سرنوشت جسد‌های اهدایی به دانشگاه‌ها چه می‌شود؟

اهدای جسد برای امور آموزشی یکی از روش‌های اهدای جسد پس از مرگ است، در این میان برای اجسادی که به دانشگاه‌های علوم پزشکی رفته و در خدمت علم پزشکی قرار می‌گیرند. این پرسش وجود دارد که سرنوشت اجساد اهدا شده به دانشگاه‌ها چه می‌شود؟ پرسشی که رییس مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور به آن پاسخ داده است.

به گزارش ایسنا، چندی پیش سعید شاه‌حسینی، رئیس بانک سلول و بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در گفت‌وگویی با ایسنا شرایط اهدای جسد برای مقاصد آموزشی را تشریح کرده و گفته بود که «اهدای جسد ، تصمیمی است که اولیای قانونی فرد متوفی می‌گیرند، چرا که در زمان پس از مرگ فرد متوفی اختیار و اراده تصمیم گیری در مورد پیکرش را ندارد. بر اساس اعتقادات مذهبی، متوفی می‌تواند از این تصمیم خانواده، حظ و بهره‌ای معنوی نیز ببرد. البته مواردی هست که فرد قبل از اینکه وفات کند، وصیت می‌کند تا در فهرست اهدا کنندگان بالقوه پس از مرگ قرار گیرد. در این حالت و برای قرار گرفتن در این فهرست، فرد داوطلب می بایست با واحد اهدای کالبد بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تماس بگیرد تا پس از اطلاع از شرایط اهدا، فرم های مربوط را تکمیل و کارت داوطلب اهدای پیکر را دریافت کند؛ البته در این شرایط نیز بعد از درگذشت فرد داوطلب، مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با خانواده نامبرده مرتبط شده و سایر اقدامات قانونی انجام می‌شود.»

او با بیان اینکه «رضایت خانواده شرط اول اهدای جسد است»، اظهار کرده بود: « اگر فردی در زمان حیات خود هم وصیتی در این خصوص کرده باشد، ما باز هم بعد از درگذشت ایشان، موظف هستیم رضایت خانواده وی را اخذ کنیم و به همین دلیل، از همان ابتدای ابراز تمایل فرد داوطلب برای قرارگیری در فهرست اهدا کنندگان بالقوه، ما با خانواده ایشان در ارتباط خواهیم بود و به آن‌ها مشاوره می‌دهیم تا حتی المقدور بتوانیم رضایت خانواده شان را نیز برای این امر خداپسندانه داشته باشیم.»

شاه حسینی یکی از روش‌های اهدای جسد را اهدای جسد به دانشگاه اعلام کرده و درباره آن اینطور توضیح داده بود:« اهدای جسد سه نوع است و یکی از انواع اهدای جسد، اهدای جسد برای مقاصد آموزشی است. در واقع، نجات جان انسان ها در گروی آموزش و تربیت پزشکان و پرسنلی است که بتوانند در شرایط اضطراری به موقع و به درستی عمل کنند که از جمله نیازمند فراگیری عملی و واقف بودن به جزئیات آناتومیک کالبد انسان است و در همین راستا نیز این تصمیم یک تصمیم مهم و قابل تقدیر است.»

در این میان پرسشی که مطرح می‌شود این است که سرنوشت این اجساد پس از اهدا به دانشگاه‌های علوم پزشکی و استفاده از آن در مسیر ارتقاء علم پزشکی و آموزش به دانشجویان چه خواهد شد، آیا این اجساد برای همیشه در دانشگاه می‌مانند؟ محسن صابری، رییس مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی به این پرسش پاسخ داده است.

صابری درباره سرنوشت اجساد اهدا شده به دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌گوید: ما در سازمان پزشکی قانونی تفاهم نامه‌ای با دانشگاه های علوم پزشکی داریم که بر اساس آن جسدی را برای آموزش و ارتقاء علم پزشکی دریافت می کنند. ما به آنها تاکید کردیم حتما باید اجساد اهدایی با رعایت حرمت میت دفن شود. اینطور نیست که جسد تمام شود، بلکه با تمام اعضا و پس از انجام اقدامات آموزشی باید دفن شود. حتی وقتی عضوی در بیمارستان قطع می شود و ... این موارد هم به بهشت زهرا فرستاده و دفن می شود.

وی می افزاید: بنابراین بعد از مدت زمانی که جسد در دانشگاه‌های علوم پزشکی مانده باشد و اقدامات آموزشی بر روی آن انجام شود، جسد مذکور باید با جسدی دیگر جایگزین شود. اما جسد قبلی با رعایت تمام موازین شرعی و حرمت میت به خاک سپرده خواهد شد و خانواده این افراد نیز در جریان آن قرار خواهند گرفت.

به گفته صابری، به‌طور معمول هر پیکر متوفی، حداقل چهار ترم تحصیلی در دانشگاه قرار می گیرد و البته ممکن است مدت زمان بیشتری هم در دانشگاه بماند. بعد از آن، این پیکرها مجددا به پزشکی قانونی تحویل داده می شود و در سازمان پیگیر امور تدفین این متوفیان می‌شویم.

وی درباره محل دفن اجساد اهداکنندگان پیکر نیز به ایسنا می‌گوید:‌ اگر متوفی در وصیت‌نامه خود و یا خانواده‌اش هنگام مصاحبه جهت اهدا، قیدی نگذارند، این پیکرها معمولا در بهشت زهرا (س) تهران دفن می شوند والا اگر شرایطی درباره محل دفن باشد، آن شرایط جهت تدفین پیکر، لحاظ می‌شود و ما به وصیت‌نامه آن فرد عمل می‌کنیم.

چگونه می‌توان به دانشگاه‌ها جسد اهدا کرد؟

واحد اهدای کالبد بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی از خرداد ماه سال گذشته شروع به فعالیت کرده است و علاقه‌مندان به انجام این امر خداپسندانه می‌توانند با شماره تلفن های ۰۲۱۵۵۹۸۳۰۵۷ و ۰۲۱۵۵۹۸۳۱۴۹ در ساعات اداری تماس گرفته و اطلاعات تکمیلی را دریافت کنند.