«با یک فساد سازمان‌یافته در دارو و تجهیزات پزشکی و حتی برخی شرکت‌های وابسته به وزارت بهداشت درگیر بودیم، ابایی هم ندارم بگویم بسیاری از این شرکت‌های وابسته به هیئت امنای ارزی هریک به‌نوعی مشکل دارند، البته در حال حسابرسی هستیم و بعد از آن هم اغلب این شرکت‌ها هم منحل خواهند شد».
به گزارش شرق، این بخشی از گفته‌های روز گذشته وزیر بهداشت در جمع نمایندگان مجلس بود. این اظهارات صریح این مقام مسئول درباره وجود فساد در این حوزه البته اولین‌بار نیست که مطرح می‌شود.
بااینحال وزیر بهداشت در سخنانش به جزئیات فساد شکل‌گرفته در حوزه سلامت و وزارت بهداشت اشاره نکرد؛ اما شنیده‌های «شرق» حاکی از وجود دو شرکت وابسته به هیئت‌امنای ارزی است. فسادی که به گفته کارشناسان از گذشته نیز وجود داشته است و با رفتن هر مسئول بخشی از آن رو می‌شود و مسئولان با ندیدن مشکلات زمان خود می‌کوشند مشکلات و فساد‌های پیش از خود را افشا کنند.
سعید نمکی از وقتی سکان وزارت بهداشت و سلامت مردم را در دست گرفت، تغییراتی را در سطوح مدیریتی سازمان غذا و دارو ایجاد کرد، تغییراتی که به گفته خودش برای پاک‌کردن فساد و رانت از حوزه دارو، تقویت صنعت داخل و جلوگیری از واردات بی‌رویه بود، بر همین اساس بود که او بار‌ها تأکید کرد شخصا پا در عرصه مبارزه با فسادِ دارو گذاشته و حرف «امضا‌های طلایی» را به میان کشید و گفت: «روی جمع‌شدن امضا‌های طلایی و رانت در سازمان غذا و دارو کار می‌کنیم و در اداره کل تجهیزات پزشکی نیز اتفاقاتی از این دست می‌افتد که باید آن‌ها را از این اداره جمع کنیم».
امضا‌هایی که پای اسناد دارویی حک شده و سرنوشت بخشی از ارز مملکت و سلامت بیماران را تعیین می‌کنند. هرچند او از روز اول گفته است برای پاک‌کردن فساد و رانت به میدان آمده است، اما برخی عملکرد او را در این زمینه ضعیف می‌دانند و بر همین اساس مدتی است طرح استیضاح او در مجلس کلید خورده است.
اسدالله عباسی، نماینده رودسر که یکی از منتقدان وزیر بهداشت است، دراین‌باره گفت: «منتقدان وزارت بهداشت از حاشیه‌سازی‌ها هراسی ندارند و استیضاح وزیر بهداشت را با جدیت پیگیری می‌کنند. انتقاد‌های بسیاری به عملکرد وزیر بهداشت و ضعف‌های مدیریتی در این وزارتخانه مطرح است. ضعف مدیریتی شخص وزیر، عدم نظارت دقیق در تولید و واردات دارو، مشکلات مربوط به کمبود دارو، عدم اجرای صحیح طرح پزشک خانواده، عدم اجرای طرح الکترونیکی‌شدن پرونده‌های پزشکی و کمبود پزشک متخصص در بیمارستان‌های مناطق محروم از جمله محور‌های مهم استیضاح وزیر بهداشت است».
بااینحال سعید نمکی روز گذشته با اشاره به هزینه‌های میلیونی برای تخریب شخص وزیر و وزارت بهداشت و همچنین فساد سازمان‌یافته در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، در جمع نمایندگان عضو فراکسیون ولایی در مجلس شورای اسلامی این‌طور گفت: «از پیگیری، شناسایی و افشاگری علیه این شبکه رانت و فساد عقب‌نشینی نمی‌کنم.
