فرارو- صبح امروز گفتوگویی از احمد توکلی در یکی از روزنامههای اصلاح طلب منتشر شد که به نکته مهمی اشاره کرده بود که پیشتر علی مطهری و امیر محبیان هم آن را مطرح کرده بود. آنها تاکید کرده بودند که یکی از نقاط ضعف مهم اصولگرایان عدم توجه به آزادی و رای مردم است. اما این تنها یک دیدگاه نیست نمونههای این مسئله در میان این جریان بارها دیده شده است.
به گزارش فرارو، یکی از انتقادهای اساسی اصلاح طلبان به اصولگرایان در دو دهه اخیر مسئله بی توجهی یا حداقل کم توجهی آنان به نظر و دیدگاه مردم و همچنین آزادی است. اما این انتقاد هربار از سوی اصولگرایان رد شد تا اینکه مدتی قبل امیر محبیان یکی از بزرگترین مشکلات جریان اصولگرایی را این موضوع دانست.
او عنوان کرد که اصولگرایان باید چهره ای آزادی خواه تر و عدالت گراتر به جامعه منتقل کنند. به نظر وی اصولگرایان باید تفسیری نو برای نسل جدید انقلاب ایجاد کنند و گرنه همانند جریانی کهنه به کناری نهاده خواهند شد. محبیان حتی تاکید کرد که گاهی برخی اصولگرایان نوعی موضعگیری میکنند که درست در نقطه مقابل مردم قرار میگیرند. اینکه ما همه اصول خود را بنیادین بدانیم این همان بنیادگرایی و مبنای تحجر میشود در حالیکه اصولگرایی با این رویکرد فرق میکند.
بعد از امیر محبیان این بار احمد توکلی بر این مسئله اشاره کرده است و در گفتوگوی اخیر خود عنوان کرده که اصولگرايان به آزادي و نقش مردم بی توجه هستند. او در پاسخ به این سوال که نقطه ضعف اصولگرایی چیست گفت: اصولگرايي نقطه ضعف ندارد. اصولگرايان نقطه ضعف دارند. نقطه ضعف اصولگرايان اين است كه به آزادي و نقش مردم كه بسياري شان اعتقاد هم دارند در عمل، كم اهميت ميدهند.
علاوه بر این توکلی یک مقایسه کوچکی هم درباره اصلاح طلبان و اصولگرایان انجام داد و گفت: اصلاحطلبها طيفي هستند كه يك سرشان آدمهاي متشرعِ وفادار به نظام سياسي كشور هستند. ولي سليقه آنها نسبت به اصولگراياني كه به آزادي توجه ندارند، بازتر هستند و توجه آنها به مردم بيشتر است ولو كمي تظاهر هم در آن باشد.
البته نباید فراموش کرد که نخستین بار علی مطهری بود که به این مسئله اشاره کرد. او دو سال پیش در آستانه انتخابات مجلس دهم در نشستی عنوان کرد که اصولگرایان به حقوق شهروندی و آزادی بیان توجه ندارند.
اما مخاطب و مصداق این صحبت ها چه کسانی هستند؟
قطعا یکی از این مخاطبان آیت الله مصباح یزدی و جریان پایداری هستند. مصباح یزدی بارها در خصوص آزادی و رای مردم دیدگاههایی را مطرح کرده که با واکنش های بسیاری از سوی علما، و سیاسیون و... مواجه شده است.
به عنوان مثال در اواسط دهه 80 در نشریه پرتو که بسیار به وی نزدیک است بخشی از نظرات آیت الله مصباح یزدی را منتشر کرده که تاکید کرده بود: «در حکومت اسلامی رای مردم هیچ اعتبار شرعی و قانونی ندارد نه در اصل انتخاب نوع نظام سیاسی کشورشان و نه در اعتبار قانون اساسی و نه در انتخاب ریاست جمهوری و انتخاب خبرگان و رهبری ملاک اعتبار قانونی تنها یک چیز است و آن "رضایت ولایت فقیه” است. اگر در جمهوری اسلامی تا کنون سخن از انتخابات بوده است، صرفا به این دلیل است که ولی فقیه مصلحت دیده است فعلا انتخابات باشد و نظر مردم هم گرفته شود. ولی فقیه حق دارد و می تواند هر زمان که اراده کند و مصلحت بداند نوع دیگری از حکومت را که در آن چه بسا اصلا به رای مردم مراجعه نشود انتخاب کند. مشروعیت حکومت نه تنها تابع رای و رضایت ملت نیست ،بلکه رای ملت هیچ تاثیر و دخالتی در اعتبار آن ندارد.»
