چرا حسن روحانی مقابل دوربین صداوسیما ننشست؟

حسام الدین آشنا، مشاور فرهنگی دولت حسن روحانی، از مخالفان اصلی این گفت‌وگوی تلویزیونی بوده است. آشنا به عنوان مخالف اصلی گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس جمهور به روحانی گفته تنها باید زمانی دراین شرایط با مردم رو در رو سخن بگوید که اطلاعات و داده‌هایش کامل بوده و برای انتقادها و حل مشکلات پیشروی دولت راه حلی ارائه دهد بلکه از این طریق دیگر بیش از این به بازار و مردم فشار نیاید.

روزنامه آفتاب یزد نوشت: «تابستان امسال فقط با یک تغییر فصلی همراه با آتشی سوزان از حرارت و گرما آغاز نشد بلکه شعله‌های این آتش بر جان بازار و اقتصاد ایران هم افتاد.

در بحبوحه شرایط بد اقتصادی، مردم منتظر پاسخ قانع کننده‌ای از سوی مقامات بودند که سرانجام اعلام می‌شود سه شنبه دوم مردادماه قرار است رئیس جمهور با مردم سخن بگوید. عده‌ای این موضوع را در راستای شفاف سازی موثر و مثبت ارزیابی می‌کنند و عده‌ای دیگر آن را بی‌فایده می‌دانند.

روحانی چند روز پیش از دوم مرداد، با تهدید به بستن تنگه هرمز خیلی‌ها را در داخل و خارج ایران به واکنش واداشته بود. در شبکه‌های اجتماعی هم نقل شده بود که هر بار رئیس جمهور سخنی می‌گوید و با اطمینان از عزم و تصمیمی، سخنی به زبان جاری می‌سازد، نتایج عملی آن در بازار مشخص است. حتی لطیفه‌ها و کلیپ‌هایی از اظهارات قبلی روحانی پخش می‌شد از آن جمله انتخاباتی که گفت: «آنچنان رونق اقتصادی ایجاد کنیم...» تا همین مصاحبه چند ماه پیش که می‌گفت خیالتان از بابت قیمت دلار راحت باشد!

این اظهارات گذشته همراه با وقایع تیر و مرداد ۹۷ به طنزی تلخ در بین مردم تبدیل شده بود. تا حدی که گفت‌وگوی تلویزیونی روز دوم مرداد را تحت‌الشعاع قرار داد و ناگهان خبر رسید: گفت‌وگوی تلویزیونی حسن روحانی به تعویق افتاد. البته در همین روز از دفتر ریاست جمهوری نیز اظهاراتی دو پهلو اعلام می‌شود: «تا این لحظه، زمان این گفت‌وگو که از طریق صداوسیما انجام می‌شود قطعی نشده و اعلام سه شنبه شب توسط برخی منابع و رسانه‌ها به عنوان زمان گفت‌وگو مورد تایید نیست.»

اما حقیقت چیست؟ اگر بنا به این گفت‌وگوی تلویزیونی نبود چرا قبلا زمان آن اعلام شد؟

آن خیال راحتی که برآشفت

دوم بهمن ۹۶ زمانی که حسن روحانی رئیس جمهور مقابل دوربین تلویزیون قرار گرفت تا با رضا رشیدپور به گفت‌وگو بنشیند تصورش را هم نمی‌کرد که پاسخ یک کلمه‌ای به یک سوال فانتزی، برای بعدهایش تا این حد دردسرساز شود. آن وقت‌ها قیمت دلار نزدیک به ۵ هزارتومان -۴۶۵۰ – رسیده بود موضوعی که یکی از انتقادات به حسن روحانی محسوب شد. در آن مصاحبه رشیدپور وقتی پرسید که خیالمان از بابت قیمت دلار راحت باشد؟ روحانی با لبخندی گفت :بله.

روحانی می‌گفت، مردم فعلا دلار خرید و فروش نکنند چون تا چند ماه دیگر قیمت آن پایین می‌آید. او می‌گفت مردم صبر داشته باشند همه چیز حل خواهد شد.

و حالا همان حرف‌های به ظاهر ساده امروز پتکی شده بر سر حسن روحانی و دولتش که رنگ و روی دلار یازده هزارتومانی را هم در بازار دیدند.

البته شنیده‌های آفتاب یزد حاکی از آن است که اظهارات آن روز حسن روحانی و اطمینان خاطر او به آینده اقتصاد ایران، به واسطه اطلاعات غلطی بود که اطرافیان به او دادند؛ اطلاعاتی از سوی اشخاصی مثل سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی؛ تا حدی که رئیس جمهور به واسطه اطمینانی که امثال سیف به او داده بودند، جلوی دوربین تلویزیون همان حرف‌های امثال وی (سیف) را تکرار کرد. آن مصاحبه به ضرر روحانی تمام شد؛ چرا که اطلاعات و راهکارهایی که در آن برمی‌شمرد هیچ یک از روی داده‌های اساسی و اصولی نبودند.

تیرماه ۹۷ نیز زمان یکی دیگر از اظهارات تلویزیونی روحانی بود که البته نه در قالب گفت‌وگو بلکه در قالب سخنرانی، مستقیما بر وضعیت سکه و ارز اثر گذاشت. اظهارات او مبنی بر بستن تنگه هرمز و البته بستن تنگه‌های دیگر از جمله صحبت‌های جنجالی‌اش در رسانه ملی بود.

