فراروـبادام زمینی یا پسته شامی که در دسته حبوبات قرار میگیرد، در بسیاری از مناطق دنیا شناخته شده است. بادام زمینی بو داده و کره بادام زمینی در بین مردم اروپا و آمریکا بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. بادام زمینی در ایران به صورت بو داده و شور و در گروه آجیلها شناخته میشود. بهتر است بدانید که بادام زمینی بسیار پر کالری و سرشار از پروتئینهای گیاهی، فیبر، ویتامین، چربی و مواد مغذی مختلف و سالم است.
به گزارش فرارو، مطالعات نشان میدهند که بادام زمینی میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش بدهد، پوکی استخوان را بهبود ببخشد و به کاهش وزن بدن کمک کند. این دانه خوراکی مضرات و فواید بسیار زیادی برای سلامتی انسان دارد که در ادامه این مطلب به آنها خواهیم پرداخت.
گیاهشناسی
بادام زمینی با نام علمی Arachis hypogaea از خانواده Fabaceae یا حبوبات و بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی است. این گیاه اغلب به دلیل دانههای خوراکی آن کشت میشود. دانهها جزئی از حبوبات و سرشار از پروتئین و چربی هستند. جالب است بدانید که کشاورزان با کاشت بادام زمینی به افزایش باروری خاک نیز کمک میکنند. این گیاه با استفاده از باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن به خاک نیتروژن اضافه میکند. بادام زمینی گیاهی یک ساله و بوتهای است که ارتفاع آن به ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر میرسد. بوته این گیاه بهخصوص ظاهر ساقه و برگها بسیار شبیه به گیاه یونجه یا شنبلیله است. گلهای بادام زمینی که به رنگ زرد هستند، در کنار گره برگها و نزدیک به سطح خاک شکوفا میشوند.
گلها پس از اینکه عمرشان به پایان رسید، خمیده میشوند و با کمک یک ساختار ساقه مانند و طویل به سطح خاک میرسند. تخمک بارور شده گل با ساختار نوک تیز راس خود راهی برای ورود به خاک پیدا میکند و دانههای بادام زمینی در زیر خاک تشکیل میشوند. به نظر میرسد که این میوههای عجیب در ابتدا به عنوان ریشه کار رساندن مواد غذایی را به سایر قسمتهای گیاه انجام میدهند. دانهها درون غلافی نازک رشد میکنند. ریشههایی کوتاه از غلاف نازک حاوی دانههای بادام زمینی روییده است.
کاشت و برداشت
برای کاشت بادام زمینی به حداقل ۵ ماه هوای گرم و مرطوب با بارندگی مداوم نیاز است. بهترین نوع خاک برای پرورش گیاه بادام زمینی خاکهای لومی شنی با زهکشی خوب است. در هنگام برداشت بادام زمینی کل گیاه به جز ریشههای عمیقتر از خاک بیرون میآیند. با جدا کردن و سپس خشک کردن غلافهای بادام زمینی از گیاه این دانه پرخاصیت قابل استفاده میشود.
کاشت بادام زمینی در ایران
مدتی است که کاشت بادام زمینی در بخشهای مختلف کشورمان انجام میشود. تاکنون در آستانه اشرفیه استان گیلان، شمال استان اردبیل (دشت مغان)، استانهای کردستان، گلستان، خوزستان، فارس، کرمان، هرمزگان، شهرضا در استان اصفهان، سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی بادام زمینی کشت شده است.
کاربرد بادام زمینی
بادام زمینی را معمولا به صورت بو داده یا پخته شده مصرف میکنند. گاه از دانههای چرب بادام زمینی روغن خوراکی استخراج میشود. روغن بادام زمینی برای پخت و پز بسیار عالی است. این روغن نسبت به دیگر روغنهای گیاهی میتواند دمای پخت بالاتری را تحمل کند و طعم غذاهای پخته شده در آن را به خود نمیگیرد. در اروپا و آمریکا از دانهها کره بادام زمینی تولید میکنند. کره بادام زمینی سرشار از پروتئین و ویتامین است و میتواند به عنوان صبحانهای کامل و سالم مصرف شود. آرد بادام زمینی نیز در آشپزی کاربرد بسیاری دارد. جالب است بدانید که برگ و ساقه گیاه را برای خوراک دامها در طول سال بستهبندی و ذخیره میکنند.
