خارجی‌ها به دورزدن تحریم ایران پیوستند

چند روزی است که خبر‌ها حاکی از تمایل خارجی‌ها برای خرید نفت ایران در بورس انرژی است؛ خبر‌هایی که البته به‌صورت سانسورشده در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد تا کشور‌ها یا شرکت‌هایی که برای خرید نفت ایران، کد معاملاتی خریده‌اند، دچار تحریم‌های یکجانبه آمریکایی نشوند.

مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفتگو با شرق، خبر می‌دهد که تاکنون ۳۲۰ کد معاملاتی خارجی صادر شده است و این یعنی تعداد خریداران خارجی نفت خام ایران کم نیست. پیش‌تر البته در بازار‌های دیگر بورس انرژی از ۱۴ کشور از جمله ترکیه و کشور‌های آسیای جنوب شرقی و اروپا، خریدارانی برای فراورده‌های نفتی ایران و البته برق پیدا شده بود؛ به بیانی دیگر حضور خارجی‌ها در بورس انرژی ایران چیز تازه‌ای نیست، اما ورود مستقیم آن‌ها در مدت زمانی کوتاه برای خرید نفت ایران در دوران تحریم‌ها، اندکی موضوع را متفاوت می‌کند.

۳۲۰ خارجی کد معاملاتی دریافت کرده‌اند
علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی ایران در‌این‌باره در گفتگو با شرق می‌گوید: گروه‎های مختلفی که علاقه‌مند به خرید نفت خام از بورس انرژی هستند، از طریق کارگزاران بورس، شرایط حضور را پیگیری می‌کنند تا کد معاملاتی دریافت کنند. در زمینه رویه عرضه نیز اگر سؤالی درباره اطلاعیه عرضه‎ای که قبلا منتشر شده است، داشته باشند، به آن‌ها پاسخ داده می‎شود.

از حسینی می‌پرسم اکنون چه تعداد ثبت‌نام از سوی خارجی‌ها برای شرکت در معاملات بعدی نفت خام داشتیم و او پاسخ می‌دهد: بالغ بر ۳۲۰ کد معاملاتی خارجی داریم که از کشور‌های آسیای جنوب شرقی، اروپایی و... هستند. با اینکه تنوع کشور‌های شرکت‌کرده زیاد است، اما عمدتا کشور‌های همسایه هستند که برای خرید نفت ایران رغبت دارند.

به گفته او، براساس اطلاعیه عرضه، شرکت‎های حقوقی داخلی و خارجی می‎توانند متقاضی خرید باشند و فرقی نمی‌کند که پالایشگر بوده یا قرارداد پالایشی داشته باشند یا کسانی باشند که در بخش بازرگانی نفت کار می‌کنند. در واقع محدودیتی از طریق شرکت ملی نفت اعلام نشده است.

این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که آیا نگرانی از تحریم‌های آمریکا در بین کشور‌هایی که کد معاملاتی دریافت کرده‌اند، وجود دارد یا خیر، می‌گوید: تجارت نفت، ریسک‌های خاص خود را دارد و خریداری که به این بازار مراجعه می‌کند با درنظرگرفتن همین ریسک‌ها مراجعه می‌کند. میزان اثرگذاری تحریم‌ها روی این شرکت‌ها نیز بسته به خریدار متفاوت است. اکنون این شرکت‌ها کد معاملاتی دریافت کرده‌اند و می‌توانند خریدار باشند و حتما گروه‌هایی که برای خرید اعلام آمادگی می‌کنند، برآوردی از این موضوع دارند.

سابقه خریدار خارجی در بورس انرژی
او با بیان اینکه تاکنون دو عرضه نفت خام در بورس داشتیم و عرضه جدیدی از سوی شرکت ملی نفت اعلام نشده است، ادامه می‌دهد: خریداران خارجی پیش‌تر هم در بورس انرژی حضور داشتند. به این معنا که به جز نفت خام، فراورده‌های نفتی یا برق خریداری کرده‌اند. به ۱۴ کشور تاکنون مقصد صادراتی داشتیم که عمدتا کشور‌های همسایه مثل ترکیه و کشور‌های آسیای جنوب‌شرقی است.

