حذف غرامت هواپیمای اوکراینی

در‌ حالی‌که قبل از تحویل رسمی بودجه به مجلس شورای اسلامی، قرار بود تا سقف ۲۰۰ میلیون یورو پرداخت غرامت هواپیمای اوکراینی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی تأمین شود، در لایحه تقدیمی دولت به مجلس، این ردیف از مصارف صندوق توسعه ملی جدول بند «هـ» تبصره ۴ حذف شد.

براساس این جدول، در بودجه ۱۴۰۰ در مجموع دو میلیارد و ۸۴۵ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه برای مصارفی که در لایحه بودجه تعریف شده است، برداشت خواهد شد که دو میلیارد یورو برای تقویت نیرو‌های مسلح و ۸۴۵ میلیون یورو برای سایر مصارف خواهد بود. انتشار منابع مصرفی صندوق توسعه ملی در بودجه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که طبق جدول بند «هـ» تبصره ۴ لایحه بودجه ۱۴۰۰، در مجموع دو هزار و ۸۴۵ میلیون یورو از منابع این صندوق صرف برخی اقدامات پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه خواهد شد.

پیش از تحویل رسمی بودجه ۱۴۰۰ به مجلس شورای اسلامی، پرداخت غرامت هواپیمای اوکراینی تا سقف ۲۰۰ میلیون یورو از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی پیش‌بینی شده بود. اما حالا با تصمیم دولت منابع آن در امور هزینه‌ای صرف می‌شود.

پس از این گزارش، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام می‌کند که غرامت هواپیمای ساقط‌شده اوکراینی از محل صندوق توسعه ملی به بازماندگان قربانیان آن و کشور اوکراین پرداخت خواهد شد. او اضافه می‌کند: شاید منبع جایگزینی برای پرداخت این غرامت تعیین شود، ولی فعلا صندوق توسعه ملی به‌عنوان منبع تأمین این رقم تعیین شده است. به گفته جنیدی، وقتی فرد متخلف قادر به تأمین این رقم نیست، از بودجه اختصاص داده‌شده به دستگاه اجرائی مربوطه این رقم باید تأمین شود.

حالا با انتشار رسمی گزارش بودجه ۱۴۰۰ به نظر می‌رسد که منبع جایگزینی برای تأمین غرامت هواپیمای اوکراینی پیدا شده و این ردیف از محل هزینه‌های صندوق توسعه ملی حذف شده است.

بودجه ۲۳۰۰ میلیارد تومانی صدا‌و‌سیما
بر اساس تصمیم دولت، در سال آینده تا سقف ۱۵۰ میلیون یورو معادل دوهزارو ۳۰۰ میلیارد تومان به صدا‌و‌سیما در اجرای ماده ۹۳ قانون برنامه ششم و توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی، پویانمایی، مستند و فیلم و سریال اعطا خواهد شد. بودجه اختصاص داده شده برای صدا‌و‌سیما هم نوعی اعتبار هزینه‌ای است که با اهداف صندوق توسعه ملی هم‌خوانی ندارد. معادل ریالی بودجه صدا‌و‌سیما در بودجه مشخص نشده است که با چه نرخ تبدیلی برآورد شده است. در مجموع تخصیص منابع ذخیره‌ای کشور به صدا‌و‌سیما که باید صرف امور زیرساختی شود، همواره مورد نقد کارشناسان بوده است.

بودجه ۹۴ میلیون یورویی طرح شهید عشوری
بر اساس جدول مصارف صندوق توسعه ملی قرار است در سال ۱۴۰۰ تا سقف ۹۴ میلیون یورو برای اجرای طرح «شهید عشوری» هزینه شود. هیچ اطلاعاتی درباره این طرح در دسترس نیست. آنچه با جست‌وجوی کلمه طرح شهید عشوری به دست می‌آید، مجموعه اطلاعاتی درباره بیوگرافی این شهید و طرح ملی «سه‌شنبه‌های تکریم» و چفیه‌های بهداشتی است؛ بنابراین دولت مشخص نکرده با اعتباری که از صندوق توسعه ملی دریافت می‌‎شود، چه خدمتی قرار است به جامعه ارائه شود و آیا طرح اجرا شده، توان بازپرداخت اقساط وام و اعتبار دریافتی از صندوق توسعه ملی را دارد یا خیر.

