فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: سرانجام انتخابات سوم نوامبر ۲۰۲۰ برگزار شد و در یک رقابت تنگاتنگ دونالد ترامپ به رقیب دموکراتش جو بایدن رقابت را واگذار کرد تا حضور جمهوریخواهان در کاخ سفید تنها چهار سال دوام داشته باشد.
تجربه نشان داده که شکستدادن یک رئیسجمهور مستقر وقتی برای هشتسالهکردن دوران ریاستجمهوریاش تلاش میکند، اغلب کار سختی است. به این دلیل که رئیسجمهور نسبت به رقیب انتخاباتیاش یک سابقه چهارساله اقدام و عمل دارد و اغلب هم بهواسطه همان کارنامه چهارسالهاش و همچنین وعدههایی که برای بهسرانجامرسیدن این کارنامه دارد، اغلب دست بالاتری نسبت به رقیبش دارد. با درنظرگرفتن همه این موارد اما بازهم در انتخابات پرهیجان و جنجالی ۲۰۲۰ سرانجام دونالد ترامپ عرصه را به جو بایدن واگذار کرد.
این شکست بهخوبی به ما یادآوری کرد که بیشتر مسائلی که درباره ترامپ در این چهار سال عنوان میشود چندان هم دور از واقعیت نیست. در این سالها گزارشهایی درباره پارانویا و خودشیفتگی و همچنین عوارض روانی ترامپ از سوی روانشناسها مطرح شده بود که شاید در ابتدای امر میشد آن را در رسته جنجالهای رسانهای علیه ترامپ قلمداد کرد ولی حالا بهخوبی میبینیم با توهمی که ترامپ را فراگرفته این گزارشها چندان دور از واقعیت هم نبود و این نوشتهها با واقعیتهای رفتاری او مطابقت دارد.
روانشناسان اصطلاحی درباره برخی رفتارهای روانی دارند که ذیل عنوان «رفتارهای ضداجتماعی» دستهبندی میشود. این شخصیتها نگران لطمههایی که ممکن است به خودشان وارد شود، نیستند و برای رسیدن به تمایلات خودشان ممکن است اقدامات پرمخاطرهای برای خودشان و دیگران انجام دهند. همچنین چنین چهرههایی در برقراری ارتباط با دیگران هم دچار اختلال هستند.
در دوره هشتساله ریاستجمهوری اوباما بارها شاهد مصاحبههای گرم و صمیمی او با خبرنگارانی بودیم که او بهخوبی آنها را میشناخت و با آنها شوخی میکرد و اجازه میداد با او بهصراحت مخالفت کنند و او را به چالش بکشند. چیزی که در این سالها از ترامپ ندیدیم که به نوعی از همین اختلالهای رفتاری او برمیآید.
اصلا همین نکته که کسی متوجه شوخیهای رایج نشود، بهنوعی اختلال رفتاری است. شاید به دلیل همین خودشیفتگی شدید و همچنین اختلالهای رفتاری هم باشد که پذیرفتن شکست حالا برای آقای ترامپ بهشدت سخت و سنگین شده است. در واقع مطرحکردن ایدههایی مثل تقلب هم از آن دست موارد است که موجب لطمهزدن به خود ترامپ میشود و او در چنین شرایطی از درک آن عاجر است.
از این جهت که چگونه ممکن است زیر سایه قدرت او که فرمانده کل قواست، تقلب صورت بگیرد؟ البته که چنین رفتارهایی از ترامپ چندان هم دور از انتظار نیست و پیش از این هم دیدیم که او در برابر هر کسی که با نظرش مخالف یا از حداقل استقلال رأی برخوردار باشد، چگونه رفتار میکند. همین چندروز پیش او وزیر دفاعش را از کار برکنار کرد. چیزی که سابقه فراوان دارد و در واقع او هر کسی را که در برابر نظرش مخالفت کند، با چنین تصمیمی به زعم خودش تنبیه میکرد.
در واقع او مخالفت با نظرش یا شکست را بههیچوجه دوست ندارد. آدم پرمدعا و کمهوشی است که توانسته به قدرت زیادی در آمریکا دست پیدا کند، تنها به مدد خودخواهی و غرور و نخوت خودش. همین مسائل هم اتفاقا در شکستش مؤثر بود. در واقع ترامپ با همین ویژگیهای شخصیتی بارزش کمک کرد تا حزبی که بر سر کار نبوده، پیروز انتخابات شود.
نکته جالب اینکه او بههیچوجه زیر بار شکستش نمیرود و میبینیم که این تصمیمش چندان مورد توجه همحزبیهایش نیست. میبینیم که بعد از اعلام نتایج انتخابات و رفتارهای عجیب ترامپ در ردکردن نتایج، کمترین حمایت را از همحزبیهایش میبیند و تنها کسانی از او حمایت میکنند که در خیابانها عربدهکشی و تلاش میکنند با سروصدای فراوان فقط به مدد صدای بلند حقانیت خودشان را نشان دهند.
حتی این گروه جمعه ۱۳ نوامبر را بهعنوان روز راهپیمایی بزرگ خود در واشنگتن تعیین کردهاند. راهپیماییای که احتمالا با توجه به تصاویر و فیلمهای این روزها با حمل سلاح نیز همراه خواهد بود. این در حالی است که یکی از فرماندهان نظامی آمریکا همین چند روز پیش گفته بود که ما برای هیچکسی سوگند وفاداری بهمنظور استقرار دیکتاتوری نخوردهایم و تنها به قانون اساسی و کشور وفاداریم. از اینرو این دست اقدامات و تظاهراتها احتمالا جز بیآبروکردن حزب جمهوریخواه نتیجه دیگری نخواهد داشت.