نگاه بازار نفت به ایران و نشست وین

باز شدن باب گفت‌وگوهای جدید حول پرونده هسته‌ای ایران و بازگشت احتمالی ایران و آمریکا در آینده‌ای نه چندان دور به تعهدات برجامی خود توجه بازار جهانی نفت را به خود جلب کرده است. ایران از یکسو خواهان رفع همه تحریم‌ها است و می‌گوید که هیچ پیش شرطی را هم نمی‌پذیرد و مذاکره‌ای هم با آمریکا نخواهد داشت تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشوند، از سوی دیگر نماینده آمریکا در نشست امروز وین هم می‌گوید در صورتی که تهران آماده بازگشت به تعهداتش باشد، دولت آمریکا حاضر است بیش از ۵۰۰ تحریمی که در دوران زمامداری دونالد ترامپ علیه ایران وضع شده‌اند، لغو کند.

به گزارش دنیای اقتصاد، این اظهارات امیدواری‌ها به بازگشت سریع‌تر جریان نفت ایران به بازار جهانی را افزایش داده و از سوی دیگر سیگنال‌هایی از روابط اقتصادی ایران و چین، افزایش صادرات نفت ایران به این کشور و تاثیر تولید نفت ایران بر تولید کلی اوپک هم گمانه‌زنی‌ها را درباره حضور پررنگ‌تر ایران در بازار بیشتر کرده است و این امر نگرانی بازار درباره افزایش عرضه پیش‌بینی‌نشده را تقویت کرد و از عوامل اصلی کاهش قیمت طلای سیاه در بازار روز دوشنبه بود که پس از تعطیلات سه‌روزه عید پاک و آخر هفته بازگشایی شد. موارد افزایش ابتلا به کرونا در هند و احتمال اعمال محدودیت‌های کرونایی در کشورهای مختلف هم از دیگر عوامل عقب‌نشینی طلای سیاه بود.

شاخص‌های نفتی تا ساعت ۱۵:۴۵ روز دوشنبه به وقت تهران با عقب‌نشینی ۸/ ۱درصدی در بازار معامله شدند. شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدییت در بازار نایمکس نیویورک با یک دلار و ۱۳ سنت کاهش نسبت به قیمت بسته‌شده روز پنج‌شنبه ۶۲ دلار و ۳۲ در هربشکه معامله شد. همچنین شاخص نفتی برنت نیز که در لندن معامله می‌شود به بهای هر بشکه ۶۳ دلار و ۶۷ سنت به فروش رسید که نشانگر عقب‌نشینی یک دلار و ۱۹ سنتی این شاخص بین‌المللی نسبت به روز معاملاتی پیش از خود است.

اثر نشست وین روی بازار جهانی

این هفته بازار جهانی نفت به وین چشم دوخته است، جایی که طبق توافق ایران با کشورهای عضو توافق هسته‌ای یعنی آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه به توافق رسیده است تا گفت‌و‌گوهای از راه دور و مجازی را که اخیرا صورت گرفته است، امروز در وین پی ‌بگیرند. همچنین قرار است ایالات متحده آمریکا هم به عنوان کشوری که از این توافق خارج شده است نماینده‌ای را برای مذاکرات غیر مستقیم با ایران به وین اعزام کند. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام بلندپایه آمریکایی گفته است که رابرت مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده در امور ایران به وین می‌رود؛ هر چند در نشست مشترک شرکت نخواهد کرد. پیشروی‌های دیپلماتیک در رابطه با پرونده هسته‌ای ایران و بازگشت کشورها به تعهدات برجامی خود این روزها توجه بازار جهانی نفت، نهادها و بانک‌ها را به خود جلب کرده است. چرا که در صورت بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی خود امکان دارد تا بار دیگر جریان نفت خام ایران به صورت رسمی به بازار بازگردد و بدون نیاز به دور زدن تحریم‌ها ایران بتواند بخشی از صادرات نفتی خود را به کشورهایی چون چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی از سر بگیرد.

رویترز در گزارش بازار جهانی نفت روز دوشنبه خود عنوان کرده است که سرمایه‌گذاران نفتی این هفته روی مذاکرات وین متمرکز خواهند شد و این گفت‌وگوها را به‌عنوان بخشی از مذاکرات گسترده‌تر برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین تهران و قدرت‌های جهانی زیرنظر دارند.

