نتایج تحقیقات نشان می‌دهد عوارض مصرف بیش از حد الکل در زنان و دختران بیشتر از مردان است.
این که وقتی سخن از اعتیاد به میان می‌آید، تنها معتادان به موادمخدر به ذهن متبادر می‌شوند و هنگامی که قرار است آماری از معتادان ارائه شود، کسانی که به الکل اعتیاد دارند به فراموشی سپرده شده و آماری از آنها ارائه نمی‌شود به این معنا نیست که در کشورمان معتاد به الکل نداریم یا به قدری تعداد این افراد کم است که نیازی نیست از آنها صحبت به میان آید.
نادیده گرفتن این افراد به این دلیل است که کار مطالعاتی و تحقیقاتی خاصی روی آنها انجام نمی‌شود و در حالی که تمام توجه کارشناسان به پیشگیری و مبارزه با مصرف موادی چون هروئین و شیشه و تریاک معطوف شده و به احداث مراکزی برای ترک اعتیاد به این مواد مبادرت می‌ورزند، کمتر توجهی به اعتیاد به الکل و اتخاذ تدابیری برای پیشگیری و درمان معتادان به الکل صورت می‌گیرد. اما هرچقدر هم که بر این قضیه چشم پوشیده شود و بنا به دلایل مختلف نادیده گرفته شود، مشکل همچنان سر جای خود باقی خواهد بود و چه بسا تعداد افرادی که به مصرف این ماده روی می‌آورند، بیشتر شود.
مصرف الکل در آمار بالای تصادفات نیز نقش زیادی دارد به طوری که اعلام شده بعد از سرعت و سبقت غیرمجاز، سومین عامل تصادفات جاده‌ای در کشورمان، اعتیاد راننده به موادمخدر یا شرب مشروبات الکلی است. از همین رو پلیس راه کشور تصمیم گرفته است در سراسر جاده‌های کشور علاوه بر تست اعتیاد، از رانندگان مشکوک تست الکل نیز بگیرد در حالی که در سال‌های گذشته تنها تست اعتیاد انجام می‌گرفت.
انکار بی‌فایده است
معاون آموزش مرکزی ملی مطالعات اعتیاد و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، انکار اعتیاد به الکل در کشور را بی‌نتیجه خوانده و تأکید می‌کند که باید هرچه سریع‌تر مراکز ویژه درمان اعتیاد به الکل در کشور راه‌اندازی شود.
دکتر آذرخش مکری در رابطه با ضرورت‌های موجود برای توجه هرچه بیشتر مسئولان به اعتیاد به الکل در کشور و نیز لازمه‌های ایجاد مراکز ویژه ترک اعتیاد به الکل می‌گوید: ما ناچار به احداث مراکز ویژه ترک اعتیاد به الکل هستیم و هرگونه انکار و غفلت در این زمینه تنها محکوم به شکست است، زیرا ما اساساً نمی‌توانیم وجود اعتیاد به الکل را در کشور انکار کنیم، اگرچه آمار چندان دقیقی از شمار معتادان الکلی کشور وجود ندارد.
او همچنین در گفت و گو با ایسنا می‌گوید که البته مرکز ملی مطالعات اعتیاد راه‌اندازی مراکز ویژه ترک اعتیاد به الکل را در دست اقدام داشته، اما متأسفانه در حال حاضر با توجه به کمبود نیروی متخصص، این مرکز بر بررسی و درمان اعتیاد به شیشه و نیز اجرای طرح پایلوت شربت تریاک متمرکز شده است. به گفته مکری، توسعه مداخلات درمانی اعتیاد به الکل، رشد علم روانشناسی در کشور را در پی خواهد داشت، زیرا پایه و بنیان ترک اعتیاد به الکل بر اصول روانشناختی استوار است.
وی همچنین به این اشاره می‌کند که آمار معتادان به الکل در کشور را می‌توان از طریق پزشکان متخصص طب داخلی که بیماری‌های کبدی را بررسی می‌کنند به طور تخمینی جست‌وجو کرد و می‌افزاید: اعتیاد یک داروی خاص درمانی ندارد بلکه یک بسته درمانی دارد، یعنی درمان اعتیاد تنها با گردهم جمع شدن روش‌هایی چون دارو درمانی، روان‌درمانی، مشاوره‌های گروهی و فردی و ... محقق می‌شود. بر این اساس درمان دارویی صرفاً پنجره یا ابزاری است برای فراهم کردن روش‌های درمانی دیگر اعتیاد که به این موضوع باید توجه شود، چرا که بسنده کردن به درمان دارویی ما را در درمان اعتیاد به هیچ جا نخواهد رساند.
