فرارو- در هفته جاری اتفاقی مهم رخ داد که هنوز پس لرزه‌های آن ادامه دارد. مصاحبه جنجالی محمد موسوی خوئینی‌ها از اعضای ارشد مجمع روحانیون مبارز و از شخصیت‌های مهم و اثرگذار پس از انقلاب باعث واکنشهای فراوانی در فضای سیاسی کشور شد. پس از مصاحبه موسوی خوئینی‌ها خانواده و نزدیکان فکری و سیاسی آیت الله هاشمی به انتقاد از این چهره برجسته اصلاح طلب برخاستند.
موسوی خوئینی‌ها آیت‌الله هاشمی را به قانون‌گریزی، دوری از اعتدال و تلاش برای مهندسی انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ متهم کرد
به گزارش فرارو، ابتدای هفته خبرگزاری ایرنا گفت و گویی با محمد موسوی خوئینی‌ها از شخصیت‌های برجسته اصلاح طلب و دبیر مجمع روحانیون مبارزه منتشر کرد. این گفتگو اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. چرا که موسوی خوئینی‌ها از جمله چهره‌هایی سیاسی است که به ندرت در رسانه‌ها ظاهر می‌شود. او اهل مصاحبه و سخنرانی نیست. به همین دلیل بسیاری او را چهره‌ای پشت پرده و حتی مرموز به حساب می‌آورند.
موسوی خوئینی‌ها در این گفتگو وارد مباحث تاریخی انقلاب شد که بخش مهمی از آن به آشنایی و نحوه کار با آیت الله هاشمی رفسنجانی باز می‌گشت. او اظهاراتی درباره آیت الله هاشمی مطرح کرد که به سرعت مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت.
موسوی خوئینی‌ها که سال‌ها درباره مسائل سیاسی و اتفاقات روز کشور سکوت کرده بود ناگهان با اظهارات جنجالی اخیر خود سکوتش را شکست. به تعبیر روزنامه شرق " سکوت خوئینی‌ها سر هاشمی شکست".
موسوی خوئینی‌ها چه گفت؟
در گفت و گوی ایرنا با موسوی خوئینی‌ها او روایت تازه از شخصیت سیاسی آیت الله هاشمی ارائه کرد. حداقل این روایت در سال‌های اخیر تازگی داشت شاید در دهه ۷۰ آیت الله هاشمی را اینگونه می‌شناختند، اما در دهه هشتاد و نود هم خود آیت الله هاشمی تغییر کر د. و نگاه‌ها به او متحول شد.
گزیده از سخنان جنجالی موسوی خوئینی‌ها درباره هاشمی:
۱- "وجه منفی رویکرد آقای هاشمی این بود که در مسیر هدفش، اگر معتقد بود کاری باید انجام شود، دیگر هیچ مانعی را بر سر راه نمی‌پذیرفت؛ چه این مانع قانون باشد، چه اشخاص و حقوق دیگران. هر حقی را در قبال این حقی که معتقد بود باید زنده کرد، نادیده می‌گرفت. من بشخصه یکی از مواردی که بار‌ها با ایشان صحبت می‌کردم، بحث قانون بود. ایشان معتقد بود "کار باید راه بیفتد، برای راه افتادن کار می‌شود قانون را دور زد. "
۲- بعد از پیروزی انقلاب، به‌دست آوردن قدرت، یک اصل مسلم در نگاه آقای هاشمی بود. من این‌ها را از زبان خودش شنیدم که می‌گویم. می‌گفت: "قبلاً روحانیون غفلت کردند و با هزاران خون دل کشته دادند بعد که پیروزی می‌رسید، دیگران می‌گفتند «خیلی خوب، مبارزه کردید دستتان درد نکند، التماس دعا، تشریف ببرید در همان مساجد، هر وقت لازم شد باز هم خدمت‌تان می‌آییم» ". ایشان این دفعه می‌خواست این قضیه را محکم بگیرد که از دست نرود، دیگر برایش فرقی نداشت کسی برنجد یا بدش بیاید یا لازم باشد به تخت سینه کسی زده و او را کنار بزند.
۳- این روز‌ها برای پیاده‌سازی یک نگاه، تعبیری به اسم «مهندسی انتخابات» به‌کار می‌برند. آقای هاشمی آن زمان را در نظر بگیرید با آن روابط و امکانات و قدرت نه آقای هاشمی سال‌های آخر را، آقای هاشمی آن زمان می‌توانست انتخابات را جوری مهندسی کند که آن نتیجه‌ای که می‌خواهد گرفته شود. البته ممکن هم هست که آن نتیجه گرفته نشود یعنی تضمینی نبود، ولی او دنبالش می‌رفت. آن هشدار آقای هاشمی رفسنجانی از تریبون نمازجمعه یک هفته قبل از برگزاری انتخابات دوم خرداد ۷۶ درباره احتمال تقلب، پاسخ به نگرانی طرفداران آقای ناطق بود، اما عملا این هشدار به نفع آقای خاتمی تمام شده است.
