حجت‌الاسلام‌محمد تقي رهبر رئيس فراكسيون روحانيون مجلس اواخر هفته گذشته اعلام كرد كه اعضاي اين فراكسيون در راستاي طرح سوالات و انتقادتي از عزت الله ضرغامي و مجموعه صدا وسيما، در اين هفته ديداري با وي خواهند داشت. اين ديدار مي‌تواند موقعيتي براي گروهي از نمايندگان مجلس باشد كه از مدت‌ها قبل به طرح انتقاداتي جدي از صدا و سيما پرداخته اند؛انتقاداتي كه هم در حيطه پوشش و پرداخت اخبار وهم در حوزه برنامه سازي در راستاي تحقق ارزش‌هاي ديني و انقلاب مطرح شده و در رسانه‌ها بازتاب داشته ولي مسئولان صدا وسيما واكنشي به اين انتقادات نداشته و سعي كرده‌اند تا از كنار آنها بگذرند.
لذا در مجموع با وجود آنکه دو نفر از نمایندگان مجلس ازاعضای هیات نظارت بر سازمان‌صدا و سيما به حساب می‌آیند ولی ارزيابي‌ها نشان مي‌دهد كه نوع تعامل این رسانه با دستگاه قانون گذاری کشور از نظر نمایندگان رضایت بخش نیست.اما در ماه‌هاي اخير و همزمان با افزايش انتقادات از صدا وسيما كه عمدتا شامل طيف‌هاي ارزشي است،گويا مسئولان صدا وسيما مصلحت را در اين ديده‌اند كه به سوالات و انتقادات بخش‌هايي از نمايندگان پاسخ دهند.البته منتقدان پارلماني ضرغامي فقط طيف روحانيون نيستند بلكه طيف‌هاي گوناگون مجلس در مقاطع مختلف انتقادهايي جدي نسبت به عملكرد اين سازمان داشته‌اند.در اين گزارش به برخي از انتقادات پرداخته خواهد شد.
هيات رئيسه، منتقد ضرغامي
در طول عمر مجلس هشتم، صداوسيما چندين بار با پخش گزينشي بخشي از سخنان رئيس مجلس، از يک سو عملا روح کلي سخنان او را تغيير داده و از سوي ديگر، موجب ايجاد ترديد افکار عمومي درباره مواضع صريح و نقدهاي رئيس قوه مقننه درباره دولت شده بود. در آخرين مورد، صداوسيما تنها به پخش گزينشي چند جمله از سخنراني علي لاريجاني در جمع سپاه حفاظت انصار المهدي پرداخت که در آن درباره انتقاد ازشيوه مصرف پول نفت اظهار نظر کرده بود.
چندي پيش نيز هنگامي که به مناسبت روز فن آوري هسته‌اي، رئيس مجلس به تقدير از نهادها و شخصيت‌هاي مختلف نظام از جمله رهبر معظم انقلاب پرداخته بود، اين اظهارات با تيتر «تقدير رئيس مجلس از مواضع رئيس جمهور» در بخش‌هاي خبري پخش شد.
علي لاريجاني در بيستمين اجلاس شوراي عالي استان‌ها که در محل مجلس قديم برگزار شد، به اين حرکت صدا و سيما واکنش نشان داد وآن را تقبیح کرد. علی لاریجانی رئیس مجلس نیز در این باره بارها تاکید کرده است که صداوسیما باید در منطق درست حرکت کند. نمونه عینی اعتراضات علی لاریجانی نسبت به عملکرد صداوسیما در پوشش اخبار مجلس سال گذشته ودر جریان پوشش اخبار هدفمند کردن یارانه‌ها بود.
