خطر تبدیل شدن دریاچه ارومیه به چشمه گرده نمکی

رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به وضعیت بارش‌های کشور طی ۱۱ سال گذشته، در عین حال درباره دریاچه ارومیه گفت: امکان تبدیل شدن دریاچه ارومیه به یک چشمه گرده نمکی که بسیار خطرناک‌تر از گرد و خاک است، وجود دارد و اگر این گرد نمک بلند شود، باغات اطراف آن را از بین می‌برد.

 

به گزارش ایسنا، داوود پرهیزکار در نشستی خبری در کرمان اظهار کرد: کرمان یکی از بزرگترین استان‌های کشور و از اقلیم متنوعی برخوردار است که منطقه کویری و کوهستانی دارد و همین تنوع اقلیمی باعث تولید انواع محصولات کشاورزی در استان شده و صیفی جات در فصل سرد در این استان کشت می‌شود.

وی افزود: به دلیل همین تنوع اقلیمی کار هواشناسی در استان از حساسیت بالاتری برخوردار است، زیرا براساس نیاز کشاورزی استان باید در موضوعات متفاوت به آن‌ها خدمات ارائه بدهیم.

پرهیزکار با اشاره به اینکه از سال ۹۳ سامانه تهک (توسعه هواشناسی کاربردی) را راه‌اندازی کرده‌ایم، گفت: در این سامانه کاربران نهایی و نیاز‌های آن‌ها را شناسایی می‌کنیم که به چه نوع داده و اطلاعاتی نیاز دارند و برای آن‌ها تولید و از آسان‌ترین راه که برای آن‌ها مقدور است، بفرستیم و حتی کمک کنیم از این داده‌ها چگونه در کار خود استفاده کنند که باعث کاهش خسارت‌های مالی و افزایش بهره‌وری شود.

وی با اشاره به طراحی گرفتن بازخورد‌ها در این سامانه گفت: در سال زراعی ۹۵ - ۹۴ موفق به مستندسازی در ۱۱ استان شدیم که با استفاده از سامانه تهک بیش از ۴۲۲ میلیارد تومان ارزش افزوده در حوزه کشاورزی ایجاد شده است. در سال زراعی ۹۶ - ۹۵ در ۱۷ استان مستندسازی و رقمی نزدیک به یک هزار میلیارد تومان ارزش افزوده در حوزه کشاورزی ایجاد شد.

وی افزود: در سال ۹۷-۹۶ نیز در ۲۱ استان بیش از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان ارزش افزده ایجاد شد و این در حالی است که اعتبارات سازمان هواشناسی و استان‌ها حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است.

پرهیزکار گفت: یکی از وظایف سازمان هواشناسی هشدار سریع است که به هوای مخرب و بلایای جوی بازمی‌گردد. بخش زیادی از بلایای جوی قابل پیش بینی است و بخش دوم واکنشگر است که چه اقداماتی باید صورت بگیرد که خارج از محدوده سازمان هواشناسی و از جمله در حوزه جهاد کشاورزی است و در ۴ سال اخیر این اتفاق افتاده و هماهنمگی خوبی داشته‌ایم.

وی در ادامه درباره تغییر اقلیم، گفت: براساس سناریو‌های تغییر اقلیم، اگر فرآیند تولید گاز دی اکسیدکربن متوقف نشود، در سال ۲۱۰۰ دمای منطقه خاورمیانه و ایران بین ۵ تا ۷ درجه بیش از دوره پیش از صنعتی خواهد شد و بسیاری از سکونتگاه‌ها را از دست خواهیم داد.

پرهیزکار افزود: اگر کشور‌هایی که پیمان پاریس را مبنی بر کاهش گاز‌های گلخانه‌ای امضاء کرده اند، به قول خود وفادار باشند، شرایط در حالت کنونی تا سال ۲۰۳۰ باقی خواهد ماند و بعد از آن روند کاهشی خواهد داشت و شرایط بهتر خواهد شد. تغییر اقلیم پدیده خزنده و کندی است و خیلی محسوس نیست و زمانی همه باخبر می‌شوند که اتفاق افتاده است.

رییس سازمان هواشناسی کشور در بخش دیگری از سخنانش درباره پدیده هارپ اظهار کرد: هارپ وجود دارد، اما هدف آن بررسی جنگ‌های الکترونیکی و مخابراتی بوده و امریکا این پروژه را برای جنگ الکترونیکی در روز‌هایی که بخواهند در جایی عملیات انجام بدهند، دنبال کرد و در این راستا روی لایه‌ای در جو که یون‌ها تمرکز پیدا می‌کنند و ضخامت آن متغیر است، متمرکز شدند که با امواج الکترونیکی می‌توان آن را تغییر داد و این هارپ است.

