رشد چشمگیر آمار ایدز در میان نوجوانان ایرانی

رئیس مرکز تحقیقات ایدز گفت: متاسفانه آمار ایدز در میان نوجوانان رشد چشمگیری داشته است و مسئولان بخش‌های آموزشی نیز همواره ترجیح می‌دهند سکوت کنند و به انکار این موضوع مهم بپردازند که بسیار مخرب است.

مینو محرز (رئیس مرکز تحقیقات ایدز) در گفت‌و‌گو با ایلنا، درباره علل رشد ده برابری بیماری ایدز در میان زنان گفت: شیوع بیماری ایدز مدتی در میان اشخاصی که سوء مصرف مواد داشتند و آنهایی که به صورت تزریقی و با سرنگ مشترک به مصرف مواد می‌پرداختند، بالا گرفته بود و به صورت اپیدمی درآمده بود و از آنجایی که تعداد معتادان مرد بیشتر از زن‌هاست، آمار مبتلایان به ایدز در مردان بالاتر از زنان بود، اما پس از آنکه بیماری ایدز در میان معتادان تزریقی کنترل شد و در این زمینه کاهش آسیب صورت گرفت، اپیدمی موجود، طبق معمول دیگر کشورها به سمت انتقال از طریق تماس‌های جنسی رفت، به همین دلیل تعداد زنان مبتلا به ایدز بیشتر شده است.

مینو محرز گفت: طبق آمار وزارت بهداشت، در زمانی نه چندان دور،‌ نود و هفت درصد از مبتلایان مردان بودند و تنها سه درصد از زنان ایدز داشتند که حال اینگونه نیست و آمار زنان مبتلا به ایدز بالاتر رفته است، البته آمار مردان نیز سیر صعودی داشته، اما به لحاظ تناسب آن فاصله موجود کمتر شده است.

محرز در پاسخ به این سوال که روابط نامشروع چقدر در بالا رفتن آمار زنان مبتلا به ایدز موثر بوده است، ‌گفت: با اینکه روسپی‌گری و روابط نامشروع نیز در بالا رفتن آمار ایدز در زنان موثر است، اما در آن حد نیست که باعث رشد ده برابری ایدز در زنان شود، یعنی برقراری تماس‌های مشروع و عادی برای رشد ده برابری ایدز در زنان کافی است.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران با تاکید بر اینکه زنان و مردان در چگونگی برقراری روابط جنسی مشروع نیز اطلاعات و آگاهی لازم را ندارند، گفت: متاسفانه در زمینه آموزش ضعیف عمل کرده‌ایم و به زنان و مردان ایرانی برقراری روابط سالم را نیز آموزش نداده‌ایم و همین موضوع باعث می‌شود که تماس‌های جنسی نامطمئن مشروع نیز به شیوع بیماری ایدز بیانجامد.

مینو محرز گفت: متاسفانه در زمینه فرهنگ‌ سازی و ارائه اطلاعات کافی به مردم نیز همواره ضعیف عمل کرده‌ایم و دلیل آن عدم پرداختن رسانه‌ها به مقوله ایدز است.

مینو محرز در توضیحات بیشتر گفت: در همه جای دنیا رسانه‌ها در آگاه‌سازی مردم نسبت به بیماری ایدز نقش بسیار مهمی دارند و دلیل تاثیر گذاری آنها، پرداختن مداوم و مستمرشان به مقوله ایدز است، اما در ایران اینگونه نیست و سازمان صدا و سیما و شبکه‌های مختلف رادیویی در این زمینه همواره بسیار ضعیف عمل کرده‌اند. اگر توجه کنید آثار بسیار کمی با موضع ایدز در تلویزیون تولید می‌شود و رادیو نیز در آگاه‌سازی مردم نسبت به بیماری ایدز و راه‌های شیوع آن، ‌نقش بسیار کمرنگی دارد، در صورتی که همانطور که گفتم پرداختن به ایدز باید به صورت ادامه‌دار و شفاف باشد تا در نوع عملکرد موثر واقع شود.

محرز ادامه داد: همواره با سازمان‌هایی چون صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها درباره چگونگی پرداختن آنها به بیماری ایدز و نحوه اطلاع رسانی درست مراوده داشته‌ایم و در این زمینه به تازگی تا حدودی شفاف عمل شده که البته کافی نیست. به نظرم این توجه باید زودتر و در ابتدای اپیدمی اتفاق می‌افتاد و حال بسیار دیر است. اگر توجه کنید در همان آغاز اپیدمی، تلویزیون های خارجی دائما به بیماری ایدز می پرداختند و همین استمرار و اصرار باعث شد آگاهی مردم بالا برود و به گونه‌ای باشد که بر عملکرد آنها تاثیری مثبت بگذارد.