کره بادام زمینی و طرز تهیه آن در خانه
کره بادام زمینی ماده غذایی سرشار از ویتامینها و پروتئین است که امروز در سراسر جهان مصرف میشود. این کره از بادام زمینی حرارت دیده و آسیاب شده تهیه میشود که در نهایت به صورت خمیر غلیظی در میآید. هنگام خرید کره بادام زمینی لازم است که برچسب آن را بررسی کنید. امروز بسیاری از تولیدکنندگان کره بادام زمینی موادی مانند شکر، روغن گیاهی و چربیهای ترانس را به این کره اضافه میکنند که ارزش غذایی آن را کاهش داده است. بهتر است کره بادام زمینی خریداری کنید که جز کمی نمک هیچ افزودنی دیگری نداشته باشد. البته میتوانید کره بادام زمینی را خودتان در خانه و با کمک دستگاه مخلوط کن و افزودن مواد دیگری مثل عسل، عصاره وانیل و دارچین درست کنید.
ارزش غذایی بادام زمینی
۱۰۰ گرم بادام زمینی خام حاوی ۵۶۷ کالری و انواع ویتامینها و مواد مغذی است. در هر ۱۰۰ گرم بادام زمینی ۲۵ گرم پروتئین، ۱۶ گرم کربوهیدرات، ۸.۵ گرم فیبر، ۷۰۵ میلیگرم پتاسیم، ۳۷۶ میلیگرم فسفر، ۱۶۸ میلیگرم منیزیم، ۹۲ میلیگرم کلسیم، ۱۸ میلیگرم سدیم، بیش از ۴ میلیگرم آهن و ۳.۲۷ میلیگرم روی یا زینک است. همچنین ۱۲ میلیگرم ویتامین B۳، ۸.۳۳ میلیگرم ویتامین E و ویتامینهای B۱ و B۶ و B۲ در هر ۱۰۰ گرم بادام زمینی وجود دارد.
تاریخچه استفاده از بادام زمینی و ساخت کره بادام زمینی
زیستگاه و منشا اصلی گیاه بادام زمینی احتمالا پرو یا برزیل در آمریکای جنوبی است؛ اما تاکنون سندی علمی این فرضیه را ثابت نکرده است. جالب است بدانید که در ۳۵۰۰ سال پیش بومیان آمریکای جنوبی سفالهایی به شکل و نقش غلاف بادام زمینی میساختند. شواهدی وجود دارد که اینکاها دانههای بادام زمینی را به عنوان پیشکش همراه مردگان دفن میکردند. همچنین قبایلی در مرکز برزیل زندگی میکردند که بادام زمینی را با ذرت آسیاب میکردند و با آن نان میپختند. کاشفان اروپایی نخستین بار بادام زمینی را در برزیل کشف کردند. زمانی که اسپانیاییها سفرهای خود را برای کشف دنیای جدید آغاز کردند، بادام زمینی تا شمال مکزیک به طور گستردهای کشت میشد.
کاوشگران بادام زمینی را به اسپانیا بردند و از آنجا بازرگانان آن را به آسیا و آفریقا منتقل کردند. آفریقاییها اولین مردمانی بودند که در دهه ۱۷۰۰ میلادی بادام زمینی را به آمریکای شمالی معرفی کردند. شواهد نشان میدهند که تا اوایل دهه ۱۸۰۰ میلادی بادام زمینی به عنوان یک محصول تجاری مهم در ایالات متحده آمریکا کشت میشد. این محصول ابتدا در ایالت ویرجینیا کشت شد و عمدتا برای گرفتن روغن مورد استفاده قرار گرفت. تولید بادام زمینی در نیمه اول قرن نوزدهم به طور پیوسته ادامه داشت تا اینکه در زمان جنگ جهانی اول و سپس دوم خوراک اصلی سربازان شد.