نشست مشترک دولت ومجلس در این زمینه وپوشش یکطرفه اخبار به نفع دولت باعث شده بود تا صحن علنی مجلس یک روز کاری خود را در اعتراض به صدا و سیما پشت سر بگذارند. نمایندگان اعتقاد داشتند که در آن نشست صداوسیما اخبار را به گونه ای پوشش داده که انگار فقط دولت در این نشست صحبت کرده و مجلس هم در مقابل دولت عقب نشینی کرده است.
علی لاریجانی، رئیس مجلس در پاسخ به این تذکرات اظهار داشت: صدا و سیما باید به گونه ای عمل کند که همه افکار منعکس شود به ویژه در مسائل حساس و مهم مانند هدفمند کردن یارانه‌ها که باید همگرایی فکری در جامعه به‌وجود آید و شأن و منزلت مجلس به عنوان یک قوه مهم در نظر گرفته شود که به تعبیر مقام معظم رهبری نقش نرم افزاری نظام را دارد.
نارضایتی فراکسیون روحانیون مجلس
فراکسیون روحانیون مجلس از جمله منتقدان جدی عملکرد ضرغامی در سازمان صداو سیما است. به اعتقاد نمایندگان روحانی مجلس،بسیاری از برنامه وسریال در صداوسیما تطابقی با اندیشه های اسلامی ندارد ونوع رفتار،آرایش وپوشش برخی از بازیگران شايسته يك رسانه دولتي در نظام اسلامي نيست. از طرف دیگر اعضای این فراکسیون اعتقاد دارند که صداسیما در فرهنگ سازی برای گسترش وتبیين مسئله حجاب وعفاف در میان مردم وبه خصوص جوانان کارنامه قابل قبولی نتوانسته است از خود ارائه دهد.دعوت های مکرر از ضرغامی برای شرکت در نشست‌های این فراکسیون وهمچنین حضور این گروه از نمایندگان مجلس در سازمان صداوسیما،گواه اصلی بر نارضایتی اعضای فراکسیون روحانیون مجلس از رسانه ملی است.
محمد تقی رهبر، رئیس فراکسیون روحانیون مجلس که دغدغه هایش در مورد مسئله حجاب وعفاف او را به عنوان چهره ای شاخص در میان نمایندگان مجلس هشتم تبدیل کرده است با ابراز نگرانی از رواج بی حجابی در جامعه وعدم قاطعیت در مورد مسئله حجاب وعفاف در جمع خبرنگاران پارلمانی در باره ضرورت دعوت از مسئولان صداو سیما به فراکسیون روحانیون مجلس گفت: همیشه سوال اصلی از مسئولان فرهنگی کشور به خصوص از صداوسیما این بوده است که چرا در زمینه گسترش فرهنگ عفاف وحجاب و ضرورت تبيین آن برای مردم کاری صورت نمی‌گیرد؟ این وضعیت نشان می‌دهد که در فرهنگ‌سازی برای گسترش فرهنگ حجاب بسیار ضعیف عمل شده است.
وی افزود:من از مسئولان صداوسیما این سوال را دارم که چه برنامه‌اي در زمینه نشان دادن مزایای فرهنگ حجاب وعفاف تهیه کرده‌اند؟ از چند کارشناس دعوت کرده‌اند که در این زمینه به تبیين این مسئله مهم بپردازند. انتقاد به عملكرد ضعيف صدا سيما به عنوان مهم ترين دستگاه فرهنگي حامي ارزش‌هاي ديني و بومي تنها به اين حوزه محدود نمانده است؛بلكه موضوع جذب مخاطبان داخلي به ماهواره‌ها با توجه به آثار مخرب آنها و ناكامي صدا و سيما در ممانعت از از اين فرآيند باعث انتقادهايي جدي به اين نهاد بوده است.
در اين ميان نمايندگان چندين بار تذاكراتي به اين نهاد داده‌اند كه آخرين نمونه بيژن نوباوه وطن از نمايندگان داراي سابقه فعاليت طولاني در صدا و سيما بود كه در گفت‌وگو با تهرن امروز به صراحت از ناتواني صدا سيما در جذب و حفظ مخاطب سخن گفت.
