جبهه طلایی علیه بیت‌کوین

رشد نجومی ارزش بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷، این پدیده دیجیتالی را به یکی از مهم‌ترین داستان‌های اقتصادی این سال تبدیل کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، جولان بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷، این ارز دیجیتالی را از سوی برخی از کارشناسان به‌عنوان جایگزین طلا مطرح ساخت.

البته این زاویه دید با نگاه نهادهای بین‌المللی سنخیت چندانی نداشت. «انجمن جهانی طلا» در پژوهشی این دیدگاه را به چالش کشیده است. ازجمله نقاط قوت طلا نسبت به بیت‌کوین که در این پژوهش به آنها اشاره شده، نوسان قیمت کمتر، نقدشوندگی و ارزش بازار بیشتر، پیشینه امن و قابل‌اعتماد، قاعده‌مند بودن مکانیزم و نقش پررنگ در ذخایر قانونی بانک‌های مرکزی هستند.

رشد نجومی ارزش بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷، این پدیده دیجیتالی را به یکی از مهم‌ترین داستان‌های اقتصادی این سال تبدیل کرد. روند صعودی بیت‌کوین در این سال با ثبت قیمت ۱۰۰۰ دلاری آغاز شد و با شیب عمودی تداوم یافت. پلکان قیمتی ارز دیجیتالی یکی پس از دیگری فتح می‌شد تا اینکه در ماه پایانی سال، قیمت ۲۰ هزار دلاری را نیز به خود دید.

جولان ارزهای رمزنهاد در سال ۲۰۱۷، منتقدان زیادی از جمله بانکداران را به تلاش برای پیشگیری از رشد فراتصور این پدیده واداشت. تلاش بانکداران، دولت‌ها و برخی از ارگان‌های پولی بین‌المللی تا پایان سال گذشته نتیجه خاصی نداشت؛ اما با پایان سال ۲۰۱۷ میلادی، سخت‌گیری دولت‌ها، جهت‌گیری محکم نهادهای پولی بین‌المللی و ظهور نقاط ضعف ارزهای دیجیتالی، روند نزولی به بیت‌کوین تحمیل کردند.

قیمت هر بیت‌کوین در ماه ابتدایی سال ۲۰۱۸ در پاره‌ای از زمان‌ها به زیر ۱۰ هزار دلار نیز کشیده شد. با این تفاسیر، دلایل افت محسوس قیمت بیت‌کوین (به همراه سایر ارزهای رمزنهادی مانند ریپل و اتریوم) از جنبه‌های متفاوتی قابل بررسی هستند. مهم‌ترین این جنبه‌ها در روزهای اخیر، موضع‌گیری نهادهای بانکی مهم از جمله صندوق بین‌المللی پول، بانک‌ سوئیس و بانک انگلستان، سرقت تاریخی از شرکت بزرگ ژاپنی و ممنوعیت تبلیغات بیت‌کوین در فیسبوک هستند. مقایسه طلا با بیت‌کوین در سال گذشته، تئوری جایگزینی طلای فیزیکی با طلای دیجیتالی را مطرح ساخته بود.

«انجمن طلای جهانی» در رابطه با این مقایسه، موضع مخالف خود را طی پژوهشی منتشر کرد. در این پژوهش که بیشتر به سود طلا نوشته شده، نوسان کمتر، ارزش بازار بیشتر، نقدشوندگی بالاتر، قدمت زیاد، اعتمادپذیری و قانونمندی طلا به‌عنوان محاسن فلز زرد در مقابل بیت‌کوین معرفی شده‌اند.

مقایسه طلای فیزیکی و طلای دیجیتالی

جولان بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷، باعث شد برخی کارشناسان، این پدیده را به‌عنوان نامزد جایگزینی طلا در سیستم پولی بین‌المللی معرفی کنند. فلز زرد در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۳ درصد تقویت شده بود؛ اما بیت‌کوین و برخی دیگر از ارزهای رمزپایه بیش از ۱۵ درصد رشد را در کارنامه خود ثبت کردند. مقایسه بیت‌کوین با طلا در سال گذشته میلادی تا حدی بالا گرفت که برخی این ارز را طلای دیجیتالی نامیدند. برخی از تحلیلگران مواضع خود در خصوص این قیاس را با موافقت یا مخالفت منتشر کرده‌اند.