طرح‌های آبی پای ثابت برداشت از صندوق توسعه
همچنین از محل صندوق توسعه ملی تا سقف ۵۰ میلیون یورو برای طرح‌های آب و فاضلاب شهر اهواز اعتبار در نظر گرفته شده است. سال قبل نیز از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی برای ساماندهی فاضلاب این شهر اعتبار اختصاص داده شده بود. آیا این پول‌ها صرف ساماندهی فاضلاب اهواز می‌شود؟ چه زمانی فاضلاب این شهر به سامان خواهد رسید تا شاهد مشکلات آب و فاضلاب در خوزستان نباشیم؟

طرح‌های آبرسانی روستایی و عشایری و توسعه شبکه‌‎های آن نیز در سال آینده تا سقف ۱۰۰ میلیون یورو اعتبار دریافت خواهند کرد و هنوز روستا‌های زیادی در ایران وجود دارند که آب سالم حتی با تانکر نیز در دسترس ندارند. طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در سال ۱۴۰۰، تا سقف ۱۰۰ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه ملی اعتبار دریافت خواهند کرد تا غفلتی طولانی برای تغذیه آبخوان‌ها جبران شود، اما این تزریق اعتبارات باعث شده که از نگاه کارشناسان، آبخوان‌داری به آبراهه‌داری تبدیل شود و دستگاه متولی به‌جای توجه به تغذیه سفره‌های زیرزمینی، مشابه وزارت نیرو بر ساخت سد‌ها برای برداشت بیشتر آب متمرکز شود. طرح‌های آبیاری تحت‌فشار و نوین نیز تا سقف ۱۰۰ میلیون یورو از منابع مالی صندوق بهره خواهند برد. این طرح‌ها از نگاه کارشناسان آب و براساس گزارش مجامع جهانی، منجر به صرفه‌جویی در مصرف آب نمی‌شود، اما در ایران با هدف کاهش مصرف آب، از منابع صندوق توسعه ملی سالانه اعتباراتی به این بخش تزریق می‌شود.

اعتبارات مقابله با اثر ریزگرد‌ها بر شبکه برق
شدت‌یافتن ریزگرد‌ها خسارات جبران‌ناپذیری به شبکه برق کشور وارد کرده است. با خاموشی سراسری در خوزستان و تعطیلی چند‌روزه چاه‌های نفت در سال ۹۵، پای اعتباری تحت عنوان مقابله با اثرات مخرب ریزگرد‌ها و تأثیر آن بر شبکه برق، به جدول مصارف صندوق توسعه ملی باز شد. برای سال آینده نیز تا سقف ۲۰ میلیون یورو اعتبار برای این بخش در نظر گرفته شده است.

اعتبار طرح‌‎های نوآورانه
طرح‌های نوآورانه هم بخشی از منابع صندوق توسعه ملی را به خود اختصاص داده‌اند. طرح‌های نوآورانه جهاد دانشگاهی تا سقف ۱۵ میلیون یورو، طرح‌های نوآورانه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تا سقف ۷۰ میلیون یورو، شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تا سقف ۳۵ میلیون یورو و کارخانه‌های نوآوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تا سقف ۲۵ میلیون یورو از منابع صندوق را در اختیار خواهند گرفت. برای تقویت بنیه نیرو‌های مسلح تا سقف دو هزار میلیون یورو و حق عضویت در مجامع بین‌المللی نیز تا سقف ۶۵ میلیون یورو منابع مالی در بودجه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است. از دو هزار میلیون یوروی تقویت بنیه نیرو‌های مسلح ۵۰۰ میلیون یورو مربوط به طرح شهیدچمران است.