قمار خطرناک السالوادور بر روی بیت کوین

فرارو- بیت کوین به طور گسترده به عنوان وسیله پرداخت در السالوادور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما "نایب بوکله" رئیس جمهور آن کشور برنامه‌های بزرگ تری نیز دارد: او می‌خواهد اوراق قرضه رمزنگاری شده را عرضه کند و دهکده‌ای غول پیکر مبتنی بر ارز‌های دیجیتال بسازد. تنها سوال این است: چه کسی سود خواهد برد؟

به گزارش فرارو به نقل از اشپیگل؛ مسیر منتهی به "سوچیتوتو" در السالوادور با رشد بیش از اندازه گیاهان مواجه بوده است در نتیجه، "اریک کاسترو" جوان السالوادوری مجبور است با استفاده از قمه راه خود را باز کند. او در مزارع ذرت خانوادگی اش و هم چنین، به عنوان راهنمای تور کار می‌کند. تلفن همراه او اغلب در ناحیه کوهستانی آن منطقه کار نمی‌کند. با این وجود، این کشاورز ۲۸ ساله از طرفداران بیت کوین است.

او نمی‌تواند در روستای خود "ال سیتیو زاپوپان" که حدود ۱۳۰ خانوار در آن زندگی می‌کنند هزینه‌ای را به صورت دیجیتالی بپردازد. همسایگان او پرداخت‌های شان را با پول نقد انجام می‌دهند و ترجیح می‌دهند پول‌های شان را زیر بالش‌های شان پنهان کنند و علاقه‌ای به پس انداز در بانک ندارند. با این وجود، در شهر کوچک بعدی یعنی "سوچیتوتو" دست کم چند فروشگاه و رستوران، بیت کوین را به عنوان ارز برای پرداخت مشتریان می‌پذیرند. کاسترو احیرا نان خریده و هزینه آن را با استفاده از اپلیکیشن دولتی Chivo به ارزش ۰.۰۰۰۱۰۷۷۲ بیت کوین معادل ۵.۴۵ دلار پرداخت کرده است.

کاسترو می‌گوید: "من معتقدم بیت کوین آینده است، اما احتمالاً ۱۰ سال دیگر طول می‌کشد تا همه اینجا به صورت دیجیتالی پرداخت کنند". او مفتخر است که نام السالوادور به‌عنوان آزمایشگاه فناوری خبرساز شده است. او می‌گوید پیش از این زمانی که اسم السالوادور می‌آمد همه یاد باند‌های تبهکار و خشونت در آن کشور می‌افتادند.

پیش از این، السالوادور بیش‌تر به عنوان مکانی شناخته می‌شد که مردم می‌خواستند آنجا را ترک کنند، زیرا اعتقاد نداشتند که آینده چندانی در آنجا برای شان وجود داشته باشد. کوچک‌ترین کشور آمریکای مرکزی ۶.۵ میلیون نفر جمعیت دارد. بیش از سه میلیون نفر از ساکنان السالوادور در خارج از کشور عمدتا در ایالات متحده زندگی می‌کنند. با این وجود، از آنجایی که "نایب بوکله" رئیس‌جمهور مدرن آن کشور که تنها ۴۰ سال سن دارد تبدیل السالوادور به یک دولت بیت کوینی را به سرعت دنبال کرده قدری خوش‌بینی در مورد آینده آن کشور ایجاد شده است. این خوش بینی دست کم در میان کسانی دیده می‌شود که فکر نمی‌کنند شرط بندی بوکله بر روی ارز دیجیتال بی ثبات باشد. این در حالی است که منتقدان بوکله معتقدند او دچار هذیان خود بزرگ بینی یا مگالومانیا شده است.

