(تصویر) "نامه‌ فارسی" تیمور لنگ به پادشاه فرانسه

میرزا محمدخان قزوینی ۱ در روزنامه‌ی «کاوه» که در تاریخ ۲۸ آذر ۱۲۹۰ هجری شمسی منتشر شد متنِ نامه‌ی تیمور گورکانی ۲ به شارل ششم ۳، پادشاه فرانسه، در سال ۱۴۰۲ میلادی را منتشر کرده است. این نامه چنان که از تاریخ آن پیداست ۴ در ترکیه‌ی امروزی، و تنها ۱۲ روز پس از شکست و اسارت تاریخی سلطان پارسی‌گوی عثمانی، بایزید ایلدرم ۵، نوشته شده، و اصل آن اکنون در خزانه‌ی اسناد رسمی پاریس نگهداری می‌شود.

به گزارش تسنیم، «فری جوآن مارحسیا مطران»، که تبار ایتالیایی داشت و رهرو فرقهٔ فرانسیسکن بود و بزرگ کشیش‌های منطقه‌ی «سلطانیه» (در جوار زنجان امروزی)، پیک پی‌خجسته‌ی این نامه بود. بنا به نقل حسین میرجعفری، این نامه در ژوئن ۱۴۰۳ به پادشاه فرانسه تحویل شد.۶

متن این نامه عیناً از این قرار است:

«امیر کبیر تمر کوران زید عمره

ملک ری دفرنسا

صد هزار سلام و آرزومندی ازین محّب خود با جهان ارزمندی بسیار بعد از تبلیغ ادعیه رای عالی آن امیر کبیر را نموده می‌شود که که فری فرنسکس تعلیم‌ده بدین طرف رسید و مکاتب ملکان را آورد و نیک‌نامی و عظمت و بزرکوری آن امیرکبیر را عرضه کرد عظیم شادمان شدیم و نیز تقریر کرد که با لشکر انبوه روانه شد بیاری باری تعالی و دشمنان ما را و شما را قهر و زبون کرد من بعد فری جوان مارحسیا سلطانیة به خدمت فرستاده شد وی بخدمت تقریر کند هر چه واقع شد اکنون توقع از آن امیر کبیر داریم دائماً مکاتیب همایون فرستاده شود و سلامتی آن امیر کبیر باز نماید تا تسلّی خاطر حاصل آید دیگر می‌باید که بازرگانان شما را بدین طرف فرستاده شود که اینجایگه ایشانرا معزّز و مکرّم سازیم و نیز بازرگانان ما بدان طرف رجوع سازند ایشانرا نیز معزّز و مکرّم سازند و بر ایشان کسی زور و زیادتی نکند، زیرا دنیا ببازرگانان آبادانست زیادت چه ابرام نمایم دولت باد در کامرانی بسیار سال و السلام تحریر فی غرّة محرّم المکرم سنة خمسة و ثمانمایه الهجریّة [مُهر تیمور]»

پانوشت

۱- مشهور به علامه قزوینی (۱۱ فروردین ۱۲۵۶ ش. تهران - ۶ خرداد ۱۳۲۸ ش. تهران)

۲- تیمور گورکان (۷۴۸–۷۸۳ ه‍. خ. / ۷۷۱–۸۰۷ ه‍. ق. / ۱۳۳۶–۱۴۰۵ م)، معروف به تیمور لنگ، نخستین پادشاه گورکانی (تیموری) و پایه‌گذار این دودمان است.

۳- شارل ششم (به فرانسوی: Charles VI de France) ملقب به شارل دوست‌داشتنی (به فرانسوی: Charles le Bien-aimé) و شارل دیوانه (به فرانسوی: Charles L’insensé) (زادهٔ ۳ دسامبر ۱۳۶۸ — درگذشتهٔ ۲۱ اکتبر ۱۴۲۲). وی از ۱۳۸۰ تا ۱۴۲۲ میلادی پادشاه فرانسه بود. او در خردسالی به پادشاهی فرانسه رسید و در ۱۳۹۲ میلادی به بیماری جنون ادواری دچار شد. همین بیماری سبب شد که در بخش اعظم دوران حکومت طولانی‌مدتش، تحت تأثیر اطرافیانش باشد و استقلال رأی و توان اداره‌ی کشورش را نداشته باشد.

۴- سه‌شنبه ۱۸ مرداد ۷۸۱ غره محرم سنهٔ ۸۰۵ هجری برابرماه اوت ۱۴۰۲ مسیحی

۵- سلطان بایزید اول (۱۳۵۴–۱۴۰۳)، مشهور به ایلدیریم (صا عقه) بایزید، از سال ۷۹۱ تا ۸۰۵ ه‍. ق. پادشاه امپراطوری عثمانی بود.

۶- میرجعفری، حسین، تاریخ تیموریان و ترکمانان، سمت، ۱۳۷۵ (ص ۱۸۷)