مینو محرز گفت: به هرحال مردم دوست دارند راجع به سلامت‌شان بدانند و تلویزیون باید به این موضوع اهمیت دهد. تلویزیون باید در شبکه‌هایی که مخاطب بیشتری دارند به مقوله ایدز بپردازد و این روند در شبکه‌های تخصصی جدی‌تر و پررنگ‌تر باشد. بی شک وجود یک شبکه با محوریت سلامت کافی نیست و آن یک شبکه نیز آنگونه که باید به مقوله ایدز نمی‌پردازد.

محرز ادامه داد: در حال حاضر آنچه می‌تواند در بالا بردن آگاهی مردم موثر باشد، فضای مجازی است که تلویزیون از این امکان برخوردار است و لااقل می‌تواند در آن فضا به اطلاع رسانی بپردازد که اینگونه نیست.

وی درباره تاثیر نشریات بر بالا بردن سواد و دانش مردم نسبت به بیماری ایدز گفت: همه رسانه‌ها از هر نوع می‌توانند در بالا بردن اطلاعات و آگاهی مردم نسبت به بیماری ایدز موثر باشند، اما واقعیت این است که مردم آنگونه که تلویزیون می‌بینید، مطالعه نمی‌کنند و به نشریات توجهی ندارند.

محرز با اشاره به اینکه شیوع بیماری ایدز در نواجونان نیز بالا گرفته است، گفت: آموزش و پرورش نیز نسبت به آگاه سازی نوجوانان ضعیف عمل کرده و در این زمینه اطلاع‌رسانی نکرده است؛ به همین دلیل زمانی که با نوجوانان مبتلا به ایدز صحبت می‌کنیم، آنها نسبت به چگونگی برقراری ارتباط و راه‌های شیوع بیماری اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.

محرز در ادامه گفت: متاسفانه برخی نظرشان این است که آموزش نوجوانان و آگاهی دادن به آنها نسبت به بیماری ایدز بدآموزی دارد و تبعات دیگری به دنبال خواهد داشت، به همین دلیل ترجیح می‌دهند که درباره آن حرفی نزنند، اما مسئله این است که عدم پرداختن به این بیماری خطرناک باعث می شود که نوجوانان با عدم آگاهی وارد روابط پرخطر شوند و نتیجه‌اش این است که متاسفانه آمار ایدز در میان نوجوانان نیز رشد چشمگیری داشته است، اما با این حال مسئولان بخش‌های آموزشی همواره ترجیح می‌دهند سکوت کنند و به انکار این موضوع مهم بپردازند که بسیار مخرب است.

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، درباره چگونگی مراوده و تعامل مسئولان ذیربط در وزارت بهداشت با آموزش و پرورش گفت: نماینده آموزش و پرورش از همان ابتدا یعنی از اول اپیدمی ایدز در جلسات کمیته کشوری حضور داشته و مسئولان وزارت بهداشت چندین بار با آنها درباره شیوه اطلاع رسانی در مدارس صحبت کرده‌اند؛ اما نتیجه‌ای نداشته و دلیلش، نگرش منفی سیاست گذاران و مسئولان آموزش و پرورش نسبت به بیماری ایدز است. به نظرم لازم است که نسبت به دیدگاه فعلی بازنگری شود و زمانی موفق خواهیم بود که با برنامه ریزی دقیق پیش برویم تا در نهایت بتوانیم از شیوع بیماری ایدز در نوجوانان جلوگیری کنیم.

محرز درباره اصول و استراتژی پیشگیری از بیماری ایدز در کشورهای دیگر گفت: در پیشگیری از بیماری ایدز سه اصل وجود دارد که خلاصه و مخفف آن «ABC» است. حرفA مخفف کلمه abstaint به معنای این است که خویشتن‌دار یا پرهیزکار باشیم که درباره آن آموزشی صورت نگرفته است. حرفB به معنای «وفادار باشید» و مخفف کلمه Be Faithful است و بالاخره حرف C به معنای اینکه از کاندوم استفاده کنید و مخفف Candom USe است. سی سال است که این استراتژی وجود دارد، اما به آن توجهی نشده است.

