تبِ مرگ

هر روز خبر تازه‌ای از بیماری تب کریمه کنگو می‌رسد. بیماری که یک عفونت ویروسی است و در گروه تب‌های خونریزی‌دهنده به شمار می‌رود. حالا گزارش‌ها حکایت از افزایش موارد ابتلا به این بیماری دارد. قربانیان اغلب، قصابان و دامداران هستند، همان کسانی که به‌گونه‌ای با ذبح دام در ارتباطند و نخستین گزینه‌ها برای ابتلا به این بیماریند.

 

به گزارش شهروند، آخرین گزارش‌های اعلام‌شده از رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نشان می‌دهد از ابتدای امسال تاکنون ٢٨نفر به بیماری تب کریمه کنگو مبتلا شده‌اند.

 

سیستان‌وبلوچستان، کرمانشاه، بندرعباس، اصفهان و هرمزگان جزو استان‌هایی هستند که مواردی از این بیماری درآنها دیده شده است. حالا براساس آنچه محمدمهدی گویا، اعلام کرده؛ از میان ٢٨نفر مبتلاشده به این بیماری، ١٩نفر مربوط به شهر زاهدان هستند. آنها کارگران یک کارگاه بسته‌بندی گوشت بودند. ازمیان ٢٨ مبتلا، یک‌ نفر در کرمانشاه، یک نفر در استان هرمزگان، دونفر در ایرانشهر، یک نفر در زابل، یک مورد در استان اصفهان و سه‌نفر در استان‌های دیگر دیده شده‌اند.

 

خبرها درباره شیوع تب کریمه کنگو تنها به این آمار و اعداد ختم نمی‌شود. حالا درکنار همه این خبرها، شایعه‌هایی مبنی بر شیوع بیماری در استان‌های کم‌خطرتر هم شنیده می‌شود. یکی از این شایعه ها مربوط به اصفهان است. تصویری ازیک مراسم خاکسپاری که چند روزی است درفضای مجازی دست به دست می‌شود، این شایعه‌ها را پررنگ کرده. تصویری از به خاک‌سپردن یک بیمار مبتلا به کریمه کنگو که جانش را از دست داده و با مراقبت‌های ویژه‌ای درحال دفن است. اتفاقی که شایعه شیوع این بیماری در اصفهان را بالا برده است. رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت دراین‌باره توضیح می‌دهد: «شیوع یا اپیدمی این بیماری درکشور ازجمله در استان اصفهان به هیچ‌وجه مشاهده نشده و تنها مورد قطعی که تشخیص آن اثبات شده، یک مورد درشهرستان چادگان است که با تشخیص به‌موقع و درمان درستی که صورت گرفته، حال عمومی بیمار خوب است.» او به موارد مشاهده این بیماری در استان اصفهان هم اشاره می‌کند: «دانشکده علوم پزشکی اصفهان از بستری‌شدن ٤ تا ٥نفر با تشخیص احتمال بیماری خبر داده، اما هنوز ابتلای آنها به این بیماری قطعی نیست و تنها ابتلای یک مورد آنها تأیید شده است.»

 

او می‌گوید که تب کریمه کنگو درصورتی که زود تشخیص داده شود، قابل درمان است: «بیماری تب کریمه کنگو بیماری مهمی است، چراکه مرگ‌ومیر بالایی دارد.» او ازمردم می‌خواهد تا گوشت را فقط ازمراکز معتبر مورد تأیید دامپزشکی تهیه کنند و این بیماری ازطریق گوشت پخته‌شده هم انتقال نمی‌یابد.» گویا به جزییات انتقال این بیماری اشاره می‌کند: «زمانی که انسان با ترشحات و خون بدن حیوان آلوده تماس پیدا می‌کند، بیماری به صورت مستقیم منتقل می‌شود، اما در روش غیرمستقیم، کنه‌ای که روی بدن حیوانات اهلی وجود دارد، از خون دام آلوده تغذیه می‌کند و آلوده می‌شود و چنانچه این کنه، روی بدن انسان قرار گیرد، می‌تواند آلودگی را منتقل کند.» این مسئول در وزارت بهداشت، راه سومی را نیز برای ابتلای انسان به این بیماری اعلام می‌کند: «اگر انسانی که ویروس را دریافت کرده، درمواجهه با انسان دیگری قرار بگیرد، ازطریق ترشحات خونی و بدنی خود، بیماری را منتقل می‌کند که این روش انتقال دربیمارستان‌ها رخ می‌دهد و کادر درمان درمعرض این نوع ابتلا قرار دارند.»

 

براساس اعلام او، بیماری تب کریمه کنگو در ٣٠‌درصد موارد حتی با اقدامات درمانی با مرگ‌ومیر مواجه بوده و کشنده است. این بیماری درمان دارد و داروی آن درکشور موجود است. چنانچه زود تشخیص داده شود، قابل درمان است: «قصاب‌ها و افرادی که مستقیم با دام سروکار دارند یا در کار ذبح دام هستند یا افرادی که دام را درمنزل یا مجاورت منزل خود نگهداری می‌کنند، بیشتر درمعرض ابتلا به بیماری هستند. برهمین اساس، افرادی که درکشتارگاه‌ها کار می‌کنند، باید از دستکش و چکمه و روپوش استفاده کنند، در واقع رعایت بهداشت فردی تنها راه پیشگیری از ابتلا به بیماری است. کادر بهداشتی و درمانی نیز که با بیماران سروکار دارند نیز، باید بهداشت و حفاظت فردی را طبق دستورالعمل رعایت کنند.»

