به جای التماس ظهور شرایط را آماده کنیم

ایکنا نوشت: یحیی یثربی صاحب تفسیر روز و استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی(ره) در پاسخ به این پرسش که عدالت و مهدویت چه نسبتی با یکدیگر دارند، گفت: یکی از آرزوهای انسان زندگی در یک جامعه عادلانه است و این یک آرزوی فطری و وجدانی بوده و انسان‌های بی‌دین نیز به دنبال چنین جامعه‌ای می‌گردند. تحول سیاست در مغرب زمین در جستجوی عدالت و آزادی اجتماعی بوده اما معلوم است که مشکلاتی این تلاش‌های بشری دارد و هر گز نمی‌توان گفت کامل شده است و خود آنها قبول دارند که دموکراسی پر از اشکال است.

وی ادامه داد: در ادیان هم به عدالت توجه شده است و در اسلام نیز چنین توجهی شده و در مذهب شیعه یکی از اصول اعتقادی عدالت است و باید روزی باشد که عدالت به صورت جهانی تحقق پیدا کند. جهانی شدن شاید سابقا برای ما مفهوم نبود، اما الان در سایه ارتباطات، جهانی شدن مسئله ساده‌ای شده و عدالت جهانی با ظهور حضرت به خوبی قابل دریافت و فهم است.

یثربی با بیان اینکه ظهور حضرت مهدی(ع) بنابر روایات ما موقوف و وابسته به پیدایش نوعی تکامل در جامعه بشری است، گفت: جامعه بشری برای قانونمندی، دموکراسی و عدالت نیازمند یک شرایط است و با زور نمی‌توان این کار را کرد، جامعه جهانی توام با عدالت و آزادی بی‌تردید به شرایط سنگینی نیازمند است، از این رو گفته‌اند حضرت مهدی(ع) در انتظار پیدایش ۳۱۳ انسان نخبه و شایسته است.

این مفسر قرآن تصریح کرد: الان چند نفر دنیا را می‌گرداند، روسای جمهور دنیا را نگاه کنید کمتر از ۳۱۳ نفر است، برای مدیریت جهانی ما نیازمند انسان و تحولات انسانی و از جمله وجود این تعداد نخبه است. از این جاست که معتقدم ما به جای التماس به حضرت مهدی(ع) که چرا نمی‌آیی باید برگشته و به فرهنگ و تربیت خودمان فشار بیاوریم که چرا ۳۱۳ نفر انسان شایسته نداریم. اگر این شرایط را فراهم کنیم غیبت محال است و به قول خواجه نصیرالدین طوسی، عامل اصلی غیبت امام زمان(عج) ما هستیم که انسان‌های شایسته‌ای نیستم.

وی افزود: ما به جای التماس ظهور باید به زمینه ظهور و آماده کردن این زمینه تلاش کنیم و تمدن، فرهنگ، دینداری و نثار و ایثار را بالا ببریم تا حضرت شرایط را آماده ببیند و اگر آماده دید حتی یک ثانیه غفلت محال است، زیرا در ادای تکلیف به آن بزرگی غفلت یک ثانیه‌ای هم برای معصوم(ع) امکان ندارد. پس حضرت مهدی(ع) آرزوی آشکار و نهان همه انسان‌هاست که همان استقرار عدالت اجتماعی در سراسر جهان است اما تحقق آن نیازمند شرایطی است ما معمولا به آن اهمیت نداده و می‌خواهیم به خودی خود تحقق یابد.

