کدام وزارتخانه‌های اقتصادی نمره بهتری می‌گیرند؟

یک اقتصاددان می‌گوید در برنامه بررسی کارنامه اقتصادی دولت یازدهم باید بگوییم که چقدر دست هر وزارتخانه برای پیشبرد امور باز بوده است. از این منظر می‌توان با بررسی اقدامات و دستاوردهای بخش‌های مختلف قضاوت کرد ولی در مجموع عملکرد اقتصادی دولت یازدهم به ویژه در بخش‌هایی مانند وزارت اقتصاد، وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه قابل قبول بوده است.
 
آلبرت بقزیان - اقتصاددان - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره‌ی عملکرد تیم اقتصادی دولت یازدهم، اظهار کرد: در بحث عملکرد به وزارتخانه‌ها باید به این نکته توجه کرد تعدادی وزارتخانه تولیدی مثل وزارتخانه نفت، صنعت، معدن و تجارت و کشاورزی وجود دارند که با تولید سروکار دارند ولی وزارتخانه‌ای مانند وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نقش تسهیل‌گر را داشته و سیاست‌های پولی و مالی را اعمال می‌کنند.
 
وی درباره وزارت اقتصاد و امور دارایی گفت: به نظر من این وزارتخانه در چهار سال گذشته توانست مدیریت علمی بر بخش‌های مختلف خود داشته باشد و تلاش جدی هم برای پیشبرد امور به کار برد. در نتیجه به نظر می‌رسد عملکرد این وزارتخانه نسبت به سایر وزارتخانه‌ها بهتر بود.
 
این اقتصاددان اضافه کرد: درباره گمرک و سازمان امور مالیاتی باید به این نکته توجه کرد که وزارت امور اقتصادی و دارایی چقدر دست بازی برای ورود به همه بخش‌ها و ساماندهی امور را داشت. در مساله‌ی گمرک تا آنجایی که در حیطه وظایف وزارت امور اقتصادی و دارایی بود وظایف خود را انجام داد و کارکرد گمرک را تقویت کرد، ولی برخی امور دیگر مانند قاچاق کالا و مجوز برای واردات کالا چندان در اختیار این وزارتخانه نیست و نمی‌توان مسائل مربوط به این حوزه را حاصل اقدامات این وزارتخانه دانست. در زمینه سازمان امور مالیاتی نیز این موضوع صادق است.
 
بقزیان درباره‌ی سازمان امور مالیاتی و اقدامات این سازمان چنین اظهار کرد: ادامه داد: بخش‌هایی از پرداخت مالیات معاف هستند و بخش‌هایی هم مالیات نمی‌دهند و غیره و ساماندهی این موارد کاملا به عهده وزارت امور اقتصاد و دارایی نیست و همکاری و اراده بسیاری از دستگاه‌ها را می‌طلبد ولی در مجموع آنچه در چهار سال گذشته در حیطه‌های مختلف مربوط به وزارت امور اقتصاد و دارایی انجام شد قابل قبول بود و به نظر من می‌توان به وزارت اقتصاد از ۲۰ نمره ۱۹ داد، چرا که اداره اقتصاد ایران را علمی کرد و تا جایی که در توان این وزارتخانه بود پیشبرد امور بخش‌های زیرمجموعه خود و دستگاه‌های تابع اقدامات لازم را انجام دادند.
 
وی درباره بانک مرکزی چنین توضیح داد: به نظر من عملکرد بانک مرکزی در چهار سال گذشته ضعیف بود اکنون می‌بینیم که بانک‌ها به ابلاغیه‌ها و بخشنامه‌ها گوش نمی‌دهند و هر یک روش‌هایی را پیش گرفتند که در آن به تولید و فعالیت‌های اشتغالزا راه نداده و فعالیت‌های خود را به سمت بنگاهداری و ساختمان‌سازی هدایت کرده‌اند که بانک مرکزی نتوانسته این وضعیت را ساماندهی کند. در زمینه‌ی نوسانات ارزی هم آنگونه که شایسته است موفق نبود و فقط در مقاطعی توانست از طریق شیوه‌هایی مانند تزریق ارز جلوی نوسانات اخیر را بگیرد.
 