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، درباره استراتژی جدید دولت برای مقابله با بیماری ایدز گفت: مراکزی وجود دارند که مردم می‌توانند برای انجام تست رایگان به آنها مراجعه کنند، اما عدم آگاهی مردم نسبت به بیماری ایدز باعث شده که در تشخیص بیماری با مشکل مواجه باشیم، زیرا مردم برای انجام تست به واحدهای مربوطه مراجعه نمی‌کنند و ما نیز از راههای دیگر نمی‌توانیم بیماران را شناسایی کنیم.

محرز درباره دلیل عدم استقبال مردم برای تشخیص بیماری ایدز گفت: مردم به دلیل عدم آگاهی نسبت به رفتارهای پرخطر و جدی نگرفتن بیماری حاضر به انجام تست نیستند و از طرفی هراس دارند که به آنها انگ زده شود و مورد قضاوت‌های نادرست قرار گیرند.

وی درباره تمهیدات به کار گرفته شده توسط دولت و دستگاه‌های ذیربط برای تشخیص زودهنگام بیماری ایدز توضیح داد: در حال حاضر مراکز «تستینگ» وسعت داده شده‌اند و مکان‌های دیگری نیز برای انجام تست در نظر گرفته شده اند. البته در جهت تکمیل این طرح، اتوبوس‌هایی سیار با شعار «من هم تست می‌دهم» در سطح شهر برای انجام تست رایگان از هموطنان تعبیه شده بود که مورد استقبال مردم قرار گرفت، اما فعالیت آنها متوقف شد، زیرا نظر مسئولان این بود که فعالیت‌های ستاد زیاد شده است!

محرز درباره فعالیت ان جی اوها در جهت شناسایی بهتر بیماران مبتلا به ایدز نیز گفت: در حال حاضر برخی ان جی اوها با اتوبوس در سطح شهر حضور دارند، اما شیوه فعالیت‌شان آنطور که باید آشکار نیست و مردم درباره آنها اطلاعات زیادی ندارند و به همین دلیل فعالیت‌شان محدود است.

محرز در ادامه گفت: در زندان‌ها نیز به طور مداوم از بزهکاران و زندانیان تست گرفته می‌شود و آموزش عالی نیز تمهیدی اندیشیده تا در دانشگاه‌ها نیز از دانشجویان تست ایدز به عمل آید، اما مسئله اینجاست که همه اقشار جامعه به دانشگاه نمی‌‌روند و به نظرم این طرح نیز باید زودتر از اینها به مرحله اجرا می‌رسید و همانطور که گفتم در حال حاضر برای اقدامات این‌چنینی دیر است.

وی با اشاره به اینکه داروهای ایدز واراداتی هستند،‌ درباره وضعیت دارویی بیماران مبتلا به ایدز نیز گفت: در حال حاضر با مشکل خاصی در زمینه تهیه داروها مواجه نیستیم و آنگونه که گفته‌اند تا یکی دو سال آینده با مشکل خاصی مواجه نخواهیم شد.

محرز ضمن اظهار تاسف نسبت به افزایش آمار بیماران ایدز گفت: در حال حاضر کار به جایی رسیده که خانواده‌ها نیز از آسیب ایدز در امان نیستند. در کمال تاسف،‌ حال افرادی به ایدز مبتلا می‌شوند که سالهاست ازدواج کرده‌اند و بچه های بزرگ دارند.

وی در پایان درباره نحوه همکاری دیگر دستگاه‌ها برای بهبود وضعیت موجود گفت: همه اتفاقات مثبتی که تاکنون در زمینه بهبود وضعیت بیماران ایدز رخ داده حاصل تلاش وزارت بهداشت و درمان و همکاران ما در این بخش است و به جرات می‌گویم که از ابتدای اپیدمی تاکنون، فقط وزارت بهداشت کارش را درست انجام داده است و من نیز به عنوان کارشناس با آنها همراه هستم. درباره نحوه همکاری دیگر ارگان‌ها نیز باید بگویم که روند فعالیت آنها بسیار کند پیش رفته است و نباید فراموش کنیم که معضل ایدز صرفا جنبه بهداشتی ندارد و مشکلات اجتماعی نیز به گسترش این معضل دامن می‌زنند. سی سال از اپیدمی ایدز گذشته و اگر دستگاه‌های دیگر همکاری می‌کردند و وارد عمل می‌شدند اوضاع بهتری داشتیم و جلوتر بودیم.