شاید همین موارد باعث شد تا در حالی که همه منتظر بودند مواضع حسن روحانی را پیرامون وضعیت به وجود آمده اقتصادی در دوم مردادماه ۹۷ - که نسبت به زمانی که در بهمن ۹۶ گفت‌وگوی تلویزیونی داشت زمین تا آسمان فرق کرده است - بشنوند، این گفت‌وگو به روز دیگری موکول شود.

دستور به همتی

اما در پشت پرده لغو گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس جمهور با مردم، موضوعات دیگری نیز علاوه بر واکنش‌های موجود بازار و البته مردم به سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای حسن روحانی در این مدت چندماهه وجود داشت.

حقیقت این است که یکی از دلایل اصلی لغو این گفت‌وگو دست خالی حسن روحانی برای دادن اطلاعات کامل و راهکار حل مشکلات به مردم بود از همین رو فعلا سکوت بهترین راه موجود برای رئیس جمهور ارزیابی شد.

موضوعی که نشان می‌دهد اطرافیان اقتصادی رئیس جمهور هنوز نه اطلاعات کامل از وقایع اقتصادی اخیر دارند و نه این که اطلاعات خودشان را تمام و کمال در اختیار رئیس جمهور گذاشته‌اند. از سویی آن طور که پیداست رئیس جمهور منتظر آن نیز هست تا تیم جدید اقتصادی او تکمیل شده و راهکاری متفاوت برای حل مشکلات بیابند.

اطلاع یافتیم که حتی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز در شرایط فعلی دستور اکید گرفته که در حال حاضر حتی‌المقدور در هیچ جلسه‌ای شرکت نکند و این روزها در اتاق خود همراه با تیمش چاره‌ای برای اتفاقات بازار و ملایم‌تر شدن اوضاع بیندیشد. اینها همه در کنار هم به این معناست که در شرایط فعلی حسن روحانی بیش از هر گفت‌وگو و شفاف سازی با مردم به دنبال جمع آوری اطلاعات بیشتر و تامل دوچندان روی مشکلات کشور است تا بلکه این‌ بار جملات بی‌پشتوانه‌ای مثل «مردم خیالشان از بابت قیمت دلار راحت باشد» تکرار نشود.

پشت پرده آشنا

اما جالب اینجاست که بدانیم تصمیم روحانی برای لغو این گفت‌وگوی تلویزیونی در لحظات آخر گرفته شد. شنیده‌های آفتاب یزد حاکی از آن است که حسام الدین آشنا، مشاور فرهنگی دولت حسن روحانی، از مخالفان اصلی این گفت‌وگوی تلویزیونی بوده است. آشنا به عنوان مخالف اصلی گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس جمهور به روحانی گفته تنها باید زمانی دراین شرایط با مردم رو در رو سخن بگوید که اطلاعات و داده‌هایش کامل بوده و برای انتقادها و حل مشکلات پیشروی دولت راه حلی ارائه دهد بلکه از این طریق دیگر بیش از این به بازار و مردم فشار نیاید.

هر چند که این سیاست سکوت به مزاج خیلی از چهره‌های سیاسی خوش نیامده است. معترضان، لغو این گفت‌وگو در شرایط فعلی را نشان از نبود شفافیت در ساختار دولت احساس می‌کنند، کسانی مانند علی تاجرنیا، فعال سیاسی اصلاح طلب که در گفت‌وگویش با ایلنا اظهار داشته :«در این شرایط نمی‌دانم چرا گفت‌و‌گوی تلویزیونی رئیس‌جمهور به تاخیر می‌افتد اما می‌دانم هر چه بگذرد دشواری این گفت‌و‌گو بیشتر خواهد شد و شاید دیگر مردم شنوای صحبت‌های رئیس‌جمهور نباشند؛ چرا که اعتماد مرم به شدت در حال آسیب دیدن است.»

تاجرنیا، در خصوص احتمال ارائه مشاوره غلط به رئیس‌جمهور هم گفته: «نمی‌دانم آیا این موضوع در لغو گفت‌و‌گوی تلویزیونی رئیس‌جمهور نقش داشته یا نه؛ اما قطعا می‌دانم رئیس‌جمهور از مشاوران دلسوز بی‌بهره است. نمی‌خواهم بگویم مشاوران ایشان خیانت می‌کنند اما قطعا آنها توانایی درک شرایط موجود را ندارند و فکر می‌کنند اگر رئیس‌جمهور را از مشکلات دور نگه دارند، به ایشان لطف کرده‌اند.»

وی اضافه کرده : «برخی از این افراد به غیر از حضور در کنار روحانی هیچ هویت دیگری ندارند و بعضا به علت دوستی با رئیس‌جمهور در این جایگاه قرار گرفته‌اند و احتمالا استمرار حضورشان در دولت هم به این علت است.»

باید گفت که...

با تمامی این احوال باید اذعان داشت لغو گفت‌وگوی تلویزیونی حسن روحانی هر چند که مخالفان زیادی نیز دارد اما تجربه مصاحبه‌های قبلی او و تاثیراتی که این گفت‌وگوها در کوتاه‌مدت و بلندمدت روی دولت وی گذاشته است شاهد خوبی برای اصرار «حسام آشنا» به لغو برنامه تلویزیونی مردادماه رئیس جمهور است. شاید با این تدبیر در گفت‌وگوی بعدی، روحانی با دست پر و با عبرت از اشتباهات گذشته در مقابل دوربین حاضر شود و بی‌منطق و بدون استدلال‌های متقن کلام مشاوران را بر زبان نیاورد.»