این اقتصاددان ادامه داد: بانک مرکزی در زمینه یکسان سازی نرخ ارز نیز برنامه خاصی نداشت و درباره تغییر واحد پولی مسائلی را مطرح کرد که مسکوک ماند، ولی با این همه به نظرم مهم‌ترین مشکل بانک مرکزی این بود که وظیفه اصلی خود که نظارت بر بانک‌ها و اعمال اقتدار برای هدایت بانک‌هاست را نداشت و با وزارت امور اقتصادی و دارایی هماهنگ نبود.
 
وی درباره بورس نیز چنین توضیح داد: در زمینه بورس تلاش شد شفاف‌سازی صورت بگیرد و در زمینه ارائه صورت‌های مالی نیز اقداماتی برای ارتقاء شفافیت انجام گرفت که البته این موارد الفبای بورس بود که باید انجام می‌شد و در این دولت انجام شد و پایه‌های آن پیگیری شد، ولی به هرحال با توجه به وضعیت اقتصاد کشور و وجود بازارهای موازی شرایط به گونه‌ای بود که در چند سال گذشته استقبال چندانی برای رفتن به سمت بازار بورس نشد و حالا باید دید نتیجه سیاست‌گذاری‌هایی که در این بخش شده است چه روندی طی خواهد شد.
 
بقزیان با انتقاد از سیاست‌گذاری‌های بخش کشاورزی نیز گفت: در حوزه کشاورزی عملکرد این وزارتخانه قابل دفاع نیست. متاسفانه واردات انواع میوه را تجربه کردیم در حالی که تولیدکننده در داخل کشور وضعیت مناسبی برای فروش نداشت. همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز وزارتخانه موفقی نبود و به نظر می‌رسد که عمده تمرکز خود را بر دو صنعت خودروسازی و پتروشیمی گذاشت و باقی را رها کرد که به صنایع لطمه زد. همچنین مجوزهایی را برای افزایش قیمت صادر کرد که در زمان رکود نیاز نبود و البته این وزارتخانه در مواردی با شورای رقابت نیز هماهنگ نبود.
 
وی در مورد عملکرد وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و کشاورزی گفت: به این دو وزارتخانه نمی‌توان نمره قبولی داد به همین دلیل که هر دو گاه اعمالی مانند آزاد گذاشتن واردات کالا به تولید داخلی صدماتی وارد کرده است.
 
این پژوهشگر اقتصاد کلان درباره عملکرد وزارت نفت گفت: این وزارتخانه عملکرد قابل قبولی دارد و توانست برخی روابط پیشین ایران برای فروش نفت را دوباره احیاء کند و در مجموع عملکرد وزارت نفت نمره ۱۶ یا ۱۷ می‌گیرد.
 
بقزیان درباره سازمان برنامه و بودجه گفت: مهم‌ترین موضوع برای این سازمان احیاء شدن آن بود که تصمیم درستی بود و اکنون نیز از اقدامات مهم این سازمان می‌توان به ارائه‌ی برنامه ششم توسعه اشاره کرد که نیاز داریم در آینده این سازمان با جدیت پیگیر پیاده سازی برنامه ششم توسعه باشد، حتی اگر مدیریت این سازمان عوض شود و ساختارها تغییر کند. متاسفانه در ایران گاهی به این صورت است که وقتی ساختار یک سازمان تغییر می‌کند برنامه‌های پیشین آن سازمان دیگر پیگیری نمی‌شود این در حالی است که چنین رفتاری به اقتصاد کشور لطمه وارد می‌کند. امیدوارم ساختار سازمان مدیریت در دولت آینده به هر شکلی که باشد پیگیر اجرای برنامه ششم توسعه باشد.