بادام زمینی تنها منبع غذایی سرشار از پروتئین در آن دوران سخت بود. در سال ۱۹۰۰ میلادی برداشت بادام زمینی از شیوه سنتی خارج شد. در این سال تجهیزاتی برای کاشت و برداشت این محصول کشاورزی ساخته شد که امکان کاشت گسترده و صرفهجویی زمان و انرژی در مراحل کاشت و برداشت را فراهم میکرد. از همه اینها که بگذریم، لازم است بدانیم که کره بادام زمینی را چه کسی اختراع کرد؟
شواهدی وجود دارد که سرخپوستان اینکای آمریکای جنوبی باستان اولین کسانی بودند که بادام زمینی را آسیاب کردند تا طی مراحل دیگری کره بادام زمینی درست کنند. در ایالات متحده آمریکا یک پزشک نسخه دیگری از کره بادام زمینی را در سال ۱۸۹۵ اختراع میکند. سپس پزشک دیگری به نام لوئیس کره بادام زمینی را به عنوان جایگزین گوشت و پروتئین برای بیماران مسن که دندان ضعیفی داشتند، تهیه کرد.
امروز بادام زمینی و کره بادام زمینی از محبوبترین حبوبات و غذاها در دنیا محسوب میشوند. بادام زمینی و فرآردههای آن که شامل روغن، کره و شکلات است، امروز پرفروشترین محصولات خوراکی در دنیا بهخصوص در ایالات متحده آمریکا هستند.
طبع بادام زمینی و کره بادام زمینی
طبع بادام زمینی و کره بادام زمینی در طب سنتی گرم وتر توصیف شده است. افرادی که دارای طبع سرد وتر یا سرد و خشک هستند، خوردن بادام زمینی و کره آن برایشان خطری ندارد.
فواید بادام زمینی و کره بادام زمینی
بادام زمینی در انواع مختلف بو داده، نمکی، روکش شکلاتی و کره با مصارف متفاوت و فواید سلامتی مختلفی است. بادام زمینی علاوهبر طیف وسیعی از پروتئین و ویتامینها یک ماده غذایی پرکالری است؛ بنابراین زمانی که در حد اعتدال مصرف شود، میتواند اثرات مثبت زیادی برای سلامتی شما داشته باشد. بادام زمینی منبع خوبی از چربیهای سالم و فیبر است. این دانه سرشار از مواد مغذی است که کربوهیدرات کمی دارد. در ادامه به خواص آن خواهیم پرداخت.
بادام زمینی و کره آن برای سلامت قلب
بسیاری از مطالعات نشان میدهند که مصرف بادام زمینی و فرآوردههای آن خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را تا ۳۴ درصد کاهش میدهد. بادام زمینی حاوی چربیهای تک غیراشباع و چند غیر اشباع سالمتری نسبت به چربیهای اشباع شده است. این نوع چربی در بادام زمینی باعث میشود که برای قلب بهتر از منابع چربی با نسبت بیشتری از چربیهای اشباع شده باشد. مطالعهای که در سال ۲۰۱۴ انجام شده است نشان داد که مصرف ۴۶ گرم بادام زمینی یا کره بادام زمینی در روز میتواند سلامت قلب افراد دیابتی را افزایش بدهد.
تاثیر کره بادام زمینی بر میزان قند خون
کره بادام زمینی یک نوع غذای نسبتا کم کربوهیدرات است که حاوی مقادیر قابل توجهی پروتئین و فیبر است. این ویژگیها به این معناست که کره بادام زمینی بدون شکر افزوده تاثیر قابل توجهی بر سطح گلوکز خون ندارد. در نتیجه کره بادام زمینی میتواند یک صبحانه یا میان وعده سالم برای دیابتیها باشد. طبق توصیه انجمن دیابت آمریکا (ADA) افراد دیابتی باید در رژیم غذایی خود چربیهای تک غیر اشباع را با چربیهای اشباع شده جایگزین کنند. کره بادام زمینی، بادام زمینی و روغن بادام زمینی به عنوان منابع چربی تک غیر اشباع پیشنهاد میشوند.