تشخیص دشوار است
دبیر انجمن روانپزشکان نیز معتقد است که باید روی افرادی که به مصرف الکل اعتیاد پیدا کرده‌اند به لحاظ روانشناسی کار شود. دکتر پرویز مظاهری به «خبر» می‌گوید: این که مراکزی ویژه درمان افراد معتاد به الکل ایجاد شود پرفایده خواهد بود اما تاکنون که چنین چیزی نبوده و تا ایجاد چنین مراکزی فعلاً بهتر است سازوکاری اتخاذ شود که این افراد به بیمارستان‌های عادی معرفی شده و در همان بیمارستان‌ها تحت درمان قرار بگیرند. او با تأکید بر این که اضطراب و نگرانی از عوامل عمده گرایش افراد به سوی مصرف الکل و رفته رفته اعتیاد به این ماده است، می‌گوید: این افراد به اشتباه فکر می‌کنند با پناه بردن به الکل می‌توانند از مشکلات خود فرار کنند در حالی که پس از مدتی خودشان هم متوجه می‌شوند این‌طور نیست اما نمی‌توانند از آن رهایی یابند.
دکتر پرویز مظاهری در عین حال به این نکته اشاره می‌کند که تشخیص اعتیاد به الکل دشوار است و چون مصرف این ماده در شرع نیز حرام است به دشواری می‌توان موارد مبتلا به این نوع اعتیاد را شناخت اما خانواده‌ها در این زمینه نقش بسزایی دارند.
آمار نامشخص الکلی‌های ایرانی
هومان نارنجیها، مدیر کل پیشگیری از اعتیاد ستاد مبارزه با مواد مخدر با تأکید بر این که اعتیاد به الکل نیز باید حتماً در ارزیابی وضعیت اعتیاد ایران لحاظ شود، می‌گوید: اگرچه ایران از نظر اعتیاد به الکل در وضعیت مطلوبی نسبت به کشورهای دیگر قرار دارد، اما از آنجا که آمار دقیق معتادان الکلی ایران هنوز جمع‌آوری نشده است، نمی‌توان نسبت به ثابت ماندن این وضعیت مطلوب و افزایش نیافتن شمار معتادان الکلی کشور چندان خوش‌بین بود.
نارنجیها با اشاره به این امر که وضع ایران از نظر جنس اعتیاد و شمار معتادان در مقایسه با کشورهای دیگر چندان بد نیست، تصریح می‌کند: اگرچه مواد مخدر مصرفی در ایران مانند تریاک از مضرات کمتری نسبت به الکل مصرفی در اروپا برخوردارند، اما نباید با در نظر گرفتن این امر به خود غره شویم و تصور کنیم که از آنجا که وضع کشورمان از نظر اعتیاد بهتر از سایر کشورهاست، دیگر هیچ نیازی به انجام اقدامات پیشگیرانه از اعتیاد نداریم.
او همچنین هشدار می‌دهد که اگر انجام اقدامات پیشگیرانه از اعتیاد به مواد مخدر، مواد اعتیادآور غیرمخدر، روان گردان‌ها و الکل جدی گرفته نشود، باید انتظار داشت که گرایش به مصرف این مواد و به ویژه الکل با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شود.
در همین زمینه معاون پژوهشی مرکز تحقیقات علوم رفتاری و وابستگی به مواد مخدر نیز معتقد است که پایه شروع مصرف الکل (غلظت الکل مصرفی) در جوانان ایرانی بالاست، به طوری که این میزان غلظت الکل مصرفی در اروپا ۳ و در کشور ما ۴۰ درصد است.
در شرایطی که اعتیاد به الکل در کشور ما جدی گرفته نمی‌شود، کارشناسان معتقدند برخلاف تصور عموم، ترک اعتیاد به الکل سخت‌تر از ترک اعتیاد به مواد افیونی و مواد مخدر است. از این رو انکار وجود اعتیاد به الکل در کشور می‌تواند به این تصور غلط دامن بزند که الکل اعتیادآور نیست، بنابراین اعمال روش‌های جایگزین در مواجهه با این قضیه و آگاهی‌رسانی دقیقتر و شفافتر لازم به نظر می‌رسد.
