علیرضا محجوب
گفتگو با عليرضا محجوب، پيرامون لایحه هدفمندسازي يارانه‌ها وتصویب آن در مجلس.
بحث‌هاي زيادي در مورد هدفمندسازي يارانه‌ها مطرح شده است اما شايد مهم‌ترين آن، نقش اين طرح در افزايش نرخ تورم باشد. شما آثار تورمي اين لايحه را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
آن چيزي که مشخص است، اين است که تورم اين طرح شديد خواهد بود. حال چه دولتمردان آن را اعلام کنند و چه از شيوه‌هاي آماردهي خاص استفاده کنند، اين واقعيت اقتصادي را نمي‌توان كتمان كرد. اقتصادداني که بنده هميشه از همراهي و شاگردي نسبت به ايشان به خود مي‌بالم همواره به ما مي‌گفت: «يادتان باشد که تورم بدترين بليه اقتصادي است. مالياتي است که فقرا به اغنيا مي‌پردازند. عزايي است که براي فقرا گرفته مي‌شود و جشني است که اغنيا به پا مي‌کنند. فقرا بدون آنکه بخواهند جيب‌شان خالي مي‌شود و اغنيا بدون اينکه کاري بکنند جيب‌شان پر از پول مي‌شود.» ايشان مي‌گفت: «اگر رکود ديديد بدانيد که تورم در مقابل رکود، سردرد در مقابل سرطان است. رکود سرطان بزرگي است که بايد اول از آن فرار کرد بعد از تورم.»
دولتي که با شعار حمايت از فقرا فعاليت مي‌کند، چگونه بر اين طرح به اصطلاح تورم‌زا اصرار دارد؟ ضمن اينکه در اجرا هم نگراني‌هايي بابت توان اقتصادي کابينه وجود دارد.
آنچه ما در دولت گذشته ديديم، اين بود که اقتصادداناني از نزديک با دولت همراهي مي‌کردند. آنها به يک بخش موضوع بيش از اندازه توجه مي‌کردند اما به‌هر حال در آن زمينه معلوماتي داشتند. اما امروز وزراي اقتصادي دولت و بدنه کارشناسي دولت تعريف ديگري از چارچوب‌هاي اقتصادي دارند که دولت را نزديک مي‌کند به همان موضوعاتي که خود منتقد آن بوده است. در واقع دولت همان راهي را مي‌رود که در شعارهاي‌شان آن را نفي کرده بودند. متاسفانه اين راه را شتابان‌تر پيش مي‌برد به همين دليل مي‌گويم که به جاي يک بليه چند بليه در انتظار اقتصاد ماست.
بنابراين بايد بدانند با اين برنامه‌ها نمي‌توان صورت مساله فعلي که رکود و تورم است را پاک کرد بلکه صورت مساله غليظ‌تر و عميق‌تر خواهد شد و حل آن مشکل‌تر. بايد يادمان باشد که براي حل مساله ابتدا آن را ساده مي‌کنند، بعد آن را حل مي‌کنند. اين موضوع را همه ما در الفباي رياضي آموخته‌ايم که هر داده‌اي را به صورت و مخرج كسر اضافه يا كم كنيم، تغييري در پاسخ ايجاد نمي‌شود.
اگر آمديم يارانه‌ها را به قول خود حذف کرديم - البته من يارانه‌اي نمي‌بينم- به‌هر حال اگر آمديم قيمت‌هاي طبيعي را تبديل به قيمت‌هاي بين‌المللي کرديم، مشكلاتي براي فقرا ايجاد كرده ايم با هيچ اطلاعات اقتصادي قابل محاسبه نيست چون با اين کار مساله را حل نکرده‌ايم. در حال حاضر شاهد هستيد که در بحث دستمزد کارگران و کارمندان ما ساکت هستيم چراکه دولت در لايحه آورده بود: دستمزدها براي سه سال ثابت بماند اين يعني فقط يک بخش از کسر را چاق کنيم. وقتي صورت يا مخرج را چاق کرديم يعني مساله را به هم زده‌ايم و معلوم است که به جواب نخواهيم رسيد. اگر هم داده به دو طرف ثابت باشد، تغييري حاصل نمي‌شود.
فکر مي‌کنيد واکنش مردم نسبت به اجراي اين طرح چگونه خواهد بود؟ با مباحثي که ارائه داديد، عکس‌العمل طبقه ضعيف را در اين رابطه چگونه پيش بيني مي‌كنيد؟
اين موضوع را نبايد ساده تلقي کرد. بايد بدانيم که جامعه توليدکننده، جامعه کارگري، مزدبگير و کارمند در مقابل آنچه بر آنها مي‌گذرد،حساس هستند. بايد تعلمات اجتماعي آنها را ببينيم. ممکن است بازخورد اين تعلمات اجتماعي به شکل خطرناکي ظاهر شود. خيلي ساده‌انگارانه است تصور کساني که مي‌گويند همه قيمت‌ها را اضافه کنيم به غير از ميزان دستمزد و منتظر باشيم تا با اضافه نشدن مزد همه ساکت بنشينند كه ما تا انتهاي راه برويم. انتظار سکوت از آدمي که شکمش گرسنه است و مشکلات فراواني دارد، انتظار بي‌جايي است.
ما شيعه هستيم. مباني شيعه، مباني ابوذر است، مباني علي(ع) است. اينطور استدلال‌ها در مباني ابوذري و مباني علوي نمي‌گنجد بنابراين خواندن فقرا به سمت صبر در برابر عدم افزايش دستمزدها، نسخه علوي و شيعي نيست. بايد دقت کنيم تا با قاطبه‌اي که با آن سرو کار داريم فاصله پيدا نکنيم.
با اينکه من ترديدي در اين ندارم که دولت و کساني که اين انديشه را پيش بردند نيات دلسوزانه‌اي در دل داشته‌اند ولي از اين راه به اين نيات دلسوزانه نخواهند رسيد و اين راه نيست که آنها را به حداقل نيات‌شان هم نزديک کند بلکه آنقدر فاصله‌اي با نيات‌شان خواهد انداخت که براي آنان که به قصد خير آمده‌اند، نتيجه خيري نخواهد داشت.
در راه بررسي لايحه هدفمندسازي يارانه‌ها انتقاداتي هم متوجه مجلس شد. فضايي به‌وجود آمد که عقب‌نشيني مجلس در مقابل دولت را به ذهن‌ها متبادر كرد. برخي از اينکه مجلس با شتاب ويژه‌اي به سمت نظر دولت پيش رفت انتقاد داشتند. در روزي که آقاي احمدي‌نژاد به‌طور سرزده به صحن مجلس وارد شد، اين شائبه قوت گرفت که مجلس براي همراهي با دولت همه کار مي‌کند. در آن روز آقاي لاريجاني و مصباحي مقدم از روند مشورت با نماينده مقام معظم رهبري در اين رابطه سخن گفتند.
