هوس پوپولیسم نکنیم!

فرارو- بسیاری دونالد ترامپ را پوپولیست خوانده‌اند. با روی کارآمدن این سیاستمدار در آمریکا، بسیاری از فعالان جامعه مدنی این کشور به اعتراض در مقابل سیاست‌های او پرداختند. یک پژوهشگر برجسته مطالعات در حوزه دین و اخلاق معتقد است که ما باید با نگاه به تجربه آمریکا، هوس پوپولیسم نکنیم.

اقدامات ناگهانی، اظهارنظرهای کارشناسی نشده و ژست‌های مردم‌گرایانه باعث شده است تا بسیاری از کارشناسان ترامپ را پوپولیست بخوانند. سروش دباغ معتقد است ما باید از روی کارآمدن ترامپ درست عبرت بگیریم و از آنجایی که جامعه ما نیز استعداد دارد به قدرت رسیدن چنین سیاستمدارانی را دارد، هوس پوپولیسم نکنیم.

ایستادگی جامعه مدنی آمریکا در حمایت از حقوق بشر
سروش دباغ، پژوهشگر دپارتمان مطالعات دینی در دانشگاه تورنتوی کانادا، در گفتگو با فرارو در پاسخ به این پرسش که مقاومت جامعه مدنی آمریکا در برابر ترامپ چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟ گفت: برای دیدن نتایج عملی مقاومت جامعه مدنی آمریکا در برابر ترامپ باید منتظر باشیم و فکر نمی‌کنم مقاومت جامعه مدنی بی‌حاصل و بی‌نتیجه باشد. از مختصات فرهنگی و سیاسی جامعه آمریکا می‌شود این را فهمید که جامعه مدنی موثر است. همین‌الان هم شما می‌بینید که ترامپ عقب‌نشینی‌هایی کرده است. قطعا فعالیت جامعه مدنی‌ آمریکا منجر به پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آتی خواهد شد.

وی افزود: چندی پیش اوباما هم چیزهایی در راستای اعتراض به تصمیمات اخیر ترامپ گفته و این اعتراضات را در راستای پاسداشت ارزش‌های آمریکایی عنوان کرده است. وی در نطق انتهایی خود که در شیکاگو برگزار شد، گفت که شکست در انتخابات از مقتضیات ساختار دموکراتیک است و در عین حال همه ما باید در حفظ ارزش‌های آمریکای بکوشیم. مراد اوباما از ارزش‌های آمریکایی، ارزش‌های کثریت‌گرایانه در راستای پاسداشت حقوق اقلیت است.

جامعه مدنی تضمینی برای جامعه اخلاقی است
سروش‌دباغ در پاسخ به این پرسش که اگر به تجربه آمریکا نگاه کنیم، نقش جامعه مدنی در تحقق جامعه اخلاقی و دیگر‌پذیر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: وجود جامعه مدنی آگاه و فعال که از طریق نهادهای مدنی بر کار دولتمردان نظارت می‌کند در تحقق جامعه اخلاقی موثر است.

وی افزود: آمریکا جامعه مدنی قویی دارد در دهه‌های پیشین هم نقش‌آفرینی کرده و می‌شود فکر کرد و جنبش‌های اجتماعی در آینده نه چندان دور در دفاع از ارزش‌های حقوق بشری و مدنی مانند گذشته موفق خواهند شد.

هوس پوپولیسم نکنیم
سروش‌دباغ در پاسخ به این پرسش که جامعه ما چه چیزی می‌تواند در پیش‌برد حیات سیاسی و اجتماعی خود از قضیه ترامپ یاد بگیرد؟ گفت: ما تجربه شبیه به ترامپ را چند سال پیش داشته‌ایم و خوشبختانه تجربه ریاست جمهوری جدیدی فاضله زیادی با ساز و کار پوپولیستی دارد. نگریستن به خود در آینه آمریکا و دیدن وضع و حال آنچه در آمریکا می‌رود به مردم جامعه ما کمک بکند تا ببینند که آثار سیاست‌های پوپولیستی چه آثار و نتایجی دارد.

وی تصریح کرد: ما چند سالی است از آن فضا بیرون آمده‌ایم و امیدوارم که هیچگاه به آن دوران باز نگردیم، اما جامعه ما نیز مانند جامعه آمریکا استعداد انتخاب پوپولیسم را دارد و نظر کردن در آنچه در جامعه آمریکا با آغاز ریاست جمهوری ترامپ می‌گذرد باعث خوهد شد تا ما دیگر هوس دولتی پوپولیست را نکنیم.

این پژوهشگر مطالعات دین و اخلاق افزود: در آینده نه چندان دور نتایج کارهای دولت‌ فعلی ترامپ روشن شده و ظهور و بروز بیشتری پیدا خواهد کرد. این باز برای ما درس عبرتی می‌شود که هیچگاه هوس بازگشت به دوران سیاستمدران پوپولیست نکنیم و بدانیم جامعه بسیار از چنین سیاستمدارانی که به کار کارشناسی اعتقادی ندارند، خودسر و خود رای هستند و هر کسی که مقابل تصمیم آنها باشد را به ضربتی حذف می‌کنند، ضربه دیده و خسارت متحمل می‌شود.

سروش‌دباغ دامه داد:  ما چه از تجربه زیسته خودمان و چه آنچه در جامعه الان آمریکا می‌گذرد، درس بگیریم. به هر حال سیاست پوپولیستی هیچگاه فایده دراز مدت و میان مدت نداشته و تنها آثار و نتایج کوتاه مدت برای مفتون کردن خلایق و شهروندان و البته نادیده انگاشتن سیاست‌های دیگر پذیرانه دارد و امری است بالامره خسران‌آور و امیداوریم این ملک و ملت دوباره چنین وضعیتی را نبیند و از آنچه در حال رخ دادن در جامعه آمریکاست، عبرت لازم را برای آینده سیاسی خود بگیرد.