ابراهیم در آتش

 

---

 

احسان اقبال سعید؛ دکتر ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت واز نسل اول انقلابیون درگذشت. خبر کوتاه است و احتمالا لابلای انبوده اخبار رفتگان گم خواهد شد. اما ابراهیم یزدی از آخرین بازماندگان نسلی بود که یکی از بزرگ‌ترین وآخرین انقلاب‌های معاصر را تجربه کرد و نه در حاشیه که در متن آن قرار داشت.

اقبال بلندی می‌خواهد در روزهای تکراری و روزگار آدم‌های میانه حال اقبال حضور در متن حوادثی چنین مهیب وعظیم و نفس کشیدن در کنار انسان هایی که شاید یگانه‌ترین و اخرین‌ها در روزگار خود بودند.

ابراهیم در روزگار آرمان و مبارزه بالید، در میانه رویاهای چپگرایانه جوانان و صدای متفاوت مبارزه حاج آقا روح الله در این سوی دنیا. به راستی ابراهیم در آتش به دنیا آمد.

در عنفوان جوانی بجای نوشیدن محصولات کارخانه مجیدیه هوای مصدق در سر داشت و عوض شب‌های کافه پیچ شمرون اوراق قرضه در حمایت دولت ملی را خرید و تبلیغ می‌کرد.

شاید از ماندگارترین تصاویرش همان جوانک مبلغ اوراق قرضه دولت ملی باشد. از حلقه مبارزان خارج از کشور هم در کنفدراسیون وهم کنار امام بود. با پرطنین شدن صدای انقلاب به پاریس شتافت و شد از اقارب امام. زندگی سیاسی پس از انقابش را می‌توان در چند فریم برای مخاطب کم حوصله امروز به یاد آورد.

۱ -از داماد پرحاشیه تا دست‌های ابوعمار:
پس از پیروزی انقلاب زاهدی آخرین سفیر حکومت شاهنشاهی از سفارت ایران در واشنگتن می‌رود و داماد دکتر یزدی می‌شود سفیر خودخوانده حکومت انقلابی در واشنگتن وساختمان سفارت را در اختیار می‌گیرد.

حاشیه‌های فراوان او و مرارت ومشقات بسیار برای خارج کردنش از سفارت از مسائل داغ آن روزگار بود. سه روز از پیروزی انقلاب گذشته بود که اولین مهمان حکومت انقلابی در میان اسکورت جت‌های ارتشی وارد می‌شود، ان هم چه مهمانی یاسر عرفات رهبر الفتح و از رهبران بشدت کاریزماتیک قرن بیستم. چگوارای جهان عرب در تهران بود. عرفات که فلسطینیان ابوعمارش می‌خواندند بر بالای بام سفارت سابق اسرائیل دست در دست دکتر یزدی و سید احمد خمینی تصویر عکاسان می‌شوند و سفارت اسرائیل به سفارت فلسطین تبدیل می‌شود.

۲ -الجزیره خاطره انگیز تا ابراهیم در تور ابراهیم:
وزیر خارجه بازرگان گمان نمی‌کرد فردای پیروزی چنین روزهای داغی در انتظارش باشد. دو اتفاق سهمگین به فاصله کم یزدی را از متن به حاشیه تردید کشانید. حضور در الجزیره که روزگاری با بومدین و بن بلا. مبارزات ضد استعماری اش از مقاصد دوست داشتنی انقلابیون بود این بار برای یزدی و بازرگان خوش یمن نبود.

دیدار با برژینسکی انقلابیون جوان در داخل را خشمگین کرد و چپ‌ها بر آتش سازشکاری دمیدند. دانشجویان پیرو خط امام هم در تهران از دیوار سفارت بالا رفتند و سقوط یزدی و یارانش را تسهیل کردند. ابراهیم یزدی و دوستان در تور ابراهیم اصغرزاده و دوستان افتاده بودند.

۳ - مثلث بیق:
ابراهیم یزدی از سوی مخالفان متنوع آن روزگارش از اضلاع مثلث بیق بود. مثلثی که مخفف بنی صدر، یزدی و قطب زاده بود و بسیاری انقلابیون جوان چه مذهبی و چه چپی خواهان برخورد وحتی اعدام آن‌ها بودند.

۴ -مذاکرات یزدی با یزدی تا پیام رهبر انقلاب:
پس از وقایع سال ۶۰ ابراهیم یزدی و دوستانش از عرصه سیاست رسمی برکنار بودند، اما جسته و گریخته و در قالب‌های گوناگون نظرات و انتقادات خود را بیان میکردند.

در خاطرات آیت الله محمد یزدی رئیس وقت دستگاه قضا درباره دیدار با ابراهیم یزدی و شنیدن نظرات و انتقاداتش آمده است که از همه پر حرارت‌تر و عصبی‌تر بوده است. در زمان درگذشت مهندس بازرگان هم رهبر معظم انقلاب پیام تسلیت را خطاب به دکتر یزدی صادر کردند.

به هر حال ابراهیم یزدی اینک پس از یک عمر پر فراز و نشیب آرام خفته است و و از آتش سیاست و قضاوت گذشته است. به هرحال سیاستمداران میهمانان تاریخ اند و اینک کارنامه یزدی بی پیرایه پیش روی مردمان است.