۴- من تندروی‌ها را مربوط به ایشان نمی‌دانم، ولی ایشان هم این طوری بوده است. در زمان ریاست‌جمهوری ایشان ۵۰، ۶۰ نفر از ملی ــ مذهبی‌ها را دستگیر کردند. خبرنگار خارجی از آقای هاشمی می‌پرسد که "این‌ها فقط نامه نوشته بودند"، می‌گوید "برای اینکه رویشان کم شود. "
۵- آقای هاشمی هیچ‌وقت در عمرش در خط اعتدال نبود. ایشان در آن تقسیم‌بندی اولیه یکی از عناصر کاملاً برجسته جناح چپ بود، از یک مقطعی، قدری صحبت‌هایش را تغییر داد و کم‌کم از جناح چپ فاصله گرفت و به راست نزدیک شد. صحبت‌های ایشان در خطبه‌های نمازجمعه‌اش نشان می‌دهد چپ رادیکال بود. مرحوم آقای آذری‌قمی در واکنش به یکی از سخنرانی‌های آقای هاشمی گفته بود "زیر عمامه بعضی‌ها داس و چکش است". می‌خواهم بگویم آقای هاشمی خط اعتدال نبود، حسابی سوپرچپ بود.
البته این موارد بخش کوتاهی از سخنان جنجالی موسوی خوئینی‌ها درباره آیت الله هاشمی رفسنجانی است. موسوی خوئینی‌ها در این گفتگو به چهره‌هایی همچون امام موسی صدر و مهدی بازرگان و شهید چمران هم پرداخته است. او معتقد است که امام موسی صدر و شهید چمران با انقلاب ایران همراه نبودند.
موسوی خوئینی‌ها در زمان ریاست جمهوری هاشمی مدتی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری را برعهده داشت. در همان دوران بود که چهره‌هایی همچون عباس عبدی، علیرضا علوی تبار، سعید حجاریان و ... وارد مرکز تحقیقات استراتژیک شدند. همین گروه بعد‌ها به بزرگترین طیف مخالف هاشمی تبدیل شدند و پس از پیروزی محمد خاتمی در انتخابات سال ۷۶ در روزنامه هایشان به تندی از هاشمی انتقاد کردند.
تیتر تند روزنامه میانه‌رو قانون علیه موسوی خوئینی ها
واکنش‌ها به سخنان موسوی خوئینی‌ها
سخنان سیاستمدار ارشد مجمع روحانیون مبارز بازتاب وسیعی در افکارعمومی داشت. روزنامه‌ها و سایت‌های مختلف اهمیت سخنان او را درک کردند و آن‌ها را منتشر کردند. در این بین با توجه به این که این سخنان در نقد آیت الله هاشمی بود، جناح منتقد آیت الله هاشمی یعنی اصولگرایان از این اظهارات استقبال کردند. با این حال در بین اصولگرایان نیز برخی چهره‌ها برداشت موسوی خوئینی را نقد کردند.
در میان اصلاح طلبان عده‌ای سعی کردند قضاوتی ارائه ندهند، برخی این سخنان را نقد کردند و برخی دیگر خشمگینان از موسوی خوئینی‌ها انتقاد کردند.
اصولگرایان چه گفتند؟
گزاره هایی، چون «رهبری دنبال مشارکت مردم بود، هاشمی دنبال مهندسی انتخابات»، «هاشمی دنبال درست کردن زندان برای بی حجاب‌ها بود»، «هاشمی در عمرش درخط اعتدال نبود»، «هاشمی می‌گفت باید از سپرده مردم در بانک‌ها خمس گرفت» که از اظهارات دادستان اسبق به عاریه گرفته شده بود، بیشترین تکرار را در صفحات توییتر منتقدان اصولگرای هاشمی داشت.
سردبیر خبرگزاری تسنیم در توییتی نوشت: «مرحوم هاشمی رفسنجانی در تمامِ عمر سیاسی‌اش کلاً یک کد دموکراتیک داشت که اون رو هم موسوی خویینی‌ها با بولدزر از روش رد شد؛ طرفداران آقای هاشمی مدعی بودند ایشان درنمازجمعه ۷۶ نطقی کرده برای صیانت از آرای خاتمی؛ حالا خویینی‌ها افشا کرده که اون نطق هم برای حمایت از ناطق بوده نه خاتمی!»