از قرار موثق شبکه رانت و فساد اقتصادی بین برخی افراد و شبکه‌های مجازی هزینه میلیاردی می‌کنند که مثلا بنده و وزارت بهداشت را تخریب کنند؛ ۲۰ میلیون تومان برای هر توییت علیه نمکی خرج می‌کنند، این پول‌ها از کجا آمده است؟ از جیب آن مادری که گوشواره دختربچه سرطانی خود را در خواب درآورد و فروخت تا فلان داروی قاچاق یا تقلبی این‌ها را تهیه کند؟ جو سنگینی را تحمل کردم و می‌کنم، حتی زن و بچه من به تخریب و مرگ تهدید می‌شوند. شبکه رانت، فساد و انحصار به هزار و یک رنگ از جیب این ملت ارتزاق کرده‌اند، داروی مورد نیاز مردم را در بازار سیاه عرضه می‌کنند، در انبار‌های پیدا و پنهان احتکار می‌کنند و داروی تقلبی در بازار توزیع می‌کنند».
از افشاگری شبکه رانت و فساد عقب نمی‌نشینم
وزیر بهداشت افزود: «در کنار سازمان غذا و دارو سامانه‌ای درست کرده بودند که سرور آن در خارج از این مرز‌ها قرار داشت و تنها افراد معدودی به اطلاعات آن دسترسی داشتند. چهار ماه است روی این موضوع کار می‌کنیم. یک‌میلیارد‌و ۳۰۰ میلیون دلار ارز تجهیزات پزشکی رفته و هنوز دقیقا معلوم نیست چه کسی برده است و چه چیزی آورده و به چه کسانی داده است.
بنده در سرازیری عمر خود هستم و البته از پیگیری، شناسایی و افشاگری علیه این شبکه رانت و فساد عقب‌نشینی نمی‌کنم. با یک فساد سازمان‌یافته در دارو و تجهیزات پزشکی و حتی برخی شرکت‌های وابسته به وزارت بهداشت درگیر بودیم، ابایی ندارم بگویم بسیاری از این شرکت‌های وابسته به هیئت امنای ارزی هریک به‌نوعی مشکل دارند، البته در حال حسابرسی هستیم و بعد از آن هم اغلب این شرکت‌ها هم منحل خواهند شد. یک جریان از بیرون وزارت بهداشت هدایت می‌شود و عده‌ای را تطمیع می‌کند که اتفاقا من را مصمم‌تر کرده تا با جدیت و سرعت بیشتری برخورد کنم».
مجموعه‌ای آشفته را تحویل گرفتم
وزیر بهداشت افزود: «در سال‌هایی که کار اجرائی کردم، هرگز چنین چیزی ندیدم. اهل ناله و ضجه نیستم، اما امروز می‌گویم مجموعه‌ای آشفته و پر از گرفتاری و با معوقات سنگین را تحویل گرفتم. بیمه تأمین اجتماعی چیزی حدود ۱۷ ماه پول وزارت بهداشت را نداده بود، بیمه سلامت حتی با ۴۰۰ درصد رشد منابع خود، نمی‌توانست از عهده مخارجش برآید، هم‌زمان انبوهی از کار‌ها و وعده‌های ناتمام وجود دارد.
وقتی به وزارت بهداشت آمدم، در دو محل کانون فساد رخنه کرده بود؛ هیئت‌امنای ارزی و سازمان غذا و دارو. روز اولی که سرپرست وزارت بهداشت شدم، به هر دو وادی با علم به پیامد‌های آن ورود کردم. عده‌ای از دوستان گفتند که این‌ها اینجا و آنجا آدم دارند و من هم گفتم که ما و این ملت هم خدا را داریم. از کجا معلوم که فردا به‌عنوان وزیر معرفی شوم و از کجا معلوم وزیر بهداشت شوم و از کجا معلوم که فردا صبح زنده باشم، آیا فردا نمی‌پرسند که چرا با این موارد برخورد نکردی؟».