رئیس جمهور این طرح بیت کوینی را به عنوان راهی برای رهایی مردم کشورش از فقر قلمداد می‌کند. او می‌خواهد السالوادور را به مرکزی برای نوآوری و گردشگری با ایجاد هزاران شغل جدید تبدیل کند. هم چنین، بوکله می‌خواهد از بیت کوین برای ارتقای سیستم مالی در کشوری استفاده کند که طبق گزارش بانک جهانی تنها ۳۰ درصد از جمعیت آن دارای حساب بانکی هستند. با این حال، منتقدان این چشم انداز را اساسا به عنوان یک ماشین بازاریابی غول پیکر برای رئیس جمهور و تلاشی از سوی او برای پر کردن خزانه‌های خالی دولت قلمداد می‌کنند.

بوکله خود را به عنوان یک مبشر فناوری معرفی می‌کند فردی که قوانین سنتی سیاسی را زیر پا می‌گذارد. او با کلاه بیسبال و کت چرمی ظاهر می‌شود و از رسانه‌های اجتماعی به عنوان یک ماشین بازاریابی سیاسی استفاده می‌کند. او در توئیتر خود را "مدیرعامل السالوادور" معرفی می‌کند. او کشور را به سبک مدیریت سیلیکون، ولی اداره می‌کند و اصلاحات مدنظرش را به سرعت پیش می‌برد و صدا‌های همراه با تردید منتقدان را نادیده می‌گیرد. او به رسانه‌های منتقد حمله می‌کند و حتی از سربازان خواسته بود تا رژه‌ای به سوی پارلمان ترتیب دهند تا نمایندگان آن کشور را مجبور سازند که بودجه اصلاحات امنیتی را به تصویب برسانند.

علیرغم تمام انتقادات از سوی منتقدان، او در السالوادور محبوبیتی ۸۵ درصدی دارد و از سوی جامعه بین المللی ارز‌های دیجیتال به عنوان فردی پیشگام در این عرصه شناخته شده است. شش ماه پیش، بوکله از طریق ویدئویی در کنفرانس بیت کوین ۲۰۲۱ در میامی اعلام کرد که بیت کوین را به عنوان ارز قانونی در کشورش معرفی خواهد کرد. تنها چند روز بعد، او قانون مربوطه را در پارلمان جایی که نمایندگان حزب اش اکثریت کرسی‌ها را در اختیار دارند مطرح کرد. از سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی، بازرگانان در السالوادور ملزم به پذیرش ارز دیجیتال در صورت توانایی فنی علاوه بر دلار آمریکا شده اند.

هم چنین، قرار است در سال ۲۰۲۲ میلادی، "بیت کوین سیتی" یا شهر بیت کوینی در پای آتشفشان "کونچاگوا" در جنوب شرقی السالوادور تاسیس شود و انتظار می‌رود که خانه یک مرکز فناوری عظیم باشد که بوکله قصد دارد تا حدی آن را با اوراق قرضه رمزنگاری دولتی تامین مالی کند. به گفته رئیس جمهور السالوادور، دولت زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند و سرمایه گذاران دفاتر، آپارتمان‌ها و مراکز خرید را می‌سازند. انرژی لازم برای اجرای این پروژه قرار است از آتشفشان تولید شود. السالوادور دارای ۱۷۰ آتشفشان است و امیدوار است بتواند بیت کوین‌های خود را در مقیاس بزرگ با استفاده از انرژی زمین گرمایی استخراج کند.

با این وجود، برای مردم عادی ساکن منطقه پیرامون آتشفشان تاکنون تنها اتفاقی که رخ داده و سودی که عایدشان شده آسفالت شدن جاده‌های آن منطقه بوده است.

"نلسون رزا" از ساکنان آن منطقه می‌گوید بیت کوین سیتی به عنوان یک "شبح" باقی می‌ماند. او می‌گوید که این پروژه جذب سرمایه گذاران خارجی را هدف گذاری کرده و سودی برای شهروندان عادی السالوادور، چون او نخواهد داشت. این مرد ۳۱ ساله و همسرش تلفن همراه و قابلیت اتصال به اینترنت دارند، اما به ارز‌های دیجیتال مشکوک هستند.