وی افزود: هارپ نقشی در هواشناسی ندارد و در براقراری ارتباطات و سیستم‌های مخابراتی موثر است. البته انرژی در طول مسیر میرایی دارد و انرژی آزاد شده در این زمینه نمی‌تواند در جو انرژی بالای امواج هواشناسی را تحت تاثیر قرار بدهد؛ لذا هارپ نه در زلزله تاثیری دارد و نه در تغییرات جوی.

پرهیزکار با اشاره به شایعات درباره تاثیر هارپ در جو ایران گفت: در ایران در سال زراعی جاری تاکنون‌تر سالی داریم و این نشان می‌دهد هارپ کاره‌ای نیست.

پرهیزکار در ادامه افزود: کار هواشناسی کار علمی است و طی سال‌های اخیر و در دولت تدبیر و امید موفق شدیم توان پردازشی سازمان را به حدود ۱۴ "ترافلاپس" ارتقاء بدهیم و امروز توان پردازشی جواب می‌دهد و در برنامه‌های آینده باید به رتبه پتافلاپس ارتقاء پیدا کند که هزار برابر این عدد است.

وی تصریح کرد: ایجاد این زیرساخت‌ها و برگزاری دوره‌های آموزشی کمک کرده که امروز از یک فناوری روز دنیا در کشور صحبت کنیم که به آن دست یافتیم و در آینده نزدیک آن را اجرا می‌کنیم و آن فناوری ساخت مدل جهانی هواشناختی تحت عنوان گردش کلی جو از آن یاد می‌شود و این فناوری در اختیار کشور‌های توسعه یافته است و حدود ۱۰ کشور از آن بهره‌مند هستند.

رییس سازمان هواشناسی کشور بیان کرد: علی رغم محدودیت‌های اعتباری شدید در حوزه عمرانی، به نیروی انسانی توجه کردیم و معتقدیم محور توسعه هر سازمان نیروی کارشناسی است که به درستی از آن به عنوان سرمایه انسانی یاد می‌شود. تعداد نیرو‌های کارشناسی در سازمان کم است و این از مشکلات ماست و تقریبا ۵۰ درصد پست‌های سازمان خالی است و سازمان استخدامی کشور قول‌هایی داده که مجوز ۸۵۰ نفر را به ما بدهند تا نیرو‌های جدید را گرفته و مشکل موجو در سراسر کشور که کرمان نیز درگیر آن است را حل کنیم.

پرهیزکار بیان کرد: کمبود اعتبارات همیشه سازمان هواشناسی را آزار داده و علی رغم افزایش‌های نسبی که در اعتبارات هواشناسی داده شده، کمبود اعتبار شدیدا این سازمان را آزار می‌دهد؛ به ویژه زمانی که نرخ ارز تغییر دارد، زیرا خرید‌های ما کاملا ارزی است.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به راه اندازی مرکز ملی خشکسالی و مرکز ملی گرد و خاک در دولت تدبیر و امید اظهار کرد: مرکز ملی گرد و خاک در خوزستان شکل گرفته و کار ملی انجام می‌دهد و در آینده منطقه جنوب غرب آسیا را تحت پوشش مطالعات و پایش و پیش بینی قرار خواهد داد و مرکز خشسالی نیز در صورتی که از سوی سازمان جهانی هواشناسی به رسمیت برسد، موضوع را در غرب آسیا مورد مطالعه قرار می‌دهد.

وی اظهار کرد: خشکسالی در ایران مسبوق به سابقه است، زیرا در منطقه خشک و نیمه خشک قرار داریم و خشکسالی جزو ذات منطقه است، اما آنچه که موجب تعجب است و این موضوع را برجسته کرده، آن است که طی ۱۱ سال گذشته میانگین بارش سالانه کشور یا در حد نرمال، یا زیر نرمال بوده و دو سال خشک شدید داشته ایم و در ۱۱ سال گذشته کشور هیچ سال پربارشی را شاهد نبوده است.

وی تصریح کرد: میانگین بارش سالانه کمتر از یک سوم میانگین جهانی است، حتی اگر سال پربارشی داشته باشیم، در آب با چالش روبه رو هستیم و باید با دقت بالایی در مدیریت و مصرف آب برخورد کرد. در سال زراعی گذشته حدود ۲۸ درصد بارش زیر نرمال داشتیم و یکی از ۵ سال خشک ما در ۵۰ سال گذشته بود و علت این است که گرمایش جهانی اثرات خود را در منطقه خاورمیانه و ایران به شکل کاهش بارش و افزایش دما نشان داده است.

وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین بارش سالانه کشور در ۵۰ سال گذشته بیش از ۵۰ میلی‌متر کم شده و دما بیش از ۲ درجه افزایش پیدا کرده و با این افزایش دما پتانسیل تبخیر و تعرق افزایش پیدا می‌کند و آب در دسترس کمتر می‌شود و یک پدیده هواشناختی تبدیل به پدیده اجتماعی شده و برخورد‌هایی را در حوزه آب شاهد هستم. بخش بزرگ‌تری از مشکل آب مربوط به مدیریت در سال‌های گذشته است که بیش از توان اقلیمی هر منطقه توسعه انجام داده‌ایم که در این شرایط شاهد بخش‌هایی هستیم که از بین رفته و جایی که توسعه ایجاد شده، در معرض خطر نابودی قرار گرفته مانند دریاچه ارومیه.

وی تصریح کرد: امکان تبدیل شدن دریاچه ارومیه به یک چشمه گرده نمکی که بسیار خطرناک‌تر از گرد و خاک است، وجود دارد و اگر این گرد نمک بلند شود، باغات اطراف آن را از بین می‌برد.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در سال زراعی جاری وضعیت بارش نسبت به سال گذشته خیلی بهتر شده، بیان کرد:، اما نسبت به بلندمدت در برخی از استان‌ها همچنان مشکل داریم و آخرین گزارش تا روز گذشته میزان بارش کل کشور ۱۱۸ میلیمتر بوده که سال آبی گذشته در مدت مشابه ۳۹ میلیمتر بوده است.

وی افزود: بارش امسال نسبت به بلندمدت کشور ۲۲ درصد بوده و نسبت به سال گذشته ۲۰۳ درصد بالاتر و استان کرمان تاکنون ۲۶.۴ میلیمتر بارندگی داشته که سال قبل ۸ میلیمتر بارش داشته و نسبت به بلندمدت کاهش ۵۰ درصدی بارش دارد.

پرهیزکار اظهار کرد: پربارش‌ترین استان تا روز گذشته ایلام بوده که نسبت به بلندمدت ۱۲۵ درصد افزایش بارش دارد و کم بارش ترین، استان سیستان و بلوچستان با ۸۸.۵ درصد کم بارشی نسبت به بلندمدت است.

رییس سازمان هواشناسی کشور بیان کرد: پیش بینی بارش‌ها برای استان کرمان در بهمن ماه در حد نرمال است، اسفند زیر نرمال، فروردین نرمال و اردیبهشت بالای نرمال پیش بینی شده است.

وی با اشاره به اینکه کشور در اسفند بیشترین کم بارشی را در شمال غرب و بخش‌های غربی و جنوب شرق و جنوب کشور خواهد داشت، گفت: از نظر دمایی در بهمن و اسفند کرمان یک تا دو درجه دمای بالای نرمال و فروردین و اردیبهشت در حد نرمال خواهد داشت.

پرهیزکار گفت: پیش بینی می‌شود که بخشی از کم بارشی در بهمن ماه در استان کرمان جبران شود.

وی در ادامه درباره بارورسازی ابر‌ها گفت: بارورسازی از نظر علمی و تئوریک مورد قبول است، اما اختلافی با حوزه‌ای که این کار را انجام می‌دهد وجود دارد و می‌گوییم بارورسازی راه چاره برای برطرف کردن کم بارشی نیست؛ زیرا آبی از آن استحصال نمی‌شود و سرجمع رقم بسیار ناچیزی در بارش کل می‌شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه بعضا اگر بدون داشتن اطلاعات لازم ابر این کار را انجام بدهیم، نتیجه عکس خواهد داشت و ابر عقیم خواهد شد، تصریح کرد: بررسی نشان داده بارورسازی ابر‌ها عدد قابل توجهی به میانگین بارش سالانه اضافه نمی‌کند و فقط توقع را در سطح جامعه افزایش می‌دهد، لذا باید کنار گذاشته شده و به مدیریت منابع آب و مدیریت مصرف آن توجه کرد.

وی در پایان درباره تاثیر وضعیت جوی و خسارت سرما به محصول پسته استان کرمان در سال زراعی گذشته گفت: موج گرمایی عظیمی در پایان سال گذشته آمد و با سرد شدن هوا در بهار به پسته کرمان آسیب زد و حفاطت از درخت در ماندگاری طولانی وضعیت دمایی سخت است و باید به شیوه‌هایی رسید که برای این مسئله در بلندمدت راهکار پیدا کرد.