لباس تحقیر بر تن فوتبال!

روزنامه شرق نوشت: «با سلام_ پیرو حرکت زشت و سخیف شرکت آدیداس درباره نام مقدس ایران عزیز در سایت این شرکت، لازم است هرچه سریع‌تر مراتب را با هماهنگی دبیرکل محترم و پیگیری ارکان حقوقی فدراسیون در جهت تعقیب این اقدام خلاف آداب حقوق بشردوستانه و همچنین عقد قرارداد با شرکت جایگزین برای رقابت‌های جام ملت‌های آسیا به انجام برسانید.  بی‌شک، هیچ شخص حقیقی و حقوقی حق جسارت به ساحت مردم عظیم‌الشأن ایران عزیزمان را ندارد و فدراسیون فوتبال ضمن تأکید بر ضرورت عذرخواهی این برند از مردم میهن‌مان، با تمام توان در جهت حفظ شأن و منزلت نام ایران و ایرانی ایستادگی خواهد کرد.  روشن است این اتفاق در حالی رخ داده که تیم ملی فوتبال جمهوری اسلامی ایران در هنگام قرارداد و در زمان برگزاری رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۸ به‌طور کامل تعهدات خود را نسبت به این برند انجام داد و پایبندی‌اش را به مفاد توافق رعایت کرد. مراتب پیگیری با قید فوریت به اطلاع اینجانب برسد».

نامه فوق، نامه‌ای است که مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران روز اول مردادماه ۱۳۹۷ خطاب به آقای ممبینی، سرپرست کمیته بازاریابی فدراسیون فوتبال نوشت. تاج که به نظر می‌رسید از رفتار برند «آدیداس» عصبانی شده خیلی سریع به این برند آلمانی حکم کرد از ایران عذرخواهی کند. ماجرا، اما از چه قرار بود؟ صبح همان روز، روزنامه «شرق» در مطلبی تحت عنوان «آدیداس اسم ایران را هم تحریم کرد» خبر داد که این برندِ تهیه‌کننده پوشاک ورزشی، درست مثل برند آمریکایی نایکی، نام ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داده و از آن بدتر، اجازه نمی‌دهد اسم ایران روی محصولاتش حک شود. در بخشی از آن گزارش این‌طور آمده بود: «در سایت این کمپانی آلمانی که به زبان‌های مختلف و در کشور‌های مختلف برنامه‌ریزی شده و خدمات می‌دهد، بخشی تحت عنوان «PERSONALIZE» وجود دارد که به مخاطبان سراسر دنیا اجازه می‌دهد کفش و لباس دلخواه خودشان را انتخاب کنند.

به‌عنوان مثال، در قسمت تهیه کفش شما می‌توانید رنگ دلخواه خودتان با زیره و زبانه‌های مختلف را انتخاب کنید و بعد هم اسم شخصی روی قسمتی از کفش بنویسید. در همین قسمت است که متوجه می‌شوید اسم ایران در فهرست اسامی تحریمی این شرکت قرار گرفته است. وقتی کلمه «IRAN» تایپ می‌شود تا در محل مدنظر نقش ببندد، این سایت به مخاطب خبر می‌دهد «این اسم شامل قوانین شخصی‌سازی نمی‌شود. ممنون می‌شویم اگر اسمی دیگر انتخاب کنید یا اینکه برای گرفتن اطلاعات بیشتر با امور مشتریان تماس بگیرید»! به‌جز کفش، تهیه لباس هم همین‌گونه است؛ آنجا هم اگر قرار باشد برای لباسی که طراحی کرده‌اید، اسمی روی سینه یا پشت پیراهن حک کنید، به شما اجازه نمی‌دهد از کلمه «IRAN» استفاده کنید.

پیام صادرشده در این بخش کمی متفاوت است و وقتی اسم ایران تایپ می‌شود، به مخاطب خبر داده می‌شود «متأسفانه اسمی که وارد کرده‌اید رد شده است». این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که می‌توانید به‌راحتی اسم کشور‌های مختلف دنیا را که در فهرست ممنوعه قرار نگرفته‌اند، انتخاب و روی کفش یا پیراهن خود حک کنید. عجیب آنکه اسم ایران در کنار اسامی دیگر کشور‌هایی که درگیر مسائل جنگ و تفرقه هستند، دیده می‌شود. مثلا اسم کشور عراق و افغانستان، سومالی و... نیز در فهرست این تحریم‌ها قرار دارد».

مهدی تاج و اعضای زیرمجموعه‌اش در فدراسیون فوتبال پس از انتشار همین مطلب خیلی سریع واکنش نشان دادند و خواستند در اسرع وقت همکاری با این برند آلمانی که «مثلا» اسپانسر ایران در جام جهانی بود، قطع شود؛ نکته، اما نوع اسپانسربودن این برند هم بود؛ ایران که با ضعف شدید مدیریتی نتوانسته بود اسپانسر درخورتوجهی برای تیم ملی پیدا کند با تن‌دادن به یک شکل قرارداد عجیب «تجاری» با آدیداس به توافق رسید که نوعی از پیراهن‌های از پیش طراحی‌شده این کمپانی را با ۷۰ درصد تخفیف بخرد و آن را تن ملی‌پوشان کند. از آنجا که همین تیم مدیریتی پیش‌تر در انتخاب اسپانسر پوشاک تیم ملی ضعف مفرطی نشان داده بودند، کی‌روش و بازیکنان ملی‌پوش حداقل راضی شدند که با پیراهن‌های مناسبی پا به جام جهانی بگذارند.