در میان پژوهش‌های انجام‌شده، «انجمن طلای جهانی» دیروز مقاله‌ای در این باره منتشر کرد. محتوای این مقاله، تفاوت‌های بنیادی طلای فیزیکی با طلای دیجیتالی را بررسی کرده، نقاط قوت فلز زرد را نسبت به بیت‌کوین معرفی کرده است. از جمله نقاط قوت طلا نسبت به بیت‌کوین که در این پژوهش به آنها اشاره شده، نوسان قیمت کمتر، نقدشوندگی و ارزش بازار بیشتر، پیشینه امن و قابل‌اعتماد، قاعده‌مند بودن مکانیزم و نقش پررنگ در ذخایر قانونی بانک‌های مرکزی هستند.

نوسان غیرمنطقی: طلا به‌طور متوسط از سال ۱۹۷۰ تا کنون، سالانه ۱۰ درصد تقویت را در کارنامه خود دارد و روند ماهانه تغییرات قیمتی در بازار این فلز گرانبها از ۲۰ درصد تجاوز نکرده است. به‌عکس، بیت‌کوین در سال گذشته بسیار پرنوسان ظاهر شد و دامنه این نوسانات به سال جاری میلادی نیز کشیده شده است. بیت‌کوین از اوایل ماه دسامبر سال گذشته تا یک ماه پس از آن (آذر تا دی ماه)، تضعیف بیش از ۴۰ درصدی را تجربه کرد. این نوسان ماهانه بالا، همراه با نوسانات روزانه در بازار این ارز رمزپایه که در برخی مواقع دامنه‌ای نزدیک به ۳۰ درصد از قیمت کل آن را شکل می‌داد، بیت‌کوین را یک ذخیره ناامن نشان می‌دهد. نوسان قیمت پایین‌تر در بازار فلز زرد، جایگاه طلا به‌عنوان ذخیره امن را به خوبی نمایان می‌کند.

«نقدناشوندگی» بیت‌کوین: ارزش بازار کلیه ارزهای رمزپایه دیروز نزدیک به ۵۵۰ میلیارد دلار ثبت شد. این ارزش بازار به مراتب فاصله زیادی با ارزش بازار طلا دارد. ارزش تراکنش‌های ارزهای دیجیتالی در بهترین روزهای خود، روزانه ۲ میلیارد دلار آمریکا است. این رقم با اینکه درخور توجه است؛ اما تنها یک درصد از حجم معاملات بازار جهانی طلا با این رقم برابری می‌کند. به این ترتیب، حجم نقدینگی موجود در بازار اونس بسیار بیشتر از بازار بیت‌کوین است.

از طرفی نقدشوندگی در بازار ارزهای رمزنهاد بسیار کمتر از بازار جهانی فلز زرد است. یک معامله‌گر فعال در بازار بیت‌کوین برای تغییر موقعیت خرید یا فروش خود، علاوه بر زمان، هزینه بیشتری را متحمل خواهد شد. در واقع، یک معامله‌گر در بازار طلا سریع‌تر از یک معامله‌گر در بازار بیت‌کوین توان نقد کردن دارایی خود را دارد.

پشتوانه مطمئن و قانونمند: طلا از دوران باستان تا کنون، ذخیره امن بشر، امپراتوری‌ها و دولت‌ها بوده است. نزدیک به ۶ درصد از کل طلای دنیا در ذخایر بانک‌های مرکزی نگهداری می‌شود که امنیت بالای این فلز را نشان می‌دهد. حدود ۵۴ درصد از طلای موجود در صنعت زیورآلات، ۱۰ درصد در تکنولوژی و ۳۰ درصد به‌منظور سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داده‌ها عمق نفوذ طلا در جوامع را خاطرنشان می‌کنند.

با این اوصاف، آنچه طلا را تا این حد به‌عنوان یک ذخیره امن مطرح ساخته، به قانونمندی آن مربوط می‌شود. معامله، ذخیره و استخراج طلا سال‌ها است قواعد خاص خود را پیدا کرده است. یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به‌فرد طلا، به قدرت استراتژیک آن مربوط می‌شود. تغییر در حجم ذخایر فلز زرد، عرضه یا تقاضای آن و همچنین تنش‌های ژئوپلیتیک همگی طلا را به یکی از اهرم‌های قدرت پولی کشورها مبدل ساخته است. طلا در سیستم پولی دنیا به‌عنوان استاندارد قدرتمندی مورد استفاده قرار می‌گرفته و بازگشت دوران استاندارد طلا از سوی بسیاری از اقتصاددانان تشویق می‌شود.