عبدالله گنجی مدیرمسوول روزنامه «جوان» هم در صفحه خود نوشت: «سخنان موسوی خوئینی‌ها در نقد هاشمی شوک عجیبی به اصلاحات- اعتدال وارد کرده و سفره عقد را بهم ریخت. بر خلاف غلو‌های روحانی از هاشمی، او خواست بگوید اولا من همان چپ ۲۱ سال پیش هستم و مثل بقیه اصلاح طلب نشدم، ثانیا هاشمی را نباید آنقدر گنده کرد که رهبران اصلاحات و چپ در شعاعش گم شوند.»
اما در این بین عباس سلیمی نمین که خود از منتقدان جدی آیت الله هاشمی بود بخشی از سخنان موسوی خوئینی‌ها را رد کرد و بخشی دیگر را تائید کرد.
او گفت: "قبول ندارم که آقای هاشمی سوپر چپ بود بنابراین این صحبت که «آقای هاشمی در مجلس اول رویکرد چپ رادیکال داشت و طرفدار اقتصاد دولتی بود» بر ماهیت شخصیت او منطبق نیست. البته آقای هاشمی شخصیتی عملگرا داشت. عملگرایی دست فرد را باز می‌گذارد تا در وضعیت متفاوت، متناسب با متقضایات عمل کند. "
سلیمی نمین افزود دیدگاه موسوی خوئینی‌ها درباره رویکرد هاشمی به ملی مذهبی‌ها را تائید می‌کند.
اسدالله بادامچیان عضو حزب موتلفه نیز از ادعای خوئینی‌ها درباره امام موسی صدر و شهید چمران گفت: "چرا موسوی خوئینی‌ها ناگهان پس از سال‌ها و در فقدان مرحوم هاشمی رفسنجانی اقدام به تخریب امام موسی صدر و شهید چمران کرده است؟ جای هاشمی خالی که پاسخ او را بدهد و از این دو یار وفادار امام و انقلاب اسلامی دفاع کند.»
بیشتر رسانه‌های اصولگرا سخنان موسوی خوئینی‌ها را افشاگری سیاستمدار پرده نشین اصلاح طلبان از آیت الله هاشمی تفسیر کردند و سخنان او را موجب روشن‌تر شدن شخصیت سیاسی آیت الله هاشمی دانسته اند. سایت تندرو رجانیوز تیتر "هاشمی بدون روتوش" را برای سخنان موسوی خوئینی‌ها انتخاب کرد، تیتری که به کتاب "هاشمی بدون روتوش" اشاره دارد. کتابی که حاصل گفت و گوی صادق زیباکلام با آیت الله هاشمی رفسنجانی است.
همچنین روزنامه جوان در یادداشتی با عنوان "خشم فروخورده اصلاحات علیه متحد سابق" نوشت: «حملات اخیر موسوی‌خوئینی‌ها علیه مرحوم هاشمی‌رفسنجانی نمایانگر بغض ادامه‌دار جریان مدعی اصلاح‌طلبی از وی است که بعد از گذشت دو سال از فوت رئیس اسبق مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنان ادامه دارد و به اشکال مختلف در حال ظهور و بروز است.»
پاسخ حسین مرعشی به اظهارات موسوی خوئینی ها در گفت و گو با سازندگی
واکنش اصلاح طلبان و اعتدالیون
در جناح اعتدالگرایان و اصلاح طلبان نیز واکنشهای مختلفی به سخنان موسوی خوئینی‌ها صورت گرفت. بیشتر این واکنش‌ها انتقادی بود. صادق زیباکلام در واکنشی در این باره گفت: "موسوی خوئینی‌ها در ردیف انقلابیون تندرو و رادیکال اوایل انقلاب و دهه شصت بود. "
به گفته او "برای کدامیک از آقایان سیدمحمد خاتمی، بهزاد نبوی، سعید حجاریان، مصطفی تاجزاده، محسن آرمین، حسین کمالی، ابراهیم اصغرزاده، محسن میردامادی، عباس عبدی، میرحسین موسوی، عبدالله نوری، موسوی لاری، علی اکبر محتشمی پور، مهدی کروبی، هادی غفاری و در رأس همه آقای موسوی خوئینی‌ها حاکمیت قانون اهمیت داشت که بگوییم برای آقای هاشمی رفسنجانی اهمیت نداشت؟ "
زیباکلام خوئینی‌ها را متهم به دروغ گویی درباره خطبه‌های هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه کرد و گفت: "آقای موسوی خوئینی‌ها با بغض و کینه دارد تاریخ را تحریف می‌کند. قطعا مصاحبه آقای موسوی خوئینی‌ها برای جریان تندرو ارزشمند است."