اما اندکی بعد آدیداس نام ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داد تا فدراسیون فوتبال ایران را به‌راحتی از گزینه‌های مورد مذاکره حذف کند. تاج از آنجا که نمی‌خواست «جسارتی به ساحت مردم عظیم‌الشأن ایران» شود، به رئیس کمیته بازاریابی دستور داد به‌سرعت برند دیگری جایگزین آدیداس شود تا تیم ملی با برند دیگری ادامه رقابت‌ها و تمرین‌ها را پیش ببرد.

وقتی رئیس هیچ‌کاره می‌شود
بعد از آن نامه پرشور مهدی تاج، خبر رسید فدراسیون فوتبال با برند آل‌اشپرت، همان برند بحث‌برانگیزی که کی‌روش و تیم ملی در جام جهانی ۲۰۱۴ حسابی با آن چالش داشتند، به توافق رسیده است. قرار شد این کمپانی آلمانی همکاری خود را با تیم ملی ایران از سر بگیرد و لباس ملی‌پوشان را برای جام ملت‌های آسیا تأمین کند. کمی بعد از این تصمیم که از سوی کمیته بازاریابی «تقریبا» نهایی اعلام شده و به گوش تاج هم رسیده بود، ورق برگشت؛ این‌بار کی‌روش که پیش‌تر هم نشان داده بود با این برند به دلیل توافق‌نداشتن بر سر پایبندی‌ها به مشکل برخورده است، وارد بازی شد و امکان هرگونه بستن قرارداد با آل‌اشپرت را از بین برد.

از اینجا به بعد بود که مهدی تاج دوباره به همان کار هرروزه‌اش که «در سکوت فرورفتن است» پرداخت. او بدون اینکه شور و علاقه ملی و میهنی خود را نشان دهد، با پیشنهاد مطرح‌شده که «این همه لباس آدیداس در انبار داریم، چرا لباس دیگری بپوشیم»، مواجه شد و آن را پذیرفت! کسی که در نامه‌ای عمومی خبر داده بود «هیچ شخص حقیقی و حقوقی حق جسارت به ساحت مردم عظیم‌الشأن ایران عزیزمان را ندارد»، به‌راحتی پذیرفت پیراهن همان برندی را که حتی اسم ایران را نیز تحریم کرده است، دوباره تن ملی‌پوشان برود؛ پیراهنی که بیشتر نشان از تحقیر فوتبال ایران و در گام بالاتر ضعف مدیریتی در فدراسیون فوتبال ایران دارد.

آیا اسراف می‌شد؟
نوع قراردادی که فدراسیون فوتبال ایران با آدیداس پیش از جام جهانی منعقد کرده بود، بسیار بحث‌برانگیز بود؛ در آن قرارداد، ایران امید زیادی داشت بخشی از لباس‌های تیم ملی فروش برود و از قِبَل آن پولی که برای پرداختش هزینه شده است، تأمین شود؛ ولی زهی خیال باطل! لباس‌هایی که قرار بود به فروش برسد، همگی در انبار جمع شدند تا نه مشتری‌ای داشته باشند و نه کسی پولی برایشان بپردازد. فدراسیون فوتبال وقتی متوجه شد نمی‌تواند با آل‌اشپرت به توافق برسد و از طرفی از کی‌روش هم واهمه داشت، عنوان کرد برای جلوگیری از اسراف از همان پیراهن‌هایی که در انبار است و تعدادشان بسیار زیاد است، استفاده می‌کند، اما این فدراسیون دو نکته را به‌راحتی فراموش می‌کند؛ اول اینکه پاسخ آن‌هایی که ایران را تحریم کرده‌اند چه می‌شود؟ و دوم اینکه نوع مدیریت مالی فدراسیون چگونه است؟ فدراسیون نمی‌خواست اسراف شود، قبول؛ لباس‌های مانده در انبار را به تیم‌های پایه‌ای‌اش می‌داد تا در تمرینات (نه در مسابقات رسمی) به تن کنند و این‌قدر از برند‌های مختلف در تیم‌های پایه‌ای استفاده نشود.

در کنار این مسئله می‌توانست برای یک بار هم که شده، قرارداد درستی با یک برند معتبر ببندد و مثل همه فدراسیون‌های دنیا از آن قرارداد درآمدزایی کند (چندین برند آماده همکاری با فدراسیون بعد از ماجرای آدیداس شدند و حاضر به پرداخت مبلغی پول به فدراسیون هم بودند). نکته اینکه فدراسیون فوتبال و در رأس آن مهدی تاج، پیش‌تر نشان داده‌اند کلا با بستن قرارداد‌های حرفه‌ای با اسپانسر، ضعف‌های عجیب‌وغریبی دارند. این فدراسیون دست‌کم می‌توانست با خریدن لباس از یک برند معتبرتر، به تحریم آدیداس واکنش نشان دهد؛ نه اینکه با پوشیدن پیراهن‌های این برند، هم تحقیر را به جان بخرد و هم اینکه مفت و مجانی برای برندی که اسم ایران را هم تحریم کرده است، تبلیغ کند.

فدراسیون که مثل همیشه منفعتش در سکوت است، امید است به این موضوع در فاصله اندکی از رقابت‌های جام ملت‌های آسیا واکنش نشان دهد تا حداقل جام قهرمانی با برندی که فوتبال ایران را تحقیر کرده است، بالای سر نرود.