رزا که به عنوان نگهبان کار می‌کند می‌گوید: "بیت کوین برای افرادی است که می‌دانند چگونه با آن کار کنند". او تاکنون حتی اپلیکیشن Chivo را نیز دانلود نکرده است اپلیکیشنی که در صورت دانلود شدن به او اجازه می‌دهد اعتبار اولیه حدود ۳۰ دلاری را که رئیس جمهور می‌خواهد به عنوان انگیزه‌ای برای علاقه‌مند کردن مردم به بیت کوین به آنان ارائه دهد را دریافت کند.

مددکاران به شهروندانی کمک می‌کنند که کم‌تر از فناوری آگاه هستند تا در غرفه‌های ارائه دهنده اطلاعات که در بسیاری از شهر‌ها برپا شده است برای Chivo ثبت نام کنند. حدود ۲۰۰ دستگاه خودپرداز Chivo آبی رنگ در سراسر کشور نصب شده اند. در آنجا، شهروندان السالوادور می‌توانند اعتبار دیجیتال خریداری کرده و یا دلار بیت کوین مبادله کنند. آنان توسط افسران پلیس یا پرسنل نظامی مورد محافظت قرار می‌گیرند. دستگاه‌های خودپرداز دیگری نیز در شهر‌های ایالات متحده راه اندازی شده اند تا انتقال پول بدون کارمزد بین بستگان مهاجر السالوادوری‌ها در خارج از کشور را با ساکنان داخل السالوادور تسهیل کنند. حواله‌ها بیش از ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی السالوادور را تشکیل می‌دهند. پیش از معرفی Chivo، ارائه دهندگان خدمات حدود ۱۰ درصد هزینه را دریافت می‌کردند.

آتناس شرکت آمریکایی که Chivo را با کمک دولت السالوادور توسعه داده ادعا می‌کند که این برنامه حدود ۴ میلیون کاربر دارد. با این وجود، ظاهرا بسیاری تنها اعتبار اولیه بیت کوینی را که دولت ارائه کرده است دریافت و خرج کرده اند. یک پلیس زن که از دستگاه‌های خودپرداز Chivo محافظت می‌کند می‌گوید:"بیش‌تر مردم ۳۰ دلار را برداشت می‌کنند و تمام". او می‌گوید آنان از این پول برای خرید دارو استفاده کرده اند. بسیاری از السالوادوری‌ها به خبرنگار "اشپیگل" گفته اند که این اعتبار را صرف خرید غذا و رفتن به رستوران یا خرید لباس کرده اند و از آن زمان به این سو دیگر از آن اپلیکیشن استفاده نکرده اند.

هم چنین، بازرگانان می‌گویند که تعداد کمی از مردم السالوادور در زندگی روزمره خود واقعا با کیف پول دیجیتال هزینه‌ها را می‌پردازند. آنان می‌گوید حتی در شرایطی که سوپر مارکت‌هایی زنجیره‌ای مانند "سوپر سلکتوس" مشابه استارباکس و ایستگاه‌های مترو و برخی کافه ها، فروشگاه‌ها و حتی غرفه‌های بازار کوچک بیت کوین را می‌پذیرند نیز اکثر شهروندان تمایلی به پرداخت با ارز دیجیتالی ندارند.

"جف گالاس" کارشناس ارز‌های دیجیتال در برلین در آلمان به "اشپیگل" می‌گوید:"این گونه نیست که کل کشور بیت کوینیزه شده باشد و تا دو سال دیگر همه از بیت کوین استفاده کنند. اکنون السالوادور شروع موفقی با توجه به زمانی اندک داشته است". او می‌گوید دولت السالوادور اکنون باید نشان دهد می‌تواند به همه وعده‌های خود عمل کند و اشکالات Chivo را برطرف سازد.