انتقاد به صداو سیما از نگاه اصلاح‌طلبان
در كنار اصولگرايان كه همواره از موضعي ارزش‌گرايانه به نقد ضرغامي و سازمان تحت مديريت او پرداخته اند،اصلاح‌طلبان مجلس نيز در مقاطع گوناگون از ديدگاهي متفاوت به نقد صدا و سيما پرداخته اند.
نقد اصلاح‌طلبان، عمدتا از منظر موضع يكسويه‌اي بوده كه صدا و سيما در بازتاب دادن نظرات اتخاذ كرده و اين رويه دامان نمايندگان اصلاح‌طلب را در مجلس گرفته و در اين راستا اين گروه عملا در انزواي خبري قرار گرفته است.اصلاح‌طلبان همچنين به موضع يكسويه حمايتي از دولت و عدم بازتاب دادن نظرات انتقادي نسبت به دولت نيز انتقاد داشته اند.
تبليغات تلويزيوني، موضوع انتقاد
موضوع تبليغات تلويزيوني كه درآمد هنگفتي از ان عايد صدا و سيما مي‌شود همواره مورد انتقاد نمايندگان بوده است.اين انتفاد خصوصا در چند موضوع آشكار مي‌شود.
ماجراي تبليغ كالاهاي صهيونيستي كه باعث شد يكي، دوهفته پيش در جريان بررسي كليات طرح اصلاح قانون حمايت از انقلاب اسلامي، به تبليغ كالاهاي صهيونيستي در رسانه ملي نيز اشاره‌اي شود.در جريان بررسي كليات طرح اصلاح قانون حمايت از انقلاب اسلامي مردم فلسطين كه با 185 راي موافق، پنج راي مخالف و پنج راي ممتنع به تصويب رسيد، صداوسيما موظف شد طبق ليست ارائه شده توسط كميته تخصصي از تبليغ هر نوع كالاي شركت‌هاي صهيونيستي خودداري كند.
ولی آنچه بعد از این مصوبه در تبلیغات رادیویی و تلویزیونی صداو سیما مشهود بود،عزم راسخ صداوسیما را برای تبلیغ بعضی از کالاهای نشان می‌داد که به اعتقاد برخی از کارشناسان؛ منشا آنها به لابي‌ها و افراد صهيونيست بازمی‌گشت. زهره الهيان به عنوان يكي از طراحان اين طرح، تحريم كالاهاي اسرائيلي، تحريم كمپاني‌ها و شركت‌هاي صهيونيستي و منع قرارداد خريد و فروش و اكتساب با اين شركت‌ها را از اهداف اين طرح عنوان كرده و پرسيده بود: چرا با وجود عزمي كه در مردم و مسئولان وجود دارد و مطالبه مردم و رهنمودهاي مقام معظم رهبري و همچنين قوانين موجود در رابطه با تحريم‌هاي شركت‌هاي اسرائيلي اين امر به خوبي صورت نمي‌گيرد؟
موضوع تبليغ برنج‌هاي آلوده و غير استاندارد كه مضر و غير بهداشتي بودن آنها محرز است نيز موضوعي براي انتقاد از صدا وسيما از سوي نمايندگان شمالي بود.اين گروه از نمايندگان اعتقاد داردند که صداوسیما با تبلیغ برنج های بی‌کیفیت خارجی که بر اساس گزارش کمیسیون کشاورزی مجلس،آلودگی آنها محرز است علاوه بر آنکه کمک می‌کند سلامت مردم با خطر مواجهه شود، با تبلیغ برای برنج‌های خارجی بنیان‌های کشاورزی و شالیکاری دراین مناطق را به خطرمی اندازد.