محمد هاشمی برادر آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز در صف منتقدان سخنان موسوی خوئینی‌ها قرار گفت و به تندی به او تاخت. او در گفت و گویی اظهار کرد: «جناب ایشان (حجت الاسلام خوئینی) از روحانیون مبارزی هستند که در نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی حضورداشتند. ایشان در سال‌های اول پیروزی انقلاب به عنوان دادستان کل کشور انجام وظیفه کردند و می دانند در قضای اسلامی «البینه علی المدعی» و، چون روحانی هستند می‌دانند مطالبی که درباره مرحوم امام خمینی (ره) و مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی گفته اند یا «غیبت یاتهمت» اگر غیبت باشد که اشد من الزنا وحداقل مجازات آن هشتاد ضربه شلاق برای یک مورد و اگر تهمت باشد آبروی مومنانی را ریخته اند که گناه آن از اهانت به خانه کعبه بیشتر است و در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی باید پاسخگو باشند. ان شاء الله خداوند همه ما را عاقبت بخیر بگرداند.»
شاید تصور می‌شد که حداقل برخی رسانه‌های اصلاح طلب از سخنان موسوی خوئینی‌ها استقبال کنند، اما همه آن‌ها به انتقاد از این سخنان پرداختند و آن را بی موقع دانستند. روزنامه شرق زیر تیتر "سکوت خوئینی‌ها سر هاشمی شکست" از استقبال سایت ها‌ی اصولگرا از صحبت‌های آیت‌الله موسوی‌خوئینی‌ها خبر داد و نوشت: "همگان موسوی‌خوئینی‌ها را به‌عنوان نیرویی سیاسی می‌شناسند؛ بنابراین انتظار آن است این شخصیت برجسته تاریخ انقلاب، قدری مصالح سیاسی حاکم بر این روز‌های ایران را در نظر داشته باشد؛ زیرا علاوه بر آنکه تخریب هاشمی در شرایط فعلی منجر به از‌بین‌رفتن وحدت سیاسی می‌شود، چهره فردی را مخدوش می‌کند که مردم از او به‌عنوان یک اصلاح‌گر یاد می‌کنند و دقیقا معلوم نیست آقای موسوی‌خوئینی‌ها با این مباحث چه نتیجه مثبتی را دنبال می‌کند."
روزنامه‌های دیگر همچون اعتماد و آرمان، سازندگی و ... نگاهی مشابه داشتند. روزنامه سازندگی روز بعد از انتشار سخنان موسوی خوئینی‌ها، با حسین مرعشی مصاحبه کرد و روایت خوئینی‌ها از هاشمی را به چالش کشید.
انگیزه مرموز پدر خوانده اصلاح طلبان
شگفتی بیشتر رسانه‌های اصلاح طلب و میانه رو از این بود که هدف از این سخنان چه بوده است؟ موسوی خوئینی‌ها که سیاستمدار پخته و با تجربه‌ای است و حتی برخی او را پدر خوانده اصلاح طلبان می دانند با این اظهارات به دنبال چیست؟ تحلیل‌های مختلفی در این باره صورت گرفته است. با این حال کسی به نتیجه قطعی نرسیده است.
عصر ایران در این باره نوشته است: " این گفتگو را می‌توان به منزلۀ اعلام موجودیت دوبارۀ جناح چپ و گفتمان چپ دانست. به زبان روشن‌تر این مصاحبه پاسخی است به سخنان محمود واعظی که نقش اصلاح طلبان در انتخاب روحانی در سال‌های ۹۲ و ۹۶ را تا اندازه‌ای انکار می‌کند وشاید پاسخی به خود روحانی که در نطق کنگره هاشمی دوم خرداد را وام دار او معرفی کرد. "
برخی هم این سخنان را تلاشی برای احیای چپ گرایان دانستند. کسانی که در دهه هفتاد تحت لوای روزنامه سلام به مقابله با آیت الله هاشمی رفسنجانی پرداختند.
عده‌ای دیگر نیز انگیزه‌های پیچیده تری را مطرح می‌کنند. فرید مدرسی روزنامه نگار در این باره معتقد است: "مصاحبهٔ اخیر موسوی خوئینی پیامی نهفته داشت برای حاکمیت: چراغ سبز به گفتگو و تعامل. این پیام اگر با اعتماد و استقبال حاکمیت روبرو شود و «ناقل» پا را از کلام فراتر بگذارد، می‌تواند نقطه عطفی باشد برای تغییراتی در مناسباتِ سیاستِ داخلی."
برخی دیگر هم این سخنان را نشانه "کینه توزی" و "دشمنی" دانسته و معتقدند که موسوی خوئینی‌ها نگاهی شخصی خود را درباره آیت الله هاشمی بیان کرده است.
تیتر تند روزنامه میانه‌رو قانون علیه موسوی خوئینی ها
