
هرچند وزارت بهداشت از تمامي دانشگاههاي علوم پزشكي درخواست كرده است، ترتيبي اتخاذ شود كه ممنوعيت فروش اين گروه از داروها بدون نسخه به داروخانههاي تحت پوشش آن دانشگاهها ابلاغ شود، اما تاكنون هيچ تغيير خاصي صورت نگرفته و همچنان استامينوفن كدئين پرفروشترين دارو در كشور قرار است.
در كشورهاي پيشرفته دنيا، 300 قلم دارو در فهرست اقلام دارويي قرار دارد و در كشور ما به لحاظ برخي محدوديتها، اين داروها از 70 قلم تجاوز نميكند.
در كشور ما مهمترين داروهاي بدون نسخه شامل مسكنها، آنتيهيستامينها، داروهاي ضداحتقان و ضدسرفه است؛ در واقع، مسكنهايي كه در تركيب آنها مواد مخدر وجود دارد مانند استامينوفن كدئين و اكسپكتورانت كدئين ازجمله داروهايي هستند كه درصورت مصرف خودسرانه و طولانيمدت منجر به اعتياد افراد ميشوند.
سرپرست بخش مراقبتهاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان در اين زمينه مي گويد: «مسموميت كبدي و مشكلات كليوي از عوارض مصرف بيرويه و بدون نسخه داروي استامينوفن كدئين است و اگر بيش از 10گرم در روز مصرف شود، در كبد تجمع پيدا مي كند.»
دكتر"شاهين شادنيا" مي افزايد، در واقع، كدئين يك ماده مخدر است كه براي كاهش درد روي سيستم اعصاب مركزي(مغز و طناب نخاعي) اثر مي كند و درد را تخفيف ميدهد.
وي با بيان اينكه اثرات ناشي از مصرف استامينوفن كدئين شامل يبوست، سرگيجه، خوابآلودگي، خشكي دهان، برافروختگي، سبكي سر، كاهش اشتها، تهوع، مشكل يا درد هنگام ادرار و تعرق است، اضافه مي كند، مصرف زياد اين دارو با توجه به كدئين آن، موجب اعتياد ميشود و حتي معتادان گاهي اوقات در روز 20عدد آن را يكجا ميخورند.
شادنيا ادامه مي دهد: «مصرف استامينوفن كدئين براي افرادي كه هنگام سردرد يا تب از آن استفاده كنند موجب اعتياد نميشود، اما در هر شرايطي اين دارو بايد با تجويز پزشك مصرف شود.»
وي تصريح مي كند، هر چند ميزان موادمخدر استامينوفن كدئين در بازار ايران از 20ميلي گرم به 10ميلي گرم كاهش پيدا كرده و قرار است اين ميزان به كمتر از 10ميليگرم برسد تا عوارض كمتري براي مصرفكننده داشته باشد، ولي كارشناسان يكي از دلايل افزايش اين نوع اعتياد را دردسترسبودن انواع مسكنها ميدانند به طوري كه اكنون در كشور ما هر شخصي ميتواند بهراحتي و بدون نسخه پزشك به انواع مسكنها دسترسي داشته باشد.
سرپرست بخش مراقبتهاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان مي گويد:«مصرف داروهاي مسكن و خوابآور داراي آثار و عوارض مخربي است كه معمولاً تا چند ساعت باقي ميمانند و موجب تغييرات رفتاري يا رواني مي شود.»
شادنيا، پرخاشگري، اختلالات دركي، اختلال قضاوت، رخوت، خوابآلودگي، شلشدن عضلات، بههمخوردن تعادل و اختلال عملكرد شغلي و اجتماعي را از عوارض مصرف استامينوفن كدئين عنوان كرد.