 

او به زنان خانه‌دار هم توصیه می‌کند: «چنانچه گوشت ازمنبع نامطمئن تهیه شود، احتمال ابتلا به بیماری افزایش پیدا می‌کند. ذبح کنار خیابانی و خرید آن؛ خطرناک است. این گوشت‌ها مورد تأیید سازمان دامپزشکی نبوده و ممکن است آلوده باشد. بنابراین گوشت مورد تأیید سازمان دامپزشکی و مراکز معتبر مشکلی ندارد. البته بیماری ازطریق گوشت پخته‌شده انتقال پیدا نمی‌کند. خوردن راه انتقال بیماری نیست. ضمن این‌که بعید است درکشور ما کسی گوشت خام بخورد.» او ادامه می‌دهد: «‌سال گذشته ٦٢ مورد از این بیماری گزارش شده بود که ٦ مورد منجر به مرگ شد.»

 

حسین عرفانی، رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال ازحیوان به انسان وزارت بهداشت است. او هم طغیان‌کردن این بیماری درکشور را رد می‌کند و به ایسنا می‌گوید: «به‌طور معمول انتظار ۳۰ تا ۶۰‌درصد مرگ دراین بیماری را داریم، اما نسبت فوت مبتلایان از ابتدای‌ سال تاکنون تنها ۷.۴‌درصد بوده و البته انتظار داریم همین دومورد نیز اتفاق نیفتد.‌ سال گذشته نیز ۶۲ مورد به صورت قطعی به این بیماری مبتلا شدند و کل موارد مرگ‌ومیر آن ٦ مورد یعنی کمتر از ۱۰‌درصد گزارش شد.» براساس اعلام این مسئول در وزارت بهداشت، تب کریمه کنگو بیماری قابل انتقال ازحیوان به انسان است و جزو موارد بومی ایران به شمار می‌رود: «از‌ سال ۷۸ که نخستین مورد قطعی آن تشخیص داده شد تا امروز هرساله با تعدادی از موارد ابتلا به این بیماری مواجه هستیم. درتعریف تشخیص این بیماری موارد مظنون یا مشکوک به کسانی گفته می‌شود که با علامت بالینی مرتبط مانند تب، کوفتگی، سردرد یا سندروم آنفلوآنزا و شاید همراه با خونریزی از هرجای بدن به پزشک مراجعه کنند و درشرح حال وی نیز، سابقه تماس با دام، فرآورده دامی، کنه یا اقامت درمنطقه‌ای با احتمال وجود این مواجهات مشاهده شود. این فرد باید درشرایط خاصی آزمایش CBC دهد.»

 

او ادامه می‌دهد: «اگر مشخص شود تعداد پلاکت‌ها از عدد ۱۵۰‌هزار پایین‌تر است یا گلبول‌های سفید از عدد سه‌هزار کمتر یا از ۱۰‌هزار افزایش پیدا کرده است، فرد کاندیدا می‌شود که به فوریت درشرایط ایزوله بستری شود. بلافاصله پس از این بررسی، نمونه خون دیگری از شخص گرفته شده و به آزمایشگاه مرکزی در انستیتوپاستور ارسال می‌شود. بعد از این اقدام منتظر جواب قطعی نمی‌مانیم و درمان را آغاز می‌کنیم.»

 

حالا درشرایطی که عنوان می‌شود، سیستان‌وبلوچستان بیشترین موارد ابتلا به این بیماری را داشته و تب کریمه کنگو در آن شایع شده است. محمودرضا میری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در گفت‌وگو با «شهروند» تأکید می‌کند که این بیماری دراین استان کنترل شده است: «شیوع بیماری تب کریمه کنگو در سیستان‌وبلوچستان تقریبا کنترل شده، از حدود یک‌ماه پیش تاکنون، یک مورد ابتلا به این بیماری گزارش شده و از اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت‌ماه هم نزدیک به ١٩نفر به تب کریمه کنگو مبتلا شدند که هیچ‌کدام از آنها فوت نکرده‌اند. همه آنها که دامدار و قصاب بودند، پس از بستری و درمان، مرخص شده‌اند.»

 

براساس اعلام رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، این بیماری در سیستان‌وبلوچستان از دوکشور پاکستان و افغانستان وارد کشور می‌شود: «این بیماری مرگ‌ومیر زیادی دارد و در ایران میزان مرگ در اثر ابتلا به این بیماری، حدود ١٤ تا ١٥‌درصد اعلام شده است، با این همه درموارد اخیر، ما یک مورد هم مرگ‌ومیر نداشته‌ایم.» میری تأکید می‌کند که این بیماری در زاهدان، کنترل شده است: «ما هر‌سال با افزایش موارد ابتلا به این بیماری مواجه هستیم و بیشترین موارد ابتلا هم مربوط به زاهدان است. البته امسال تعداد موارد نسبت به‌ سال گذشته بالا رفته و دلیل آن هم ضعف نظام مراقبت بهداشتی درکشورهای افغانستان و پاکستان است. نقطه ورود این بیماری مرز این دوکشور است و معمولا بیماری ازطریق دام آلوده وارد کشور می‌شود.»

 

او به روش‌های کنترل این بیماری در سیستان‌وبلوچستان اشاره می‌کند: «ما درتمام کشتارگاه‌ها، بخش پیش‌سرد را درنظر گرفتیم تا لاشه دام به مدت  ٢٤ساعت، درحرارت پایین نگهداری شود تا میزان سرایت پایین بیاید.» او درباره نظام مراقبتی برای جلوگیری از ورود دام آلوده به کشور هم توضیح می‌دهد: «ما نظام مراقبت از بیماری را در استان داریم اما برای کنترل مرزها برنامه‌ای نداریم.»