مسلخ وزیر!

فرارو- بامداد لاجوردی؛ اگر این قول معروف را باور داشته باشیم که، میز و صندلی به کسی وفا ندارد و این تعبیر را درباره وزارت آموزش و پرورش به کار ببندیم هیچ گزافه نگفته‌ایم. وزارتخانه‌ای که پس از انقلاب دوازده وزیر را به خود دیده است؛ وزارتخانه‌ای که وزرایش همیشه یک پای‌شان در مجلس و پای دیگرشان در ساختمان محل خدمتشان بوده است و شواهد تاریخی نشان می‌دهد از مجلس سوم تاکنون تمامی وزرای آموزش و پرورش حداقل یک بار برای دفاع از خود در جلسه استیضاح حاضر شده‌اند.

به گزار فرارو، از همین روست که به نظر می‌رسد این وزارتخانه کلیدی برای امور فرهنگی و آموزشی مردم از مشکلات ساختاری عمیقی رنج می‌برد و نیازمند اصلاحات جدی بوروکراتیک و ساختاری است. چرا که وقتی دلایل استیضاح وزیر را رصد می‌کنیم می‌بینیم این اشکالات از روزهای اول انقلاب در این وزارتخانه بوده است.

دیگر همه چیز استیضاح وزرای آموزش و پرورش تکراری شده است اما همچنان مشکلات وجود دارد و این وزارتخانه نه تنها رو به جلو حرکت نمی‌کند بلکه از نظر دانش‌آموزان و اولیای آنها و معلمان دائما درجا می‌زند و پیشرفتی ندارد.

نوبت استیضاح فانی فرا رسیده است
در هر حال این بار نوبت علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش دولت تدبیر و امید است. از همین رو، طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش 20 مردادماه با 57 امضا تقدیم هیات رییسه مجلس شد و اکنون تعداد بیشتری از نمایندگان خواستار استیضاح وی هستند. استیضاحی که اولین تلاش مجلس دهم در نقد و بررسی عملکرد یک وزارتخانه خواهد بود.

نمایندگان ارایه دهنده طرح استیضاح علی اصغر فانی دلایل خود را اینگونه بیان کرده‌اند؛ کم توجهی به حفظ منافع دانش‌آموزان و مبارزه با تهاجم فرهنگی، توجه نکردن به شعار اقتصاد مقاومتی و اقدام و عمل در بحث فرهنگ سازی در مدارس جامعه.

نمایندگان مجلس همچنین در بخش دیگری از طرح استیضاح خود دلایل زیر را نیز اضافه کرده‌اند: رضایت نداشتن معلمان و مدیران مدارس از عملکرد وزیر آموزش و پرورش، اجرایی نشدن سند بنیادین تحول آموزش و پرورش و تکریم نشدن ارباب رجوع در برخی مدارس را از جمله محورهای استیضاح عنوان کرده‌اند. این نمایندگان همچنین آورده‌اند، اجرایی نشدن نظام هماهنگ پرداخت حقوق، اجرا نشدن طرح رتبه بندی فرهنگیان، پویا نبودن و شور و نشاط نداشتن در بدنه این وزارتخانه و همکاران فرهنگی از دیگر محورهای این طرح استیضاح است.

فانی در مجلس پیشین نیز استیضاح شد و توانست از آن مجلس رای اعتماد بگیرد. در آن دوران مرتضی حاجی، وزیر آموزش و پرورش دوران اصلاحات مدعی بود، استیضاح وی «سیاسی است». این بار هم اکرمی، وزیر اسبق آموزش و پرورش طرح استیضاح فانی را سیاسی می‌داند و می‌گوید: «نمایندگان مجلس دوست دارند این وزارتخانه تغییراتی داشته باشند تا بتوانند مدیرانی نزدیک به خود در آموزش و پرورش داشته باشند.»

چرخه معیوب اینجاست که اغلب دلایل استیضاح در همه دوره‌ها تکراری است. عمده محورهای استیضاح وزرای آموزش و پرورش در مسائل معیشتی و استخدامی معلمان، برخورد وزارتخانه با فرهنگیان و تهاجم فرهنگی است که هر دوره به زبان‌های مختلفی نوشته و تنظیم شده است. اگر دلایل استیضاح را به چند دسته کلان‌تر تقسیم کنیم به تکراری بودن این شرایط پی خواهیم برد.

معیشت معلمان، محور همیشگی استیضاح‌ها و استخدام‌ها
مسئله معیشت و نظام پرداخت به فرهنگیان مسئله‌ای همیشگی بوده است. این موضوع حتی در دوران وزارت نجفی، حاجی، فرشیدی و احمدی و حاجی بابایی نیز به اشکال مختلف مطرح شده بود. مسئله‌ای که عموما یک بند دیگر را به موارد استیضاح اضافه می‌کند و آن «نارضایتی فرهنگیان از وزیر» است.

نارضایتی همیشگی که حتی در متن استیضاح فرشیدی آورده شده است که 90 درصد فرهنگیان از وزیر ناراضی هستند و در جلسه استیضاح فانی در مجلس قبل نیز کوچکی نژاد می‌گفت 80 درصد فرهنگیان از آقای وزیر ناراضی هستند.