در این میان اما بحث لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا به عنوان خواسته بی‌چون و چرا و غیرقابل مذاکره ایران برای وجود امکان پیشبرد مذاکرات و بازگشت به تعهدات برجامی مطرح شده است. عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد پرونده هسته‌ای ایران در گفت‌وگو با صدا و سیما عنوان کرد: «آمریکا اول همه تعهدات برجامی خود را انجام دهد و همه تحریم‌های گذاشته شده را بردارد، سپس ایران آن را راستی‌آزمایی می‌کند و به برجام بازمی‌گردد.» عراقچی با بیان اینکه ایران هیچ‌گونه طرح گام به گامی با آمریکا ندارد و نخواهد پذیرفت، عنوان کرد: «تنها گامی که ما قبول می‌کنیم برداشتن همه تحریم‌های دوره ترامپ و پس از آن است.» از سوی دیگر یکی از سیگنال‌های مورد توجه بازار هم سخنان رابرت مالی است که در گفت‌وگو با شبکه خبری PBS از نشست وین به عنوان گام نخست بررسی اقدامات لازم برای بازگشت متقابل به برجام دانست. او همچنین در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره بیش از ۵۰۰ تحریمی که دولت ترامپ علاوه بر تحریم‌های برجامی که علیه ایران اعمال‌کرده، عنوان کرد اگر تهران آماده بازگشت به تعهداتش باشد، آمریکا هم آماده است تا این تحریم‌ها را لغو کند. هنری رم، تحلیلگر گروه اوراسیا (Eurasia Group) مستقر در لندن اما انتظار دارد روند لغو تحریم‌های ایران کندتر از آنچه بسیاری متصورند، باشد. او می‌گوید انتظار دارد تحریم‌های ایالات متحده که از جمله آنها محدودیت‌های فروش نفت توسط ایران است، تنها پس از اتمام گفت‌و‌گوها و بازگشت ایران به تعهدات برجامی لغو شود.

از سوی دیگر نیز تحلیلگران بانک ING می‌گویند پیش‌بینی می‌شود حتی با فرض اینکه جریان عرضه طلای سیاه از سوی ایران در ۳ ماه چهارم سال جاری به ۳ میلیون بشکه در روز نیز برسد، موجودی ذخایر جهانی نفت خام باز هم کاهش خواهند یافت. این دیدگاه از یک سو به بازیابی قوی‌تر تقاضا در بازار اشاره دارد و بیانگر آن است که بازار جهانی نفت خام چندان نیز نباید نگران بازگشت ایران به بازار جهانی و تقویت صادرات آن باشد.

نگرانی بازار از افزایش تولید ایران و اوپک

یکی دیگر از عواملی که قیمت نفت خام در بازار را با کاهش مواجه کرد، تولید بیشتر اوپک در ماه مارس در مقایسه با ماه فوریه بود که نگرانی‌ها از افزایش عرضه را به دنبال داشت؛ خصوصا حالا که اوپک و غیراوپک تصمیم گرفته‌اند تا در ۳ ماه پیاپی افزایش تولید داشته باشند این نگرانی برای تولیدکنندگان بیش از گذشته خواهد شد. بر اساس نظر خواهی رویترز از منابع اوپکی، منابعی در شرکت‌های نفتی و به کمک اطلاعات ردیابی نفتکش‌‌ها، مجموع تولید اوپک در ماه مارس با افزایش ۱۸۰هزار بشکه‌ای نسبت به ماه فوریه به ۰۷/ ۲۵ میلیون بشکه در روز رسید که ایران بالاترین مشارکت در این افزایش تولید را داشته است. به گفته رویترز تولید ایران در ماه مارس ۲۱۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته و به ۳/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است که کاهش تولید سایر اعضای اوپک را هم جبران کرد.

از سوی دیگر در ماه‌های اخیر ایران به نظر می‌رسد فروش نفت خود به چین، به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان را افزایش داده است و همچنین وزارت نفت از برنامه‌ریزی برای افزایش سریع ظرفیت تولید نفت ایران برای دوران لغو تحریم‌ها سخن می‌گوید که نشانه‌های آن هم اکنون هم با افزایش تولید و صادرات نفت ایران خود را نمایان کرده است. مساله‌ای که می‌تواند برای اوپک‌پلاسی‌ها که به دنبال حفظ سلطه خود بر بازار هستند، مشکلاتی ایجاد کند؛ چرا که ایران در کنار لیبی و ونزوئلا از اعضای اوپکی هستند که از توافق کاهش تولید نفت خام معاف شده‌اند.

اثر عربستان و کرونا بر طلای سیاه

عربستان سعودی هم پس از تصمیماتی که در اوپک پلاس اتخاذ شد، حالا قیمت نفت به مقاصد آسیایی را افزایش داد. به گزارش بلومبرگ، آرامکو عربستان در ماه مه قیمت تمام گریدهای نفتی خود به مقاصد آسیایی را بین ۲۰ تا ۵۰ سنت در هر گرید افزایش خواهد داد. همچنین اکثر قیمت‌ها برای مشتریان اروپایی این شرکت کماکان بدون تغییر باقی خواهند ماند؛ اما از سوی دیگر بیشتر گریدهای ارسالی به ایالات متحده ۱۰ سنت در هر بشکه کاهش پیدا می‌کند. پیشرفت در مبارزه با بیماری کووید هم کماکان یک چالش برای اقتصاد جهانی و بازار نفت محسوب می‌شود. در‌حالی‌که آمریکا و چین به سرعت در حال واکسیناسیون شهروندان خود هستند، در فرانسه سومین قرنطینه سراسری آغاز شده است و هند نیز روز یکشنبه با ثبت حدود ۱۰۳ هزار مورد جدید ابتلا در یک روز رکوردشکنی کرد و نگرانی‌ها درباره کاهش تقاضا از سوی یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت جهان را افزایش داد. برنامه ۲ تریلیون دلاری پیشنهادی بایدن هم به رغم تمام امیدواری‌هایی که در بازار ایجاد کرد، نتوانست مانع از کاهش قیمت‌ها در ابتدای بازار روز دوشنبه شود.