طبق مطالعات در سال ۲۰۱۳ مصرف کره بادام زمینی برای صبحانه میتواند به زنان مبتلا به چاقی و دیابت کمک کند تا سطح گلوکز خون خود را مدیریت کنند. مصرف کره بادام زمینی علاوهبر کاهش اشتها قند خون را بالا نمیبرد. کره بادام زمینی منبع خوبی از منیزیم است. منیزیم یک ماده ضروری برای افراد مبتلا به دیابت است. سطح پایین منیزیم در بدن خطر ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع ۲ را افزایش میدهد.
بادام زمینی سرشار از بیوتین است
بیوتین در واقع جزء ویتامینهای گروه B محسوب میشود. در گذشته این ویتامین را H میگفتند. بیوتین یک ماده ضروری برای سلامت جسم انسان است. بیوتین در دهها واکنش آنزیمی در بدن ازجمله فرآیندهایی که به تنظیم بیان ژنها ختم میشود، دخیل است. تحقیقات اولیه نشان میدهند که بیوتین میتواند برای درمان بیماریهایی مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS)، دیابت و برخی بیماریهای مغذی موثر باشد.
علاوهبر این دریافت بیوتین کافی برای زنان باردار بسیار ضروری است؛ زیرا کمبود بیوتین میتواند به طور قابل توجهی خطر نقایص مادرزادی را در کودک افزایش بدهد. توصیه میشود که بزرگسالان روزانه ۳۰ میلیگرم از بیوتین را مصرف کنند. یک چهارم لیوان کوچک بادام زمینی حاوی بیش از ۲۶ میکروگرم (۰.۰۲۶ میلیگرم) بیوتین است.
بادام زمینی خاصیت آنتی اکسیدانی بالا دارد
بادام زمینی حاوی برخی از آنتیاکسیدانهای قوی از جمله رسوراترول یا رزوراترول است. آنتیاکسیدانها دستهای از مولکولها هستند که رادیکالهای آزاد را خنثی میکنند. رادیکالهای آزاد مولکولهای ناپایداری هستند که میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند. فعالیت بیش از حد رادیکالهای آزاد زمینه را برای سرطانی شدن سلولها فراهم میکنند. اما دریافت مقادیر بالای آنتیاکسیدان میتواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر باشد. ترکیب آنتیاکسیدانی رزوراترول موجود در بادام زمینی علاوهبر خاصیت ضد سرطانی خطر سکته مغزی را کاهش میدهد. مصرف منظم بادام زمینی و کره آن میتواند رزوراترول را در بدن شما افزایش بدهد و سدی در برابر رادیکالهای آزاد مضر باشد.
بادام زمینی ضد سنگ کیسه صفرا
خوردن بادام زمینی و کره بادام زمینی ممکن است خطر تشکیل سنگ در کیسه صفرا را کاهش بدهد. همانگونه که میدانید، سنگهای صفرا ذرات کوچکی هستند که در کیسه صفرا تشکیل میشوند. افراد خاصی بهویژه خانمها و کسانی که دارای اضافه وزن هستند، افراد بالای ۴۰ سال و آنهایی که رژیم غذایی پرکالری و کربوهیدراتهای تصفیه شده دارند، بیشتر در معرض بیماری سنگ کیسه صفرا خواهند بود.
طبق مطالعهای دانشمندان دریافتند که مصرف بالای حبوبات و آجیلها بهویژه بادام زمینی یا کره آن خطر بیماری سنگ صفرا را تا ۲۵ درصد کاهش میدهد. هنوز مشخص نشده است که کدام ماده مفید در بادام زمینی از کیسه صفرا محافظت میکند؛ اما هرچه باشد، مصرف حداقل چند دانه بادام زمینی بو داده در روز با کاهش خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا همراه خواهد بود.