نمکی همچنین گفت: برخی فکر می‌کردند بنده که به وزارت بهداشت آمده‌ام، قرار است گونی گونی پول به من بدهند، اما شب عید امسال پنج‌هزار میلیارد پول ما از طرف سازمان برنامه‌وبودجه پرداخت نشد، هم‌زمان ۱۰ هزار میلیارد تومان مطالبه از تأمین اجتماعی داشتیم، بیمه سلامت هم پنج هزار میلیارد تومان بدهی معوقه داشت و با ۲۰ هزار میلیارد تومان کسری وارد سال ۹۸ شدیم که سیلاب هم گریبان ما را گرفت؛ البته بازهم داد‌و‌فریاد نکردیم.
مسئول قبلی اشکالاتی داشت
علی فاطمی، عضو هیئت‌مدیره انجمن داروسازان ایران، نبود شفافیت را علت بروز فساد در دستگاه‌های مختلف می‌داند و به «شرق» می‌گوید: «یکی از راه‌هایی که در اکثر جوامع برای افزایش شفافیت و رقابت‌پذیری سیستم‌ها از آن استفاده می‌کنند، میدان‌دادن به سازمان‌های مردم‌نهاد است که بر کار سیستم‌ها نظارت کنند.
برای بحث واردات، پخش و تولید دارو ما انجمن‌های متعددی داریم که باید وظایفشان را به‌خوبی انجام دهند و با تغییر رئیس‌جمهور، وزیر یا هر مسئولی، بگم‌بگم‌ها شروع و درپوش‌ها برداشته نشود تا از اشکالات و فساد بگویند. جالب اینجاست که مسئولانی که فساد و مشکلات مسئولان قبلی را رو می‌کنند، پس از رفتنشان اشکالات و فسادی که زمان خودشان دیده نشده است، رو می‌شود. هر دولتی که با ادعای جلوگیری از فساد و پرده‌برداری از معضلات سخن گفته با رفتن خودشان نیز مشکلات آن زمان آشکار می‌شود و این زنجیره همچنان ادامه پیدا خواهد کرد.
اگر وزیر فعلی چنین سخنانی درباره فساد می‌گوید، شاید با رفتنش مسئولان بعدی حرف‌هایی درباره زمان مسئولیت او داشته باشند و این تسلسل در سیستم‌هایی که چندان باز نیستند، ادامه دارد. دموکراسی چهار رکن دارد، رکن قانون اساسی است که بر اساس آن شفافیت باید به رسمیت شناخته شود، رکن دوم نظام‌های پارلمانی یا همان نمایندگان مجلس هستند، رکن سوم تشکل‌های مردم‌نهاد و رکن چهارم روزنامه‌ها هستند.
اگر این چهار رکن خوب عمل کنند، قطعا فساد به حداقل می‌رسد. تجربه نشان داده است که تا زمانی که به رکن دوم و سوم بها داده نشود، ما شاهد فساد خواهیم بود و متأسفانه در کشور ما به نهاد‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها بهای لازم داده نمی‌شود و دولتمردان پشت در‌های بسته می‌نشینند و قواعدی می‌نویسند». او در ادامه افزود: «فساد الزاما به معنی دادن رشوه ظاهری نیست.
متأسفانه ما با توصیه‌های زیادی مواجه هستیم، تماس‌هایی گرفته می‌شود و افراد سفارش می‌شوند. سفارش از سمت افرادی صورت می‌گیرد که ظاهرا انسان‌های موجهی هستند و با سفارش بسیاری از کار‌ها را انجام می‌دهند. در بخش دارو، مواد غذایی و لوازم آرایشی بهداشتی تمام این‌ها پروسه اخذ مجوز دارند.
متأسفانه در سازمان غذا و دارو برخی از کار‌ها با سفارش، روابط، و حتی یک تلفن پیش می‌رود که این خود سرمنشأ فساد است. ممکن است یک سفارش تلفنی در زمینه واردات دارو با ارزبری چند میلیون یورو یا یک تلفن ساده برای صدور مجوز یک شرکت ساده باشد. به اعتقاد من این فساد تا زمانی که چهار رکن دموکراسی به‌ویژه رکن سوم و چهارم نادیده گرفته شود، از بین نمی‌رود».
