صادق زیباکلام: چشم‌انداز مذاکره با آمریکا در ۱۴۰۰ وجود دارد

فرارو- پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا در جامعه و فضای سیاسی ایران نوعی خوش‌بینی را به وجود آورده است. برخی معتقدند این پیروزی می‌تواند روند تحولات داخلی را تغییر دهد؛ و یک فرصت تازه برای اصلاح‌طلبان و میانه‌رو‌ها به وجود آورده است که آن‌ها باید از این فرصت تازه استفاده کنند.

این گروه می‌گویند با پیروزی بایدن و بازگشت آمریکا به برجام اقتصاد بحران زده کشور می‌تواند ترمیم پیدا کند و دولت باید به سرعت ترمیم اقتصاد را آغاز کند. بر این اساس با ترمیم اقتصاد کشور ممکن است شرایط تغییر کند و اصلاح طلبان و میانه رو‌ها بتوانند امید را به بدنه سیاسی خود بازگردانند.

از طرف دیگر حسن روحانی رییس جمهور می‌گویند این فرصت مناسبی برای دولت آمریکا است که اشتباهات گذشته خود را جبران کند. او در جلسه هیات دولت تاکید کرد: «اینک فرصتی برای دولت آینده امریکا پیش آمده است که اشتباهات گذشته را جبران کند و با احترام به قواعد جهانی، به مسیر پایبندی به تعهدات بین المللی، بازگردد.»

رئیس جمهور افزود: "جمهوری اسلامی ایران، همواره به تعهدات خود درصورت رعایت مسئولانه از سوی همه اطراف تعهد، پایبند بوده و تعامل سازنده با جهان را راهبرد خود می‌داند."

روحانی با تاکید بر پیروزی مقاومت ملت ایران در جنگ اقتصادی تحمیل شده توسط دولت آمریکا، گفت: «مردم ایران با مقاومت قهرمانانه خود در برابر جنگ تحمیلی اقتصادی، اثبات کردند که سیاست فشار حداکثری امریکا محکوم به شکست است.»

از این سخنان روحانی می‌توان اینگونه برداشت کرد که دولت ایران انتظار دارد تحرکات مثبتی از سوی بایدن برای بازگشت به برجام صورت بپذیرد. در واقع این سخنان را می‌توان استقبال از تحولات انتخابات آمریکا ارزیابی کرد. دیگر مقامات دولتی نیز امیدوارانه به آینده نگاه می‌کنند.

 

این امیدواری حتی در میان اصولگرایان هم وجود دارد. امروز روزنامه کیهان در تحلیلی شکست ترامپ را شکست آمریکا دانست و آن را به نفع ایران و جبهه مقاومت ارزیابی کرد. 

 

کیهان نوشت: "این شکست از یک سو به ما فرصت می‌دهد تا با بهره‌گیری از آمریکای فشل و گرفتار در مشکلات عدیده، فشارهای کنونی را با برنامه‌ریزی درست از بین ببریم و از سوی دیگر شکست سیاست «فشار حداکثری» اعتماد هیئت‌حاکمه جدید آمریکا به این سیاست را کاهش می‌دهد و این برای ما در فضای بین‌المللی هم وضع بهتری را رقم می‌زند."

 

حالا سوال این است که تحولات انتخابات آمریکا چه تاثیری بر داخل ایران می‌گذارد. آیا معادلات سیاسی در داخل کشور را به شکل موثری تغییر می‌دهد؟

 

---

صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا با ریاست جمهوری بایدن به برجام باز می‌گردد، به فرارو گفت: «بله، آمریکا همانطور که آقای بایدن در تبلیغات انتخاباتی اظهار کرد به برجام باز می‌گردد. اما این برجام با برجام ۹۴ تفاوت‌های مهمی خواهد داشت. در برجام جدید فعالیت‌های تسلیحاتی و موشکی ایران جزیی از توافق خواهد بود. در واقع مذاکره جدیدی به جریان خواهد افتاد که من نامش را برجام ۱۴۰۰ می‌گذارم.»

او با بیان اینکه دولت روحانی در برجام ۱۴۰ نقشی نخواهد داشت، افزود: "چرا که تا دو ماه دیگر دولت ترامپ بر سر کار است، تا آمدن بایدن و استقرار او و شروع مذاکرات، ایران وارد فاز انتخابات می‌شود. معتقدم در انتخابات ۱۴۰۰ نیز یک دولت رادیکال و انقلابی بر سر کار می‌آید و با آن دولت برجام جدید منعقد می‌شود."

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که پیروزی بایدن چه تاثیری بر فضای سیاسی داخل ایران می‌گذارد، گفت: «اگر ترامپ پیروز انتخابات بود و در کاخ سفید می‌ماند، دشمنی و بغض و کینه‌ای که او نسبت به نظلم جمهوری اسلام دارد همچنان ادامه پیدا می‌کرد. این رویه باعث می‌شد که متقابلا در ایران هم تندرو‌ها دست بالاتر را داشته باشند، به هر حال وقتی که یک تندور در واشنگتن بر سر کار است طبیعی است که در ایران هم یک تندروها قدرت بیشتری پیدا کنند. همچنان که شاهدیم با روی کار آمدن ترامپ عملا تندرو‌ها دست بالا را پیدا کردند.»

او گفت: «به این ترتیب با آمدن بایدن فضا به سود اصلاح طلبان و میانه‌رو‌ها خواهد شد چرا که دیگر ضرورتی ندارد تندرو‌ها اعمال قدرت کنند، البته به معنای آن نیست که در نتیجه انتخابات سال آینده ایران تاثیر مهم بگذارد، پیروزی بایدن در آن حد و اندازه نیست که موجب پیروزی اصلاح‌طلبان یا میانه‌رو‌ها شود، روند سیاسی در کشور به گونه‌ای است که همچنان یک تندرو در انتخابات ۱۴۰۰ پیروز می‌شود. پیروزی بایدن معادلات داخلی ایران را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد حتی ممکن است تندرو‌ها فضا را تنگ کنند و نشان دهند که ما بیدی نیستیم که با این باد‌ها بلرزیم و هیچ چیزی عوض نشده است.»

زیباکلام در پاسخ به این سوال که حالا با آمدن بایدن اصولگرا‌ها چه نگاهی به آمریکا خواهند داشت، گفت: "در ظاهر امر همچنان آمریکا ستیزی را پیش خواهد برد. نمی‌توانند آمریکا ستیزی را کنار بگذارند و بگویند این سیاست درستی نبوده است. آمریکا ستیزی ادامه خواهد داشت، اما چشم انداز مذاکره وجود دارد که من نامش را نرمش قهرمانانه و برجام ۱۴۰۰ می‌گذارم."

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چقدر نسبت به شرایط کشور با پیروزی بایدن خوش‌بین است گفت: «از این بابت خوشبینم که بایدن بغض و کینه کمتری نسبت به ایران دارد و این باعث می‌شود مقداری فشار تحریم‌ها کمتر شود و سخت گیری‌های ترامپ علیه ایران کاهش یابد و نقل و انتقالات مالی بهتر شود. از این جهات وضعیت در ایران با آمدن بایدن بهتر می‌شود.»