شلیک به پهپاد و آینده منطقه

فریدون مجلسی  تحلیلگر روابط بین‌الملل در روزنامه شرق نوشت:

پهپاد يا هواپيماى صرفا جاسوسى ایالات متحده، پس از دو، سه ساعت پرواز در ساعت چهار صبح براى قدم‌زدن به منطقه نیامده و نزديك‌شدنش به پايگاه پدافندى ایران اتفاقى نبوده است؛ فقط مسئولان نظامی آمریکا واكنش پدافند ایران را باور نداشته‌اند. حق دفاع به شرط وقوع جرم بر فراز آب‌های ساحلى ايران محفوظ است كه به احتمال قوى از لحاظ فنى قابل اثبات است؛ البته اگر کشورهای دیگر زير بار بروند. غرب به دلایل 40‌ساله، دچار چالش‌هایی با جمهوری اسلامی است.

پس از انفجارهاى فجيره و دو نفت‌کش در درياى عمان، همین محافل غربی انگشت اتهام را به سمت ایران گرفتند و به قصد آماده‌سازى افكار عمومى براى ضديت بيشتر با ايران، بازی با خطر را دنبال می‌کنند. نباید اجازه ایجاد بن‌بست در فضای روابط بین‌الملل داده شود که بدیل آن جنگ است. در این شرایط صحبت از «حق» و بدعهدی غربى‌ها در هیاهوی تبلیغاتی رسانه‌های غربی گم می‌شود و عنوان‌کردن در تیررس‌ بودن امارات، بحرين، عربستان و اسرائيل نیز همان چیزی است که علاقه‌مندان به درگیرکردن ایران در جنگ می‌خواهند.

تأکید بر دفاع از مرزهای جغرافیایی ایران و مذاکره با همه طرف‌های درگیر، یک اصل اساسی است. اتفاق ساقط‌کردن پهپاد جاسوسی آمریکا، نشان‌دادن خطر نابودى به همسايگان عرب ایران است كه شايد حساب كار خودشان را بكنند و به شعار مقاومت ملى تا آخرين قطره خون سربازان آمريكايى دلخوش نباشند؛ اما مسئله ما حل نمى‌شود. درست است كه سياست بايد خودش را به حقوق نزديك كند؛ اما محور در عرصه سياست امروز جهان حق نيست؛ بلکه منافع ملى بر مبناى قدرت است. احتمالا اسرائیل بیشترین تلاش را برای ایران‌هراسی ادامه می‌دهد و تهدید ایران علیه خود را جدی‌تر عنوان می‌کند.

هرچند مسئله در درجه نخست مسئله عرب- اسرائيل بوده است؛ اما در سال‌های اخير عرب‌ها خودشان را عقب كشيده و همه تلاش خود را می‌کنند تا ايران را به دام جنگ با غرب بیندازند. اگر ايران در روزهاى آينده تجديد فعاليت هسته‌اى فراتر از تعهدات برجام را اعلام کند، ممکن است فضا به سمت یک درگیری جدی حرکت کند.

در این شرایط اگرچه حقوق قانونی ایران در پاسخ به نقض حریم هوایی خود یک اصل بین‌المللی است؛ اما هم‌زمان باید با عقلانيت دیپلماتیک پیش رفته و تغيير لحن و نشانه‌هاى سازگارى غرب و حتی ترامپ را یک فرصت دانست. مذاكره بر سر مسئله اصلى را با‌واسطه يا بى‌واسطه می‌توان دنبال کرد. به نظر می‌رسد با تاکتیک رفتارهای جمعی در قبال فلسطین، سوریه و یمن و همراه‌کردن كشورهاى اسلامى باید در منطقه مانور دیپلماتیک داد و بر تعداد کشورهای همراه ایران افزود. نشانه خطر جدى هنگامى است كه آمريكا نيروهاى خود را از خليج فارس دور كند. باید فضا را به سمت گفت‌وگو برای حل مسائل اصلی بین ایران و غرب پیش برد.