل از مطالعه نابینا بودند، به لطف ترکیبی از قرنیه‌های مهندسی زیستی و استفاده از لنز‌های تماسی یا عینک، به بینایی ۲۰/۲۰ دست پیدا کردند. بینایی سایرین نیز به طور متوسط به ۲۰/۲۶ با استفاده از لنز تماسی و ۲۰/۵۸ با استفاده ازعینک بهبود پیدا کرد.

«کریستوفر استار» چشم پزشک و و سخنگوی بالینی آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا، می‌گوید اگر چه این مطالعه بر روی گروه کوچکی انجام شد، اما نتایج امیدوارکننده‌ای در برداشت. او می‌گوید: «دستاورد‌های بینایی پس از عمل کاملاً چشمگیر بود.» شرکت کنندگان به قطره‌های چشمی و دارو‌های کمتری نسبت به آن‌هایی که پیوند قرنیه‌های اهداکننده انسانی را دریافت می‌کنند، نیاز داشتند.

منبع: wired