او حتی نگاه تقریبا مشابهی نسبت به آزادی دارد. زیرا بعد از حضور حسن روحانی در پاستور انجام مذاکرات هستهای طی سخنرانی در خصوص آزادی گفت: در شرايط کنوني بايد ايستادگي و مقابله کرد و بت آزادي را شکست و قدم در راه صحيح گذاشت يا اينکه ميتوان پاي در راه شيطان و هواي نفس و آزادي گذاشت. این همان اظهار نظری بود که با واکنش محمد مجتهد شبستری، مواجه شد و گفت: «آزادی بت نیست، بت شکن است.»
این دیدگاه مصباح در میان جریان پایداری نیز وجود دارد و با توجه به ارتباط معنوی که میان آنها است از نظر دیدگاهی تفاوتی دیده نمیشود. اما تنها جریان پایداری و مصباح یزدی نیستند که نظراتش نسبت به آزادی و نظر مردم بر این سیاق است. در میان این جریان همچنان افرادی حضور دارند که نگاه مشابهی به آزادی و نظر مردم دارند و یکی از آنها احمد علم الهدی امام جمعه مشهد است.
بنابر اظهارات وی در نماز جمعه این شهر که در ایام انتخابات برگزار شده بود دفاع از کشور و رفع تهدیدها نه با «حضور حداکثری» بلکه با حضور «حداقلی افرادی که حاضرند خون بدهند» میسر می شود. او حتی بعد از انتخابات تاکید کرد که خطری که ما را تهدید میکند توده مردم است و بزرگترین خطر برای انقلاب و ولایت فقیه، همین مردم و دموکراسی و انتخابات است!
اما این دیدگاه تنها میان روحانیون این جریان که به نوعی یک خط فکری را در میان جامعه و به خصوص اصولگرایان تزریق میکنند وجود ندارد و افرادی مانند رحیم پورازغدی هم در این دست افراد قرار میگیرند که طی سخنرانیهای خود دیدگاههای متفاوتی نسبت به رای مردم دارند که نمونه جدید آن هم روز گذشته منتشر شد و واکنشهای زیادی در پی داشت.
در فایل صوتی که از وی منتشر شده است، به صراحت تاکید می کند که برایم مهم نیست همه ملت به یک کاندیدا رای دادند و رئیس جمهور شده است، من اگر تشخیص بدهم اشتباه می کند، دربرابرش میایستم. برای من اندازه پشیزی فرق نمی کند چه کسی رئیس جمهور شود و وظیفه من ایستادن در برابر روحانی در 4سال آینده است.
در مجموع تمامی این افراد که به آنها اشاره شد افرادی بودند که در جریان اصولگرایی تاثیرگذار هستند و بسیاری به نوعی به پیروی از دیدگاههای آنها، میپردازند. بنابراین بی راه نیست که امثال مطهری و توکلی و محبیان از این مسئله گلایه می کنند.
البته نباید نادیده گرفت که این افراد صرفا در میان جریان تندرو اصولگرایی نفوذ و تاثیر دارند و بنا بر گفته صادق زیباکلام اصولگرایان تندرو با هر حرکت، پیشنهاد، طرح و نکتهای که در برگیرنده تامین آزادیهای مدنی باشد، مخالف هستند و اساسا اصولگرایان هر چیزی را که در برگیرنده مساوات بین مردم، آزادی قلم، مطبوعات و برابری باشد، مخالفت میکنند.