مورد عجیب مدارس غیرانتفاعی!

هفته قبل بود که وزیر آموزش‌وپرورش سامانه‌ای را برای شکایت خانواده‌ها از مدارس غیردولتی افتتاح کرد. مدارسی که شهریه دریافتی آن‌ها از خانواده‌ها بعضا آن‌قدر زیاد است که قابل هضم نیست و این درحالی است که بسیاری از کارشناسان بر این نظرند که خانواده‌ها راضی به پرداخت این هزینه‌ها هستند و با رضایت می‌پردازند و در نتیجه این مدارس هم با ارایه خدمات لاکچری می‌خواهند گوی رقابت را از سایرین بربایند. این درحالی است که براساس گفته‌های مجتبی زینی‌وند، رئیس سازمان مدارس غیردولتی حداکثر شهریه برای مدارس ابتدایی شهر تهران ۹‌میلیون و ۴۰۰‌هزار تومان، دبیرستان‌های دوره اول متوسطه حداکثر ۱۱‌میلیون تومان و برای دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه به غیر از پایه دوازدهم حداکثر ۱۵‌میلیون تومان است، اما بسیاری از مدارس رقم‌های بالاتر و به دلایل گوناگون دریافت می‌کنند که نمونه‌اش برگزاری تور‌های خارجی و داخلی است که در یک نمونه برای تور سوئد مبلغ ٣٠‌میلیون و برای تور فرانسه مبلغ ٥٠‌میلیون از خانواده‌ها دریافت شده بود. با این وجود اقبال به مدارس غیردولتی همچنان کم نیست.

 

اقبالی که اکبر زین‌العابدین، کارشناس آموزش دلیل آن را روشن می‌داند: «مدارس دولتی به خاطر جمعیت زیاد دانش‌آموزان از سویی و از سوی دیگر نیروی انسانی کم همواره مشکل دارند. معلم‌های پایه در ابتدایی درس‌های اصلی را می‌دهد و برای چند درس دیگر معلم‌های مختلف داریم که این مورد در مدارس غیردولتی متفاوت است. در این مدارس تنوع معلم‌ها بیشتر است و کلاس‌های متفاوتی وجود دارد. کلاس‌هایی، چون نمایش، خلاقیت، پژوهش، فلسفه، کتابخوانی و ... که جایشان در مدارس دولتی خالی است و البته آن‌ها مجاز به برگزاری این کلاس‌ها هم نیستند و باید صرفا درس‌های آموزش‌وپرورش را بدهند. همچنین فضای مدارس دولتی هم در قیاس با مدارس غیردولتی خیلی بهتر و بزرگتر است.»

به گفته این کارشناس نکته دیگری که ممکن است برای بعضی از خانواده‌های شاغل دارای اهمیت باشد این است که مدارس غیردولتی بچه‌ها را چند ساعت بیشتر نگه می‌دارند و در نتیجه پدر و مادر می‌تواند به کار‌های شخصی‌اش بیشتر رسیدگی کند: «در دبیرستان هم وضع به همین منوال است. اردو‌ها و کلاس‌های فوق‌برنامه بسیار زیادی دارند که شاید بتوان گفت: این ساعت اضافی می‌تواند به مهارت‌آموزی کمک کند. هرچند باید کیفیت آموزش را برای رسیدن به نتیجه درست مورد بررسی قرار داد.»

او می‌گوید اگر از منظر کیفی به مسأله نگاه کنیم، می‌بینیم اغلب رتبه‌های برتر در جشنواره‌ها، مسابقات و کنکور و ... در مدارس دولتی تحصیل کرده‌اند، چراکه اضطراب نمره و درس کمتر است و میل رهایی و آزادی بیشتری را بچه‌ها تجربه می‌کنند که این موضوع کمک‌کننده است و می‌تواند استعداد‌ها را شکوفا کند: «این به تعداد زیاد دانش‌آموزان این مدارس هم برمی‌گردد چراکه ٨٠‌درصد بچه‌ها در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند. از سویی عدم‌رسیدگی هم در این مدارس زیاد است که دلیلش هم همان جمعیت بالا و نیروی کار کم است.»

زین‌العابدین در ادامه بحث کیفیت این مدارس می‌گوید یکی از مشکلات مدارس غیردولتی این است اغلب آموزگاران پایه دبستان این مدارس از معلم‌های بازنشسته یا معلمان جدید است که آموزش‌های دانشگاه فرهنگیان را ندیده‌اند: «معلم‌های بازنشسته همچنان بر اصول قدیمی پایبندند و کسانی که آموزش‌های درست ندیده‌اند هم در تدریس‌شان ایراد خواهند داشت. این درحالی است معلم‌های مدارس دولتی از نسل جدیدند که خلاقانه‌تر برخورد کرده و کمتر بچه‌ها را به حفظ‌کردن ترغیب می‌کنند و تلاش دارند بچه‌ها درک مطلب‌شان بالا برود. در دوره دبیرستان بیشتر تقاضا در مدارس غیردولتی بر رتبه خوب کنکور متمرکز است و خانواده‌ها چنین درخواستی دارند و باز بچه‌ها به سمت تست‌زنی و کلاس‌های فشرده و ... سرازیر می‌شوند که می‌تواند فضا را برای آن‌ها سخت کند.»

به این ترتیب با وجود تفاوت‌های موجود میان این مدارس و اقبالی که همچنان به مدارس غیردولتی در میان بعضی خانواده‌ها وجود دارد، اما مشکلات اقتصادی شاید مانع از حضور بعضی از دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی شود. کما این‌که به گفته زین‌العابدین علاوه بر این ممکن است خانواده‌ای چند سالی فرزندش را در مدرسه غیردولتی ثبت‌نام کند، اما درنهایت او را از مدرسه بیرون بیاورد، چون این مدارس راضی‌اش نمی‌کند.