"رانت‌خواران" و "خرده بورژوا‌ها" اجازه نمی‌دهند!

فرارو- "فرد در روز روشن سفته بازی می‌کند و یک ریال مالیات نمی‌دهد. حالا این موج نقدینگی را چه کسی می‌خواهد کنترل کند؟ ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی بدون یک نظام مالیاتی کارآمدی که مانع انتقال نقدینگی به سفته بازی شود به این وضع اقتصادی منجر می‌شود. من می‌ترسم در آینده مواد عذایی مردم هم درگیر این نظام سفته بازی شود."

 

وحید شقاقی، اقتصاددان در گفتگو با فرارو می‌گوید: واقعیت این است که انفعال دولت بیشتر رنج آورتر است تا وضعیت بازار. اگر دولت و مجلس همت می‌کردند و نظام مالیاتی بر بازار‌های سفته بازی را تصویب و اجرا می‌کردند ما با این مشکلات کنونی رو به رو نبودیم. بخش عمده‌ای از این مشکلات این است که نظام مالیاتی کارآمدی وجود ندارد. همه این اتفاقاتی که می‌افتد از بی تدبیری، کندی و ضعف عملکرد است. ما هیچ نظام مالیاتی نداریم که مانع سوداگری شود.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: زمانی بحث اخذ مالیات از خانه‌های خالی تصویب شد، اما به مرحله اجرا در نیامد. ما مالیات بر ثروت و درآمد نداریم. ۱۶ سال است که مالیات بر ثروت و درآمد بین دولت‌ها و مجلس‌ها به صورت پینگ پنگی رد و بدل می‌شود، اما تصویب نمی‌شود. ما مالیات بر عایدی سرمایه نداریم. مالیات بر مجموعه ثروت و درآمد اجرا نمی‌شود. این مالیات‌ها در کنار مالیات بر کالا‌های لوکس و مالیات بر اضافه واردات پایه‌های مالیاتی است که در همه جای دنیا جلوی سفته بازی را می‌گیرد. متاسفانه نظام مالیاتی ما نظام مالیاتی کارآمدی نیست و این پایه‌های مالیاتی هم تنظیم نشده است، به این ترتیب ما برای سفته بازان بهشت ساخته‌ایم.

 

 

این اقتصاددان می‌گوید: دولت هفته گذشته سکه را به قیمت یک و نیم میلیون تومان عرضه کرد. قیمت سکه در بازار دو و نیم میلیون تومان بود. با این حساب، هر دلال بابت هر سکه یک میلیون تومان سود می‌برد. اما اگر ما مالیات بر عایدی درآمد داشتیم دولت می‌توانست از این سود ۷۰ یا ۸۰ درصد مالیات دریافت کند. در آن صورت آیا کسی سراغ دلالی سکه می‌رفت؟ یا مثلا در بسیاری از کشور‌های دنیا باید در انتهای سال ۳۰ درصد مجموعه ثروت درآمد خود را به عنوان مالیات ثروت و درآمد بپردازید. مالیات بر ثروت متوفی نیز در عمده کشور‌های توسعه یافته به میزان ۴۰ تا ۵۰ درصد است. یعنی وقتی فردی فوت می‌کند به عنوان ۴۰ تا ۵۰ درصد ثروتش را باید به عنوان مالیات بپردازد. مثلا فردی به عنوان یک کالای سرمایه‌ای خودرو خریده است. آن را در خودروسازی با قیمتی می‌خرد، اما آن را بیرون با ۷۰ درصد سود می‌فروشد. اگر ما مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر مجموعه ثروت و درآمد تنظیم می‌کردیم برای او هرگز به صرفه نبود که در این بازار حضور پیدا کند. می‌خواهم بگویم ما دیر جنبیدیم و این کشور اکنون به بهشت سفته بازی تبدیل شده است.

اینجا از تولید مالیات می‌گیریم، اما از سفته بازی نه
شقاقی ادامه می‌دهد: اگر شما بدانید که سالی ۳۰ درصد از سرمایه خود را باید به عنوان مالیات بپردازید خانه دوم یا سوم نمی‌خرید. علت اینکه ما سراغ سفته بازی یا خرید چند خودرو می‌رویم به این خاطر است که مالیات نمی‌پردازیم. چرا عده‌ای دو یا سه خودرو می‌خرند؟ اگر آن‌ها می‌دانستند قرار است ۳۰ تا ۴۰ درصدثروت و دارایی ریالی خودرویشان را مالیات بپردازند این کار را نمی‌کردند. مثلا اگر سه خودروی فرد روی هم رفته یک میلیارد تومان قیمت داشته باشد فرد باید ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان به خاطر آن مالیات دهد. در همه جای دنیا برای جلوگیری از رونق بخش‌های غیرمولد و سفته بازی پایه‌های مالیاتی تعریف می‌کنند. اما اینجا بر عکس است. اگر شما در بخش تولید کار کنید باید مالیات بپردازید. اما سفته بازی هیچ مالیاتی ندارد.