نقص‌های امنیتی در نرم افزار دولتی به کلاهبرداران اجازه می‌دهد تا مانده اعتباری صد‌ها شهروند را بربایند. گالاس می‌گوید:"السالوادور در حال حاضر شروع خوبی دارد. اما کشور‌های دیگر می‌توانند به آن چه هنوز به خوبی کار نمی‌کند نگاه کنند و سپس از آن پیروی کنند و نواقص آن را برطرف سازند".

گالاس می‌گوید دست کم ۳ تا ۱۰ زمان مورد نیاز است تا السالوادور در زمینه بیت کوین، استخراج و استفاده همگانی از آن به سطح مطلوبی برسد. هم چنین، هنوز مشخص نیست که آیا آتشفشان کونچاگوا برای استخراج بیت کوین در مقیاس بزرگ مناسب است یا خیر. در حال حاضر، السالوادور حدود یک چهارم انرژی مورد نیاز خود را از طریق انرژی زمین گرمایی تامین می‌کند.

تنها در ناحیه ساحلی "ال زونته" است که بیت کوین در حال حاضر به بخشی از زندگی روزمره در هر گوشه از خیابان‌های آنجا تبدیل شده است. این دهکده ساحلی ۳۰۰۰ نفری نوعی مینی دیزنی لند برای طرفداران رمز ارز‌های دیجیتالی محسوب می‌شود. کیوسک‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، فروشگاه‌های فروش وسایل موج سواری و کافه‌ها تابلو‌های بیت کوین را نصب کرده اند و حتی روی سطل‌های زباله علامت B دیده می‌شود. ابتکار عمل این منطقه ساحلی مدتی است که باعث جذب ساکنان آنجا به سوی بیت کوین شده است.

سه دوست موج سوار از ال زونته چند سالی است که پروژه‌های اجتماعی را در آنجا اجرا می‌کنند و به جوانان موج سواری، زبان انگلیسی و فناوری اطلاعات را آموزش می‌دهند تا فرصت‌های بیش تری را برای ساکنان منطقه که عموما ماهی گیر بوده اند فراهم سازند. یک شهروند آمریکایی که به ال زونته نقل مکان کرده بود آنان را به بیت کوین علاقه‌مند کرد سپس یک اهدا کننده ناشناس با مبلغ هنگفتی از راه اندازی رمز ارز دیجیتالی در آنجا حمایت کرد و یک استارتاپ کیف پول مجازی را برای آن منطقه ساحلی برنامه ریزی کرد. در طول شیوع کرونا، ساکنان آن منطقه به جای بسته‌های کمکی از طریق تلفن‌های همراه خود اعتبار دریافت می‌کردند و این موضوع سبب شد تا فروشگاه‌های بیشتری برای پذیرش بیت کوین انگیزه پیدا کنند.

"مابل آلوارز" ۲۱ ساله که برای این پروژه اجتماعی کار می‌کند می‌گوید:"بیت کوین کل زندگی ما را آسان‌تر کرده است". او تمام حقوق خود را با بیت کوین دریافت می‌کند. او قبض برق و شهریه دانشگاه خود را به صورت دیجیتالی پرداخت می‌کند و پول را از طریق بیت کوین برای مادرش ارسال می‌کند. آلوارز استدلال می‌کند که یکی از بزرگترین مزایای انقلاب بیت کوین این است که جوانان و بزرگسالانی که پیش‌تر احتمالا حتی حساب بانکی نداشتند اکنون می‌توانند پول را پس انداز کنند.