در واقع، به تمامی کشور‌های همسایه ایران صادرات داشته‌ایم. از او درباره شیوه تسویه معاملات نفت در بورس می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: در اطلاعیه عرضه، شرکت ملی نفت اعلام کرده برای تسویه بخش ارزی، شرکت‌ها می‌توانند با سایر اسعار نیز اقدام کنند. در واقع شرکت ملی نفت این اختیار را دارد که چنین پیشنهادی را بپذیرد یا رد کند.

بهره‌گیری از رمزارز دورزدن تحریم نیست
حضور شرکت‌های خارجی در بورس زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بهره‌گیری از رمزارز‌ها برای خریداران خارجی بیش از پیش پررنگ می‌شود. به گفته رئیس مؤسسه مطالعات بین‎المللی انرژی مخاطب رمزارز‌ها اغلب خارجی‌ها هستند. علی ممبینی‌دهکردی  از احتمال به‌کارگیری ارز دیجیتال در معاملات نفتی در بورس انرژی خبر داده بود.

به گفته او، رمزارز‌ها مسائل خاص خود را دارند، اما نقطه تمرکز ندارند که این امر خود یک مزیت است. اینکه اکنون روی رمزارز‌ها کار کنیم، این‌طور نیست که همه چیز را در آن شناخته باشیم، بلکه باید به‌صورت پایلوت، کنترل و آزمون کرده و بعد آن را تعمیم دهیم که البته این هم خود یک‌سری خطرات دارد.

ممبینی با بیان اینکه اهلیت فرد را می‌توان با سپرده اولیه که گذاشته، شناسایی کرد، در مورد شیوه احتمالی دورزدن آمریکا در بورس نفت با بهره‌گیری از رمزارز‌ها ادامه می‌دهد: آمریکا می‌تواند سوییفت را کنترل کند زیرا تمرکز وجود دارد، حال اگر این تمرکز را از بین ببریم، با هر رمزارزی که باشد، از آن حالت خارج می‌شود، اما در این زمینه هنوز به اجماع ملی نرسیده‌ایم.

او با بیان اینکه رمزارز‌ها بیشتر برای کشور‌های خارجی استفاده می‌شود تا در بورس نفت، می‌افزاید: این اقدام برخلاف آنچه بیان شده، دورزدن تحریم محسوب نمی‌شود و، چون نقطه‌های اتصال شناسایی می‌شود، قطعا صاحب آن نیز برای فروشنده داخلی محرز خواهد شد. رمزارز برای داخلی‌ها محدود است و بیشتری برای کشور‌های خارجی است.

تسویه صددرصد ریالی نفت در بورس انرژی
پیش‌تر رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته بود: تعدادی از سفرای کشور‌های خارجی که در مبادلات اقتصادی با ایران هستند، در یک ماه گذشته چندین جلسه در بورس انرژی با مدیرعامل و اعضای هیئت عامل این شرکت داشتند و توافقاتی در زمینه خرید نفت از طریق بورس صورت گرفت. این خریداران در ارتباط با نحوه تسویه با مشکلاتی روبه‌رو بودند و تقاضا داشتند که بتوانند با توجه به اینکه نقل و انتقال پول با محدودیت‌هایی روبه‌روست، به روش‌های دیگری تسویه را انجام دهند که خوشبختانه تسویه تا سقف صددرصد ریالی در یک بلوک تعریف‌شده به تأیید شورای عالی هماهنگی اقتصادی رسید.

