مناقشه بر سر سالم بودن آب تهران

نگرانی‌های پایتخت‌نشینان درباره قابل‌شرب‌بودن آب تهران که از پاییز گذشته بالا گرفته است، ظاهرا قرار نیست زودتر از «یکی دو ماه آینده» به پاسخ برسد.

در حالی که تهرانی‌ها سال‌هاست نگران آلودگی هوای شهرشان هستند و هر روز در خبرها دنبال میزان مونوکسید کربن و وزن سربی هستند که نفس کشیده‌اند، یک سالی هست که نگرانی دیگری هم درباره زندگی روزمره خود دارند: آب. در ماه های اخیر آلودگی آب تهران محل بحث بسیاری از کارشناسان بوده است، بحثی که گاهی مسئولیتش میان نهادهای مختلف پاس داده شده و هنوز هم اظهارنظرهای مختلفی در مورد آن می شود و این طور که معلوم است این قصه نمی خواهد به سرانجامی برسد.

اما این نگرانی‌های پایتخت‌نشینان درباره قابل‌شرب‌بودن آب تهران که از پاییز گذشته بالا گرفته است، ظاهرا قرار نیست زودتر از «یکی دو ماه آینده» به پاسخ برسد چون معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره گفت: سازمان حفاظت محیط‌زیست در حال انجام تحقیقاتی است که بر اساس آن میزان نیترات موجود در آب شرب تهران مشخص می‌شود و نتایج این تحقیقات تا دو ماه آینده به اطلاع مردم می‌رسد.

پس از آنکه معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، چندی پیش قول داد که این موضوع را به صورت جدی پیگیری کند و بعد از تمام اعتراض های کارشناسان، روز گذشته، استاندار تهران در رابطه با آلودگی آب تهران گفته است: به نظر می‌رسد عده‌ای بدون دلیل نگرانی ایجاد می‌کنند هر مخزنی یا شبکه‌ای در سطح شهر گسترده شده از طرف سازمان آب و واحدهای دانشگاهی علوم پزشکی و وزارت بهداشت به صورت منظم بررسی می‌شود اگر برخی نسبت به آلودگی آب تهران ایجاد نگرانی می‌کنند باید اظهارات خود را واقعی کنند به طور قطع اگر واقعی بود وزارت بهداشت و کنترل‌گران ساکت نمی‌نشستند.
او افزود: کسانی اظهار نظر می‌کنند که نه امکانات علمی دارند و نه آزمایشگاهی برای کنترل آب تهران وقتی دنبال می‌کنیم می‌بینیم چیزی نیست که بیانگر آلودگی آن باشد البته دو بحث مطرح است یکی آب شرب در شبکه و دیگری آب سفره‌های زیرزمینی در جنوب تهران.
استاندار تهران گفت: برخی از چاه‌های جنوب تهران آلوده است در مورد این چاه‌ها صحبت نشده بلکه می‌گویند آب آشامیدنی در شبکه آلوده است اگر چنین قضیه‌ای درست باشد دستگاه‌های خاطی را معرفی می‌کنیم و اگر سفره‌های زیرزمینی آلوده است به ما ربطی ندارد به آب منطقه، کشاورزی و صنعت مربوط است مردم با آسایش بنوشند و تا اخطاری داده نشده نگران نباشند.

از طرف دیگر، وزیر بهداشت نیز از آلودگی آب تهران اظهار بی اطلاعی کرده و گفته بود: دو ‌ماه پیش دستور آزمایش و بررسی آب تهران را صادر کردم که بر اساس آن مشخص شد میزان نیترات آب تهران در حد مجاز است.

وزیر بهداشت در پاسخ به این سوال که چرا برخی اعضای شورای شهر تهران از غیرمجازبودن میزان نیترات آب تهران و مشخصا خطراتی که متوجه جنین می‌شود خبر داده، گفته بود: از این موضوع اطلاعی ندارم اما اگر اخیرا در مورد آب تهران چنین اظهار نظری شده، دستور آزمایش مجدد آب تهران را می دهم.

آلودگی آب تهران انکارناپذیر است
پیش از این کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران اعلام کرده بود احتمال دارد ناهنجاری‌های جنینی به دلیل وجود نیترات در آب تهران رخ بدهد. نگرانی‌ها درباره آلودگی آب تهران به نیترات تا حدی بالا گرفته بود که استانداری تهران اعلام کرد کسی حق ندارد درباره آن اظهارنظر کند.

در این باره علیرضا مرندی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس و وزیر پیشین بهداشت، معتقد است: در حال حاضر هم نمی‌توان وجود انواع فلزات سمی و خطرناک را در آب تهران انکار کرد و نمی‌توان با اطمینان گفت که این آب، آبی آلوده نیست. آب تهران اکنون با آلاینده‌ها و فلزات سمی برای جان مردم مضر خواهد بود و باید برای از بین بردن این آلودگی‌ها اقداماتی انجام شود. به جز آنکه انواع آلودگی‌ها از جمله میکروب‌ها، ویروس‌ها، انگلها و قارچ‌ها در آب تهران وجود دارد این آب به‌خوبی تصفیه نمی‌شود. در یک جمله کاملاً آگاهانه می‌توان اظهار کرد که آب تهران آلوده است و تردیدی در این آلودگی چه به لحاظ وجود میکروب‌ها و چه وجود انواع فلزات سمی وجود ندارد.

افزودن مواد سرطانزا به آب تهران
در حال حاضر به دلیل کلر زنی به آب‌های مصرفی ماده دیگری با عنوان تری‌هالومتان در آب شرب تهران وجود دارد که به عقیده کارشناسان گر چه مقدار این ماده در حال حاضر زیر حد مجاز است اما این ماده سرطان‌زا بوده و در آینده مشکلاتی را به وجود خواهد آورد.

دکتر علیرضا پرداختی عضو هیأت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران، می‌گوید: اگر آبی که برای تصفیه به آن کلر می‌زنند حاوی مواد آلی باشد، کلر با این مواد آلی ترکیب شده و بر اثر ماندن آب در داخل لوله‌ها ماده تری‌هالومتان به وجود می‌آید که این ماده بسیار خطرناک و سرطان‌زاست و مطالعات اولیه ما نشان داده این ماده در آب شرب تهران وجود داشته و می‌تواند سرطان‌زا باشد.

دکتر قدوسی استاد محیط‌ زیست دانشگاه تربیت مدرس، نیز می‌گوید: بلافاصله بعد از ورود آب به تصفیه‌خانه‌ها پروسه تصفیه بیولوژیکی ( میکروب‌زدایی ) و فیزیکی ( کدری آب و اجسام خارجی ) انجام می‌گیرد. اما کاری که در این پروسه بسیار مهم است و در تصفیه‌خانه‌های تهران انجام نمی‌گیرد تصفیه مواد محلول در آب است که شامل نمک طعام، گچ، آهک و عناصر سنگین می‌شود.

اکنون که موضوع داغ آلودگی آب تهران می‌رود تا یک ساله شود، شهروندان پایتخت‌نشین که در تصور خیلی از ساکنان دیگر شهرها، از «برخوردارترین» شهروندان ایرانی هستند، هنوز درباره سلامتی آبی که هر روز بارها از آن می‌نوشند، خاطرجمع نیستند.