آنچه در گزارش انجمن طلای جهانی به آن اشاره نشده، محاسن بیت‌کوین نسبت به طلا یا همان نقاط ضعف فلز زرد نسبت به ارزهای دیجیتالی است. طلا در طول تاریخ همواره اهرم قدرت دولت‌ها و برخی نهادها علیه رقبا بوده است؛ در حالی که بیت‌کوین با سودای ایجاد دموکراسی پولی و پایان به سلطه این دولت‌ها و نهادها پدید آمده بود. شفافیت در شبکه بیت‌کوین بیشتر از بازار چندلایه طلا است و در عصر تکنولوژی جایگزین مناسبی برای مکانیزم فعلی پول دنیا قلمداد می‌شود. نقاط قوت بسیاری بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتالی را پشتیبانی می‌کنند؛ اما در پژوهش این انجمن نشانه‌ای از آنها یافت نمی‌شود. برای اطلاع از مزیت‌های بیت‌کوین به گزارش «همه چیز درباره بیت‌کوین» مراجعه کنید.

جبهه جدید ضدبیت‌کوین

عزم بین‌المللی برای مهار بیت‌کوین: «مارک کارنی»، رئیس بانک انگلستان دیروز اعلام کرد: «تراکنش‌های بیت‌کوین نباید بدون ثبت هویت انجام شوند». این موضع روشن از سوی کارنی، پس از ممنوعیت تراکنش‌های ناشناس در کره جنوبی، یکی از مهم‌ترین اصول ارزهای رمزنهاد را به کل زیر پا گذاشت. «ساتوشی ناکاموتو»، الگوریتم بیت‌کوین را بر پایه ناشناس بودن طرفین مبادله نوشته بود و قصد اصلی وی کوتاه کردن دست نهادهای بانکی از سیستم پولی دنیا بود.

با توجه به اصالت ناشناس ماندن در تراکنش‌های بیت‌کوین محور، نقض این اصل ابتدایی حتما قیمت این ارز رمزپایه را پایین خواهد کشید. این تاثیر منفی پس از الزام ثبت هویت معامله‌گران بیت‌کوین در کره جنوبی نیز مشاهده شده بود. افزایش نظارت بر بیت‌کوین در هفته‌های اخیر از سوی دولت‌ها و نهاد‌های زیادی مطرح شده و در صدر آنان، صندوق بین‌المللی پول قرار دارد. «کریستین لاگارد»، در نشست داووس خواستار همکاری بین‌المللی برای نظارت بر بیت‌کوین شد. این رویکرد صندوق، بازار ارزهای دیجیتالی را کاهشی کرد.

سرقت بزرگ: بزرگ‌ترین حمله سایبری در تاریخ ارزهای دیجیتالی، گریبان شرکت بزرگ ژاپنی را گرفت. ارزش اطلاعات به سرقت رفته، بیش از ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شده است. ناامنی کارگزاری‌های بزرگ در سراسر دنیا پس از آنکه چند کارگزاری در کره جنوبی مورد حمله قرار گرفتند، پاشنه آشیل بیت‌کوین و سایر ارزهای رمزنهاد شده بود. حساسیت شدید معامله‌گران به امنیت اطلاعات آنان در پایگاه داده‌های شرکت‌های واسطه، با انتشار خبر سرقت ۵۰۰ میلیون دلاری در ژاپن به اوج خود رسید و حجم خرید بیت‌کوین از طریق واسطه‌ها را به شدت کاهشی کرد.

تبلیغات ممنوع: «راب لیترن» (از مدیران رده بالای فیسبوک) در وبلاگ شخصی خود از وضع مقررات جدید در خصوص تبلیغات در فیسبوک نوشت. وی مقررات جدید را متوجه تبلیغات با محتوای نامناسب، غیررسمی، اغواکننده و همچنین تبلیغات پیشنهاددهنده ارزهای دیجیتالی عنوان کرد. به این ترتیب فیسبوک که یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تبلیغاتی برای ارزهای رمز نهاد تلقی می‌شود، دیگر اجازه این نوع از بازاریابی را نخواهد داد.