به گزارش صداوسیما، محمدرضا پورابراهیمی گفت: برای تسهیل در تسویه فروش نفت خام، وزارت نفت پیشنهادی را به شورای عالی هماهنگی اقتصادی آورد و بعد از بررسی‌های لازم موافقت شد که امکان تسویه خرید نفت خام در بورس انرژی تا صددرصد ریالی فراهم شود و این ظرفیت جدید برای خریداران به وجود بیاید. در فاز بعدی سه میلیون بشکه نفت عرضه خواهد شد و در فاز‌های بعدی نیز بررسی می‌شود تا براساس روال مستمر فروش نفت صورت بگیرد.

او گفت: عرضه نفت خام در بورس انرژی یک تجربه جدید است و ما باید اجازه دهیم تا با گذر زمان این نحوه فروش روی غلتک بیفتد و امیدواریم عرضه‌های بعدی به زودی انجام شود.

پورابراهیمی همچنین درخصوص عرضه بعدی نفت خام در بورس انرژی اظهار کرد: اگر شرکت ملی نفت و وزارت نفت آمادگی داشته باشند، با توجه به آمادگی بورس این هفته هم عرضه انجام خواهد شد در غیر این صورت عرضه نفت با آمادگی وزارت نفت در هفته‌های آینده انجام خواهد شد.

مجوز عرضه مرحله سوم نفت در بورس
عضو کمیسیون انرژی در مجلس نیز از صدور مجوز برای عرضه مرحله سوم نفت در بورس تا هفته آینده خبر داد. گفته‌ای که سعید خوشرو، مدیر امور بین‎الملل شرکت ملی نفت ایران در گفتگو با «شرق» تلویحا آن را تأیید کرد و از عرضه سوم در آینده‌ای نزدیک خبر داد.

به گزارش شبکه خبر، علی بختیار با اشاره به اینکه عرضه نفت از طریق بورس در دو مرحله انجام و با موفقیت روبه‌رو شده است، گفت: اکنون پس از فروش نفت در دو مرحله از طریق بورس، حدود یک میلیون بشکه نفت دیگر در حال اخذ مجوز برای عرضه قرار دارد؛ البته مرحله سوم فروش نفت کمی به درازا کشیده که باید سریع‌تر این مهم صورت گیرد.

نماینده مردم گلپایگان و خوانسار در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت باید از تمام تجار و سرمایه‌داران داخلی و خارجی علاقه‌مند به تجارت نفت دعوت کند، ادامه داد: احتمالا مجوز عرضه مرحله سوم نفت در بورس تا هفته آینده صادر خواهد شد، اما این عرضه باید دائمی شود؛ ضمن آنکه باید به‌منظور جلوگیری از اختلال در بورس نفت، فعالان با جدیت بیشتری ورود و شرایط و خواسته‌های خود را مطرح کنند.

او با تأکید بر اینکه تجار بسیاری برای حضور در بورس نفت اعلام آمادگی کرده‌اند، بنابراین دولت باید مسیر را برای آن‌ها تسهیل کند، افزود: ایجاد بانک اطلاعاتی برای فعالان متقاضی حضور در این حوزه و انجام کار مشترک میان بورس، بانک مرکزی و فعالان تجارت نفت می‌تواند رشد و رونق عرضه نفت و درآمدزایی مناسب را به دنبال داشته باشد.

بختیار دو عرضه قبلی نفت در بورس را موفق برشمرد و گفت: خریداران نفت توانستند در زمانی کوتاه نفت خریداری‌شده را به فروش رسانند، اما برای عرضه‌های جدید باید مشوق‌ها و تسهیلات بیشتری در نظر گرفته شود. این نماینده مجلس معتقد است می‌توان با همراهی بانک مرکزی، بورس، مجموعه نفت و بخش خصوصی تحریم‌های نفتی را دور زد و مانع از تحقق آرزوی آمریکایی‌ها مبنی بر رساندن فروش نفت ایران به صفر شد و روزبه‌روز راه‌های جدیدتری برای صادرات نفت خام باز کرد.