اما وزرای مربوطه نیز همواره در جلسات استیضاح خود به انحاء مختلف یک پاسخ واحد می‌دهند که، وزارت آموزش و پرورش درآمد ندارد ولی بیشترین هزینه را در بخش حقوق بگیران خود صرف می‌کند. برای نمونه در همین رابطه علی اصغر فانی در جلسه استیضاح خود در مجلس پیش گفته بود: بسیاری از مشکلاتی که آموزش و پرورش با آن روبه‌روست، از گذشته به ارث برده شده و بیش از 98 درصد از اعتبارات این وزارتخانه، پرسنلی است و در 99 درصد از اعتباراتمان هیچ نقشی نداریم.

وزیر آموزش و پرورش در همان جلسه می‌افزاید: هنگامی که در دولت گذشته 116 هزار نفر استخدام شدند، بار مالی فراوانی بر این وزارتخانه تحمیل شد و همچنین این پرسنل به خوبی در مناطق توزیع نشدند.

اما کاظم اکرمی، در گفتگو با فرارو، به ماجرا از زاویه دیگری می‌نگرد. وی در این رابطه می‌گوید: «نارضایتی معلمان تنها مربوط به دوره فعلی نمی‌شود. وزارتخانه در حد توانش و با بودجه‌های کمی که در اختیار داشته است به حقوق معلمان اضافه کرده است.» وی سپس یادآور می‌شود که برای بررسی این موضوع باید همه جوانب را سنجید: «با وجود کاهش شدید قیمت نفت نسبت به دوران احمدی نژاد، اما حقوق معلمان افزایش پیدا کرد و اگر معلمان این حقایق را در نظر بگیرند نمره قابل قبولی به وزیرشان خواهند داد.»

کاظم اکرمی که اگر نگوییم تنها وزیر، جزو معدود وزرای است که کارش حتی به طرح استیضاح نیز نکشیده است به فرارو می‌گوید: «ما نباید اقدامات دیگر وزیر را نیز نادیده بگیریم و تلاش وزارتخانه برای آزادی زندانیان معترض به مسائل صنفی‌شان را فراموش کنیم». اشاره وزیر اسبق آموزش و پرورش به آزادی معلمان معترض به مسائل صنفی در دوران وزارت فانی است.

تاکتیک مخالفان استیضاح هم تکراری است
با وجود افزایش امضاهای استیضاح وزیر، علیرضا سلیمی معتقد است، در آستانه مهرماه، استیضاح وزیر به مراتب خسارت بیشتری به همراه دارد، زیرا درصورت عدم اعتماد مجدد به وزیر، این وزارتخانه تا سه ماه با سرپرست اداره خواهد شد.

نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس با اشاره به فاصله اندک به گشایش مدارس می‌گوید: اگر فرد دیگری نیز به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شود در این مدت کوتاه و با توجه به زمان حساس بازگشایی مدارس نمی تواند کاری از پیش ببرد.

سلیمی همچنین از آخرین تلاش‌ها برای لغو استیضاح خبر می‌دهد: در هفته جاری جلسه مشترکی با حضور وزیر و نمایندگان استیضاح کننده برگزار می شود تا شاید بتوان با گفت و گو این مساله را حل کرد. وی همچنین خاطرنشان کرد: اگر استیضاح کنندگان در این جلسه نسبت به خواست خود پافشاری کنند، ممکن است تصمیم متفاوتی گرفته شود.

بیشترین زمزمه‌های استیضاح وزرای آموزش و پرورش در ماه‌های اردیبهشت و شهریور به گوش رسیده است. ماه‌هایی که نام این وزارتخانه بیشتر در اخبار به گوش می‌رسد و گویا نمایندگان را به تکاپو می‌اندازد و مشکلات متعدد این وزارتخانه را یادشان می‌اندازد. به همین دلیل مخالفان استیضاح همواره ماجرای نزدیکی استیضاح به امتحانات خرداد ماه یا قرابت استیضاح با آغاز مدارس را به مدافعان آن گوشزد می‌کنند.

اما وزیر اسبق آموزش و پرورش، کاظم اکرمی معتقد است، عوض شدن وزیر کاری را پیش نخواهد برد. وی در همین رابطه به فرارو گفت: «هم اکنون بودجه یک ساله وزارتخانه مشخص است و همه برنامه‌های این وزارتخانه تعیین شده است لذا در چند ماه باقی مانده تغییر وزیر چیزی را عوض نخواهد کرد.» وی در ادامه به معایب این تحولات اشاره کرده و می‌گوید: «این تغییرات تنها باعث خواهد تا در بدنه آموزش و پرورش این نگرانی ایجاد شود که در پی تغییر وزیر، مدیران چه تغییری خواهند کرد و کدامیک رفتنی هستند و کدام ماندنی خواهند بود»

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که «نمایندگان مجلس به فکر منافع ملی باشند چرا که با تغییر وزیر در این وقت از سال، هیچ تحولی رخ نخواهد داد.»