او معتقد است برای واردات اضافه نیز باید مثل سایر کشور‌های دنیا مالیات در نظر گرفت. در دنیا میزان معینی برای واردات در نظر گرفته می‌شود. اگر فردی بیش از میزان مشخصی واردات داشته باشد باید مالیات آن را بپردازد. اما در ایران نظام مالیاتی تعریف نشده است. ۱۶ سال است که مالیات بر مجموعه ثروت و درآمد تصویب نشده است. گاهی دولت درخواست کرده، اما مجلس تصویب نکرده است و گاهی هم مجلس فشار آورده، اما دولت آن را به مجلس ارائه نکرده است.

چه کسانی مانع نظام مالیاتی شدند؟
این اقتصاددان با بیان اینکه ما نتوانسته ایم یک نظام مالیاتی ایجاد کنیم ادامه می‌دهد: علت این ناتوانی این بوده است که رانت جویان اجازه نداده اند. اگر از من بپرسید چرا، می‌گویم رانت خواران و خرده بورژوا‌ها اجازه نداده اند. همه را خریدند و اجازه تصویب این نظام مالیاتی را ندادند. ثروت عظیم همه را وامدار می‌کند و اجازه تصویب این گونه مالیات‌ها را نمی‌دهد. چرا اجازه ندادند مالیات بر خانه‌های خالی اجرا شود؟ چه کسانی اجازه ندادند مالیات بر سود سپرده تصویب شود؟

از پیتزا مالیات گرفته می‌شود، اما از سود ۲۳ میلیاردی بانکی نه!
این استاد دانشگاه با انتقاد از آنکه از سود بانکی مالیات دریافت نمی‌شود می‌گوید: شما برای یک پیتزای ۲۰ هزار تومانی باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازید. اما شخصی که ۲۳ میلیارد تومان سود بانکی دریافت کرده است یک ریال مالیات نمی‌پردازد. اجازه ندادند نظام مالیاتی تصویب و اجرا شود. حالا کشور باید هزینه نبود یک نظام مالیاتی را بپردازد.

ابرتورم چیست؟
این کارشناس مسائل اقتصادی همچنین به بالا بودن حجم نقدینگی اشاره می‌کند و می‌گوید: اکنون نسبت نقدینگی به تولید بیشتر از ۱۱۰ درصد است. یک پمپاژ نقدینگی عظیم در دست ۱۰ درصد جامعه و نهاد‌های خاص قرار دارد که باعث از هم پاشیده شدن هر بازاری می‌شود. اگر ۵ یا درصد از این حجم از سیستم بانکی سرازیر شود، همه بازار‌های ما را از بین می‌برد و ما را گرفتار ابرتورم‌های بالا می‌کند. منظور از ابرتورم نه تورم‌های ۳۰ یا ۵۰ درصدی است.

استالین می‌گفت: مرگ یک نفر تراژدی است و مرگ میلیون‌ها نفر آمار
شقاقی می‌گوید: استالین می‌گفت: مرگ یک نفر تراژدی و مرگ میلیون‌ها نفر آمار است. من هم می‌گویم شما معنی تورم ۵۰ درصدی را متوجه می‌شوید، اما تورم هزار یا دوهزار درصدی را نه. هزار یا دو هزار درصد تورم برای شما فقط یک عدد است، چون آن را حس نکرده اید. ما خوشبختانه تاکنون ابرتورم نداشته ایم. ما تنها یک تورم ۴۹ درصد در سال ۷۴ داشتیم. یک تورم ۳۵ درصد هم در سال ۹۲ داشتیم. ترس من این است که این پارامتر‌هایی که به شما گفتم موجبات یک ابرتورم را ایجاد کند.

می‌ترسم مواد غذایی هم درگیر سفته بازی شود
این استاد دانشگاه در پایان می‌گوید: فرد در روز روشن سفته بازی می‌کند و یک ریال مالیات نمی‌دهد. حالا این موج نقدینگی را چه کسی می‌خواهد کنترل کند؟ ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی بدون یک نظام مالیاتی کارآمدی که مانع انتقال نقدینگی به سفته بازی شود به این وضع اقتصادی منجر می‌شود. من می‌ترسم در آینده مواد عذایی مردم هم درگیر این نظام سفته بازی شود.