بادام زمینی سرشار از مس است
بادام زمینی و فرآوردههای آن از جمله کره بادام زمینی سرشار از مس هستند. مس یک ماده معدنی کمیاب است که به عنوان ریز مغذی ضروری در نظر گرفته میشود. مس برای بسیاری از فرآیندهای مهم فیزیولوژیکی بدن لازم است. به طور ویژه مس بخش مهمی از آنزیمهایی را تشکیل میدهد که بر تولید انرژی و فعالیتهای عصبی نظارت دارند. همچنین مس در سیستم عصبی نقش مهمی در سرعت بخشیدن به انتقالات عصبی دارد. دریافت نکردن مس کافی با مشکلات متعددی در سلامتی همراه است.
کمبود خفیفی از مس میتواند خطر بیماری قلبی و عروقی را افزایش بدهد. همینطور مصرف مقدار کافی مس ممکن است سطوح کلسترول مضر LDL را کاهش بدهد. به نظر میرسد که کمبود این ماده حیاتی در بدن در ابتلا به بیماریهای عصبی مانند: آلزایمر و بیماری پارکینسون نقش داشته باشد. پس برای بهره بردن از فواید مسِ موجود در بادام زمینی روزانه این ماده غذایی را مصرف کنید. کره بادام زمینی نیز این خاصیت را خواهد داشت.
خواص کره بادام زمینی در بدنسازی
بدنسازان به دنبال استفاده از پروتئینها و انواع شیک همراه با مکملهای غذایی برای حجیمسازی عضلاتشان هستند. رژیم غذایی سخت با مقدار زیادی از گوشت و غلات نقش اساسی در کیفیت بدنسازی خواهد داشت. کره بادام زمینی یکی از وعدههای غذایی است که افراد معمولا به دلیل میزان بالای کالری آن از مصرفش پرهیز میکنند. حقیقت این است که مصرف کره بادام زمینی با این همه مواد مغذی و انواع ویتامینها میتواند مفیدتر از برخی مکملهای موجود در بازار باشد.
بادامزمینی حاوی چربی مفید، پروتئین و کالری است که میتواند در رژیم غذایی بدنسازان لحاظ شود. حفظ سلامت قلب و عروق، کاهش کلسترول، کمک به ترمیم عضلات، تقویت سیستم ایمنی، کاهش میزان قند خون و خاصیت آنتی اکسیدانی بالا از اثرات مثبت کره بادام زمینی به عنوان مکمل بدنسازی است. مصرف کمی از کره بادام زمینی قبل از تمرین نقش موثری در تامین انرژی بدن خواهد داشت.
کره بادام زمینی چاق کننده یا مفید برای کاهش وزن
همانگونه که اشاره شد، کره بادام زمینی کالری زیادی دارد. نکته جالب این است که این کالری بسیار آهسته جذب بدن میشود و به دلیل داشتن فیبر بالا احساس سیر بودن به فرد دست میدهد. همین خاصیت باعث شده است تا یک ماده غذایی مناسب برای لاغری در نظر گرفته شود. از آنجایی که کره بادام زمینی دارای فیبر زیادی است، در فرآیند گوارش و هضم غذا نقش مهمی دارد. مصرف کره بادام زمینی از یبوست که خود یکی از دلایل چاقی است، جلوگیری میکند. اما لازم است یادآوری کنیم که مصرف بیش از حد این ماده غذایی با بالا بردن کالری میتواند نتیجه منفی داشته باشد. درنتیجه باید در مصرف کره بادام زمینی اعتدال را رعایت کنیم تا دچار چاقی و اضافه وزن نشویم.
مصرف بادام زمینی و فرآوردههای آن در دوره بارداری
قبل از این تصور بر این بود که اگر یکی از افراد در خانواده به بادام زمینی حساسیت داشت، مادر باید در دوره بارداری و شیردهی از مصرف بادام زمینی و فرآوردههای آن پرهیز کند. مطالعات اخیر این ادعا را رد کرده است. دستورالعمل پزشکی در سال ۲۰۱۷ بیان میکند که افراد مبتلا به اگزمای شدید یا آلرژی به انواع مواد خوراکی دیگر ممکن است نسبت به بادام زمینی نیز واکنشهای آلرژیک نشان بدهند؛ پس باید از مصرف آن اجتناب کنند.
