اشتغال‌زایی حمایتی برای مردم زلزله‌زده‌ی کرمانشاه توسط بنیاد برکت

رییس‌ هیأت مدیره‌ی بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، یکی از مسائل مغفول مانده در پس از زلزله‌ی سال گذشته کرمانشاه را توجه به اشتغال کسانی که ابزار کار و کسب درآمدشان در زلزله از بین رفته بود یا سرپرست خانواده‌شان از کار افتاده یا فوت شده بودند ذکر کرد.

دکتر محمود عسکری آزاد با بیان این مطلب تصریح کرد: بعد از زلزله‌ی آبان ماه سال گذشته در کرمانشاه، دولت، دستگاه‌های حمایتی و مردم برای تأمین نیازهای زلزله‌زده‌ها اقدامات زیادی انجام دادند که مواردی هم‌چون اسکان موقت، اسکان دایم و توزیع اقلام خوراکی و بهداشتی، از جمله‌ی این اقدامات بود اما یکی از مسایلی که مغفول ماند، توجه به اشتغال و محل درآمد کسانی بود که ابزار کار و کسب درآمدشان در زلزله از بین رفته بود یا کسانی که سرپرست خانواده‌شان از کار افتاده یا فوت شده بودند.

وی افزود: در این زمینه، به‌طور مشخص سازمان یا نهادی ورود پیدا نکرده بود و این دسته از هم‌وطنان طبق قاعده باید مستمری‌بگیر سازمان‌های حمایتی می‌شدند. از طرفی، بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، تجربه‌ی موفقی در اشتغال زوده‌بازده، به‌ویژه در روستاها و مناطق محروم داشت. بنیاد برکت در این زمینه دو طرح «آسمان» (آیین‌نامه‌ی سرمایه‌گذاری مردمی و اشتغال‌ نیروی انسانی) و «آفتاب» (آیین‌نامه‌ی فقرزدایی و توان‌افزایی برکت) را دارد که در حال حاضر در حال اجرا در نقاط مختلف کشور است.

رییس‌ هیأت مدیره‌ی بنیاد برکت در خصوص این طرح‌های اشتغال‌زایی زودبازده توضیح داد: در طرح «آسمان» خانواده‌های روستایی شناسایی و سازمان‌دهی شده، آموزش می‌بینند و تسهیلات در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. این طرح در واقع با توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی روستاییان، مشاغل خانگی در روستاها و مناطق محروم را توسعه می‌دهد. در طرح آفتاب هم، از روستاییانی که مشاغل خانگی ایجاد کرده یا توسعه داده‌اند، در حوزه‌ی بسته‌بندی، بازاریابی، برندسازی و ... حمایت می‌شود.

دکتر عسکری آزاد ادامه داد: از آن‌جا که این دو طرح در چند منطقه از کشور اجرا و به نتایج موفقیت‌آمیزی منجر شده بود، با دستور رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) قرار شد، این طرح‌ها برای پوشش آسیب‌های شغلی به مردم زلزله‌زده‌ی غرب کشور در دستور کار قرار بگیرد. از این نقطه بود که گروه بررسی ما در منطقه، تحقیقات خود را آغاز کرد. تحقیقاتی که با هدف استخراج آمار خانواده‌هایی که سرپرست‌شان در زلزله از کار افتاده‌شده، خانواده‌هایی که سرپرست‌شان را از دست داده بودند و کسانی که ابزار و لوازم کارشان را از دست داده بودند، انجام می‌شد.

وی با بیان این‌که با امکانات محلی و همکاری نهادهایی چون کمیته‌ی امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی منطقه، اقدام به شناسایی این خانواده‌ها کردیم، خاطرنشان کرد: از آن‌جا که پیش از ما به این حیطه ورود نشده بود، اطلاعات به شکل متمرکز وجود نداشت. با همکاری نهادهای یادشده، نهایتاً توانستیم 301 خانواده را در شهرها و روستاهای مختلف استان کرمانشاه شناسایی کنیم و در اولویت اشتغال‌زایی حمایتی قرار دهیم. از تعداد 301 خانواده‌ی شناسایی شده، در 126 خانواده، سرپرست خانواده، مرد و در 175 خانواده، سرپرست خانواده، زن بود.

رییس‌ هیأت مدیره‌ی بنیاد برکت گفت: بعد از شناسایی این افراد، مشاغلی که آن‌ها می‌توانستند انجام دهند، در 21 عنوان تقسیم شد. پرورش دام سبک یا دام سنگین با توجه به بافت روستایی منطقه و مزیت نسبی شغل دام‌داری، فراوانی بیش‌تری داشت و افراد بیش‌تری به آن گرایش داشتند. مشاغل مختلف دیگری هم‌چون آرایشگری، خیاطی، پارچه‌فروشی، قالی‌بافی و ... هم در فهرست متقاضیان وجود داشت.