برای ظهور حضرت(عج) بیشتر باید به شرایط فکر کنیم

یثربی با بیان اینکه ما در دیگر موارد نیز چنین هستیم، گفت: ما می‌خواهیم قاچاق و اعتیاد نباشد، اما نمی‌خواهیم شرایط این خواسته را جور کنیم، جوان اگر کار، نشاط و درآمد داشته باشد معتاد و قاچاقچی نمی‌شود. با تحقق این شرایط اگر اعتیاد کلا از میان نرود، بسیار کم خواهد شد، چنانچه در کشورهای پیشرفته کم است. برای ظهور حضرت(عج) بیشتر باید به شرایط فکر کنیم تا اینکه چرا حضرت یک جمعه گذشت و نیامد و ما باید بگویم یک جمعه دیگر هم گذشت اما ما آماده نشده‌ایم و ما باید خود را سرزنش کرده و خود را تربیت کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مهدویت مربوط به عالم غیب است، گفت: در چگونگی غیبت حضرت مهدی(ع) متکلمان ما بحث کرده‌اند و بیان کرده‌اند که غیبت به چه معنا است. ما یک عالم غیب داریم که به عالم مجردات مربوط می‌شود که جهانی است که عرض و طول و بعد در آن راه ندارد، مجرد است و این جهان غیبت است. اما غیبت به معنای مجرد شدن نیست به معنای زندگی پنهان از چشم دیگران است.

یثربی ادامه داد: حضرت(ع) همین الان در جهان بوده و در جهان ماده هم هست و با جسم طبیعی خودشان زندگی می‌کنند و نه اینکه تنها روح باشند، اما به چشم کس دیگری دیده نمی‌شود و رابطه‌شان قطع است و هر لحظه می‌توانند بیایند و دیده شوند اما گفته‌اند تا آن شرایط نباشد رابطه برقرار نمی‌کنم.

وی تصریح کرد: غیبت به معنا انتقال به عالم مجردات و خروج از عالم طبیعی نیست، مانند خروج روح از بدن؛ غیبت به این معنا است که حضرت(ع) در این جهان است و در میان ماست و به چشم ما دیده نمی‌شود و نمی خواهد دیده شود. حتی در مورد خواص الخواص هم باید به دشواری ارتباط روی دهد، چون غیبت، غیبت کامل است و این به خاطر آن است که تلاش بیشتری برای ظهور حضرت کنیم. اگر ایشان گه گاه ظاهر و دستوری می‌داد ما زیاد به دنبال ظهور نمی‌رفتیم، چون ارتباطی بود و نیازی به آن احساس نمی‌شد، اما حضرت(عج) ارتباط را به صورت کلی قطع کرده و غیبت کبیری است و این در حقیقت پنهان شدن و روی برگرداندن از بشر است که بشر باید خودش خود را اصلاح کند، او با انسان مهربان و دلسوز است و برای مشکلات بشر اشک می‌ریزد اما بشر این زمینه را ندارد که او بیاید و عدالت را برقرار کند.

یثربی در پاسخ به این پرسش که آیا غیبت قابل اثبات عقلی است؟ گفت: در اسلام ایمان بر اساس عقل است و ایمان یعنی پذیرفتن گزاره موجه و اینکه ما گزاره‌ای را می‌پذیریم که توجیه عقلی داشته باشد، بنابراین عقیده به وجود امام زمان(عج) چون از اصول دین است نه به عنوان امر غیرعقلانی که هیچ شیعه‌ای این را نگفته و نه به عنوان یک مطلبی که تنها نقل پشت آن است، بلکه باید با قدرت عقل اثبات شود و اگر از نقل هم استفاده می‌شود عقل باید آن استفاده را بکند.

وی در خصوص اشکالاتی که در خصوص امکان وقوع غیبت مطرح است، گفت: این اشکالات از زمان‌های قدیم مطرح شده است و به عمر حضرت نوح هم همین اشکالات بوده است. شاید در گذشته جواب این اشکالات دشوارتر از اکنون بود و امروز دانش به ما هشداری داده است که بیشتر متدین ما هم از آن خبری ندارند، دانش به ما گفته است این قوانین شناخته شده طبیعت قوانینی مطلق نیستند و این‌ها برآوردهایی بر اساس میانگین آماری‌اند یعنی از نظر میانگین آماری عمر بشر ۶۰ سال بود که الان ۸۰ شده و ممکن است در آینده بشود ۲۰۰ یا در برخی از شرایط ۱۰۰۰۰. بنابراین غیبت بر اساس در جهان تجربه با شرایطی ممکن هم هست.