البته در این زمینه ضرغامی بارها به نمایندگان قول داده بود که دستور می‌دهد تا تبلیغات برنج خارجی در صداوسیما متوقف شود ولی واحد تولید وپخش آگهی های صداوسیما بدون توجه به قول‌های آقای رئیس همچنان به تبلیغ وپخش برنج های خارجی مشغول است.
موضوع تبليغ كالاها به اين سطح محدود نمانده و اعضاي هيات نظارت بر صدا وسيما تذاكراتي در مورد نوع كالاها وشيوه تبليغ انها در صدا وسيما داد ه اند.
رسانه دولت یا رسانه ملي؟
علاوه بر انتقادات گروه‌هاي مختلف مجلس كه هر يك از موضع خود به انتقاد از صدا وسيما پرداخته‌اند؛مي‌توان گفت در برخي حوزه‌ها اكثريت نمايندگان فارغ از تنوعات دروني به عملكرد اين نهاد انتقاد دارند. در اين ميان تفاوت پوشش اخبار دولت ومجلس از نگاه رسانه ملی همواره مورد اعتراض نمایندگان بوده است. نمايندگان معتقدند با وجود آنکه صداوسیما اخبار دولت را به بهترین شکل ممکن پوشش می دهد و شبکه های مختلف رادیویی وتلوزیونی در اختیار مدیران دولت قرار دارد این نگاه به هیچ عنوان در مورد پوشش اخبار مجلس وجود ندارد.
نگاه نیش دار رسانه ملی به یکی از مصوبات مجلس در هفته‌هاي گذشته که همگام با برخي حملات به جايگاه مجلس بود؛ باعث اعتراض وتذکر های مکرر نمایندگان مجلس شد به گونه ای که حتی شهاب الدین صدر نایب رئیس مجلس با وارد دانستن اعتراض نمایندگان نسبت به پوشش اخبار مجلس اعلام کرد: صداوسیما باید رویه خود را در مورد پوشش اخبار مجلس تصحیح کند.
بي اعتنايي به انتقادها تا چه هنگام؟
واقعيت آن است كه اكثريت قريب به اتفاق مجلسيان از منتقدان جدي عملكرد ضرغامي هستند و شواهد نشان مي‌دهد كه وي تمايل چندان براي پاسخ به انتقادها نداشته است‌و سعي كرده تا بي‌توجه به خواسته‌ها و نگراني‌ها مسير خود را متناسب با اهداف خود پيگيري كند. در اين ميان مسئولان صدا و سيما به جاي توجه به خواسته‌هاي نمايندگان تلاش داشته‌اند تا با جمع آوري امضاهاي حمايتي از چند برنامه در برخي مقاطع خاص سياسي، كه طبعا قابل تسري به همه حوزه‌ها نيست، اينگونه تبليغ نمايند كه مجلسيان حاميان تمام عيار اين نهاد و مديران آن هستند در حالي كه مراجعه‌اي به طيف و گستره انتقادات نمايندگان نشان مي‌دهد كه اين تصوير تا چه حد مخدوش است و به واقع صدا و سيما با توجه به ابزارهاي خود سعي كرده تا مانع از بازتاب عمومي آنها شود.
در آخرين مورد از اين نوع تلاش‌ها، پس از پخش برنامه شاخص، تلاش‌هاي معاون ضرغامي براي جلب حمايت نمايندگان منجر به انتشار نامه‌اي شد كه گفته شد260 نفر از نمايندگان، آن را امضا كردند. پس از اندكي مشخص شد كه اين نامه، بیشتر از 216 امضا نداشته و بسیاری از این امضاها تکراری بوده، برخی نمایندگان امضای خود را پس گرفته یا اصلا اسامی قابل خواندن نبوده است.موضوعي كه اكنون مطرح است آن است كه در مقطعي كه انتقادات از صدا و سيما به اوج خود رسيده است؛ وقت پاسخگويي و توجه به ديدگاه‌هاي نمايندگان از سوي مديريت سازمان صدا و سيما چه هنگام فرا مي‌رسد.