ال زونته اکنون از کارزار بوکله سود می‌برد. این دهکده پیش‌تر منطقه‌ای صرفا برای موج سواران بود، اما اکنون بسیاری از گردشگران علاقمند به بیت کوین را به خود جذب کرده است. هر چند اینجا همه طرفدار بیت کوین نیستند. مردی ۵۰ ساله که در غرفه اسنک ماما بلانکا کار می‌کند با عصبانیت سرش را تکان می‌دهد می‌گوید:"بیت کوین برای من ساخته نشده است. در ابتدای شیوع کرونا درآمد خوبی از خدمات تحویل کسب کردم و پرداخت‌های رمزنگاری شده را آغاز کردم. با این وجود، پس از مدتی قیمت بیت کوین سقوط کرد و ۸۰۰ دلار ضرر کردم".

بسیاری از مردم السالوادور نگران از دست دادن دارایی‌های شان در صورت تبدیل آن به بیت کوین به دلیل نوسانات شدید قیمت این ارز دیجیتالی هستند. آنان به قدری درآمد ندارند که بتوانند پول زیادی و یا هیچ پولی را به صورت مازاد بر درآمدشان پس انداز کنند. در نتیجه، تغییرات جزئی در ارزش بیت کوین برای افرادی که تنها چند دلار در روز درآمد دارند ضرر بزرگی به همراه خواهد داشت. از زمان راه اندازی کارزار بیت کوین در شهر سن سالوادور پایتخت آن کشور اعتراضات متعددی صورت گرفته است. هم چنین، منتقدان نگران هستند که رئیس جمهور با سرمایه گذاری‌های بیت کوینی خود در واقع، پول مالیات دهندگان را قمار کرده و به باد دهد. هم چنین، آنان استدلال می‌کنند که منابع پولی مبهم است.

آنان می‌گویند دولت در مورد منابع مالی خود یا نحوه خرج کردن پول شفاف نیست. مطبوعات السالوادور گزارش داده اند که آن کشور کوچک هم اکنون به شدت بدهکار است. با این وجود، این امر مانع از آن نشده که "بوکله" تاکنون حدود ۷۰ میلیون دلار بودجه دولتی را برای خرید ۱۳۷۰ بیت کوین خرج نکند. "کریستین آمبروسیوس" اقتصاددان دانشگاه آزاد برلین که در حوزه مسائل آمریکای لاتین تخصص دارد می‌گوید:"کشور‌ها نباید با بودجه عمومی قمار کنند". او می‌گوید تا زمانی که روند بیت کوین صعودی باشد احتمالا همه چیز خوب است. اما هیچ کس نمی‌داند که این روند چه مدت زمانی به طول خواهد انجامید.

اوراق قرضه دولتی بیت کوین برنامه ریزی شده نیز نوعی شرط بندی برای افزایش قیمت این ارز دیجیتال است. آمبروسیوس آن را تلاشی برای یافتن منابع مالی جایگزین از سوی دولت در زمان نیاز شدید می‌داند.

نیمی از یک میلیارد دلار اوراق قرضه برنامه ریزی شده اولیه قرار است در ساخت شهر بیت کوین سرمایه گذاری شود و نیم دیگر صرف سرمایه گذاری در بیت کوین خواهد شد. سرمایه گذاران باید سالانه ۶.۵ درصد بازده دریافت کنند و در صورت افزایش ارزش بیت کوین، پس از پنج سال سود سهام دریافت خواهند کرد. " رونیکا کوت" کارشناس بیت کوین مستقر در فرانکفورت می‌گوید:"بسیاری پیش بینی می‌کنند که اوراق قرضه نسبتا سریع فروخته شوند. اگر واقعا این گونه باشد من فکر می‌کنم شانس خوبی برای ساخت یک شهر کوچک وجود دارد".

با این وجود، کارشناسان بیت کوین مانند "جف گالاس" تردید دارند که بسیاری از فعالان عرصه فناوری واقعا بخواهند در بیت کوین سیتی در السالوادور سرمایه گذاری کنند به خصوص آن که مشخص نیست که تاسیس این شهر در پای آتشفشان کونچاگوا آیا باعث خواهد شد تا جمعیت گسترده تری واقعا از آن سود ببرند یا خیر.