دکتر عسکری آزاد افزود: پس از دسته‌بندی و تعیین مشاغل، کار تأمین مالی را شروع کردیم. خانواده‌های زلزله‌زده هیچ توان مالی نداشتند و به همین دلیل برای تأمین مالی، 45 میلیارد ریال کمک بلاعوض اختصاص داده شد. 30 میلیارد ریال از این مبلغ را بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و 15 میلیارد ریال را هم کمیته‌ی امداد تأمین کرد. علاوه بر کمک‌ بلاعوض، مبلغ 26 میلیارد ریال هم وام قرض‌الحسنه برای ایجاد و توسعه‌ی مشاغل روستایی مورد نظر، اختصاص یافت. به این ترتیب به ازای هر شغل، 235 میلیون ریال (در قالب کمک بلاعوض و تسهیلات قرض‌الحسنه) تأمین شد.

وی عنوان کرد: بخشی از اعتبار اختصاص داده‌شده نیز صرف آموزش افراد متقاضی شغل شد. چون کسب‌وکارهای خانگی، آن‌طور که تصور می‌شود ساده نیست و به آموزش نیاز دارد. به عنوان مثال، در شغل پرورش دام سبک، اصول و استانداردهایی هست که در صورت رعایت‌شان، بازدهی و سوددهی کار تا چند برابر بیش‌تر می‌شود. ما علاوه بر تسهیل‌گرانی که برای آموزش به روستاها و مناطق محروم می‌فرستیم، برای هر یک از مشاغل و کسب‌وکارها جزوه‌ها و متن‌های علمی و کاربردی تهیه کرده‌ایم که با هدف افزایش کیفیت و بازدهی مشاغل، اصول و استانداردهای کار را به افراد آموزش می‌دهد.

رییس‌ هیأت مدیره‌ی بنیاد برکت با تأکید بر این‌که در برنامه‌ی اشتغال‌زایی حمایتی در مناطق زلزله‌زده‌ی استان کرمانشاه، تمام مراحل کار به‌طور دقیق رصد می‌شود، بیان کرد: تا به امروز از تعداد 301 خانواده‌ای که تحت حمایت قرار گرفتند، بخش عمده‌ی عملیات اجرایی مشاغل آن‌ها به انجام رسیده است. برخی کارهای عمرانی خود را آغاز کرده‌اند، بعضی از افراد هم کارهای اجرایی خود را به اتمام رسانده‌اند. برنامه‌ی زمان‌بندی ما این است که تا بهمن ‌ماه سال جاری، مشاغل این 301 خانواده به‌طور کامل ایجاد شده و به درآمدزایی متعارف رسیده باشد.

به گفته‌ی دکتر عسکری آزاد، اشتغال‌زایی حمایتی در استان زلزله‌زده‌ی کرمانشاه، می‌تواند به عنوان یک نمونه برای ایجاد و توسعه‌ی مشاغل زودبازده در روستاها و مناطق محروم کشور مورد توجه قرار گیرد.

وی در این‌باره تشریح کرد: این کار می‌تواند به عنوان الگو توسعه پیدا کند و در مناطق دیگر هم پیاده شود. موضوعی که هم به نفع اقتصاد کشور است و هم می‌تواند در مدیریت و رفع بسیاری از آسیب‌ها از جمله مهاجرت و محرومیت مؤثر باشد. واقعیت این است که برای باقی ماندن روستاییان در روستاها باید برای آن‌ها منبع درآمد ایجاد کنیم. صرفاً با ساختن راه و مدرسه و فعالیت‌های عمرانی مشابه-اگرچه مورد نیاز روستاهاست- نمی‌توانیم روستاییان را به ماندن در روستاها متقاعد کنیم.

رییس‌ هیأت مدیره‌ی بنیاد برکت یادآور شد: در سالیان گذشته در دولت‌های مختلف تسهیلات و کمک‌هایی برای ایجاد مشاغل روستایی داشتیم، اما با توجه به این‌که چندان روی بحث آموزش کار نشد، هم‌چنین طرح کسب‌وکار برای مشاغل تهیه نشده بود یا نظارت خوبی نداشتیم، وام‌ها عمدتاً منحرف شده و به نتیجه‌ای که مورد انتظار بود، نرسیدیم. دکتر عسکری آزاد ادامه داد: وقتی منابع مالی، بدون نظارت و آموزش در اختیار یک فرد متقاضی در منطقه‌ای محروم قرار گیرد، کاری که او آغاز می‌کند به احتمال زیاد با شکست مواجه می‌شود و فرد محروم به یک فرد محروم بدهکار تبدیل می‌شود که نمونه‌های آن را بعضاً در روستاها و مناطق محروم در سال‌های گذشته داشته‌ایم.

وی با تأکید بر این‌که در طرح اشتغال‌زایی روستایی بنیاد برکت، مطلقاً برنامه به این شکل نیست که ما به افراد وام بدهیم و آن‌ها را به حال خود رها کنیم، گفت: در این برنامه ابعاد مختلف کار از قبیل آموزش، حمایت و نظارت با همکاری دستگاه‌های محلی به‌طور کامل اجرا می‌شود. ما تلاش می‌کنیم علاوه بر منابع مالی، متغیرهای دیگر را نیز در نظر بگیریم و همه‌جانبه از متقاضی حمایت کنیم تا شغل شکل بگیرد و به درآمدزایی برسد و حمایت مالی منحرف نشود.