در صورتی که به بادام زمینی حساسیت ندارید، میتوانید در دوره بارداری بدون نگرانی این ماده غذایی مفید را مصرف کنید. اگر شما به بادام زمینی آلرژی دارید، باید از مصرف این ماده غذایی و همه فرآوردههای آن اجتناب کنید. بادام زمینی ممکن است در برخی از خوراکیها مورد استفاده قرار بگیرد. این ماده بیشتر در تهیه انواع شکلات، غذاهای آسیایی، نانها، غلات و آجیلها کاربرد دارد.
از فواید دیگر کره بادام زمینی برای سلامتی ...
• طبق مطالعات پزشکی کره بادام زمینی در کاهش خطر ابتلا به بیماری سرطان پستان نقش مهمی دارد.
• مصرف بادام زمینی و فرآوردههای آن موجب افزایش انرژی میشود.
• منیزیم موجود در بادام زمینی در حفظ سلامت ماهیچهها و تقویت اعصاب نقش دارد.
• روغن بادام زمینی به دلیل طبع گرم و خاصیت ضد التهابی در طب سنتی برای کاهش التهاب در بیماری روماتیسم مفصلی توصیه میشده است.
• کاهش کلسترول بد از فواید دیکر بادام زمینی و فرآوردههای سالم آن است.
• طبق مطالعات مصرف کره بادام زمینی موجب تقویت قوای جنسی در مردان میشود.
با خطرات و مضرات مصرف بادام زمینی و فرآوردههای آن آشنا شوید
• بادام زمینیها ممکن است در فرایند آمادهسازی برای مصرف به سموم قارچی خطرناک با نام آفلاتوکسین آلوده شوند. آفلاتوکسین میتواند برای سلامت انسان خطرناک باشد. این سم موجب سرکوب سیستم ایمنی، ابتلا به بیماریهای کلیوی و سرطان کبد شود.
• فتیکاسید یا هگزوفسفات یک نوع ترکیب آلی موجود در بادام زمینی و بسیاری از غلات و حبوبات است. این ماده ممکن است جلوی جذب (یا جذب کامل) مواد مغذی مانند آهن، روی، کلسیم و منگنز را بگیرد. با این حال مطالعات و آزمایشهای بیشتری برای اثبات این ادعا لازم است.
• مصرف بیش از حد و طولانی مدت بادام زمینی و کره بادام زمینی به دلیل داشتن کالری بالا ممکن است موجب افزایش وزن شود.
• بادام زمینی شور یا نمکی موجب افزایش فشار خون خواهد شد. برای حفظ فشار خون و سلامت قلب باید از انواع بادام زمینی فاقد سدیم یا کم سدیم استفاده کنید.
• بادام زمینی جزء شایعترین مواد غذایی آلرژیزا است و میتواند حتی با مصرف مقادیر کم واکنشهای جدی برای شما داشته باشد. حساسیت به بادام زمینی و کره آن ممکن است موجب آبریزش بینی و واکنشهای پوستی مانند خارش، قرمزی، تورم و کهیر شود. مشکلات گوارشی، التهاب دهان و گلو نیز ازجمله علائم حساسیت به بادام زمینی خواهد بود.
• در موارد شدید حساسیت به بادام زمینی و فرآوردههای آن ممکن است فرد جان خود را از دست بدهد.
• مصرف بادام زمینی برای افرادی که دچار مشکلات گوارشی و رفلاکس هستند، مضر است. این ماده غذایی به شدت موجب نفخ میشود.
• در طب سنتی معتقدند که مصرف بیش از حد بادام زمینی موجب درد ناگهانی در سمت راست شکم میشود که در نهایت باید از خوردن آن اجتناب شود.
• طبع بادام زمینی گرم و خشک است. افراد گرم مزاج ممکن است پس از مصرف بادام زمینی دچار خارش دور دهان، بدن و سر شوند.
آخرش گفته گرم و خشک است