هزارتوی جنگ در رقه

فرارو- عین عیسی، سوریه- در سی مایلی رقه، پایتخت بالقوه داعش، مبارزان کرد در حال پاک‌سازی منازل و حصار کشی در اطراف این شهر هستند که چندی پیش شبیه به شهر ارواح بود. هنوز هم بر بام برخی ساختمان‌ها پرچم سیاه گروه تروریستی داعش دیده می‌شود. شهروندان اجازه بازگشت به این شهر عرب نشین را ندارند زیرا به خطوط مقدم هدف بعدیِ مبارزان، بسیار نزدیک است. این‌که شهر در سال 2015 از تسلط نیروهای داعش آزاد شد، سکوی پرتاب و مقر نیروهای مبارز برای حمله به رقه خواهد بود.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالیسی، یافتن مبارزی عرب در میان افراد حاضر در عین عیسی کار سختی بود. اما حوال عامد یک مبارز عرب از شهر قحطانیه در شمال شرق سوریه حاضر به صحبت شد و گفت: "من به نیروهای دموکرات سوریه (SDF) پیوستم چون به آن‌ها ایمان‌دارم. این گروه تنها از کردها تشکیل نشده است؛ بلکه مجموعی از نیروهای سریانی، عرب و کرد در آن مبارزه می‌کنند. همه ادیان و گروه‌های قومی مختلف در SDF حضور دارند."

در بیست‌وچهار مه، کردهای SDF اعلام کردند برای آزادسازی مناطق شمالی رقه از کنترل داعش به این استان حمله می‌کنند. گروه‌های مخالف عرب از این حمله انتقاد کردند زیرا معتقدند شهر عربیِ رقه نباید به دست نیروهای کرد بیفتد.

 گرچه تحلیلگران و منتقدان SDF را گروهی کرد و شدیداً ملی‌گرا می‌دانند که اکثر اعضایش را واحدهای حفاظت خلق (YPG) تشکیل می‌دهند، اما حقیقت این است که SDF به‌سرعت در حال تبدیل به قدرتی چند قومی است که جنگجویان عرب زیادی را در صفوف خود جای‌داده است.

حزب اتحاد دموکراتیک (PYD)، حزب حاکمِ سوریه- کردستان و جناح سیاسی گروه YPG  ، ایدئولوژی‌ای چپ‌گرا را دنبال می‌کنند که پایبند  به شعار قدیمی مارکسیستی است که خواستار برادری میان مردم و قومیت‌ها است. PYD در مارس 2016 اعلام کرد که یک سیستم فدرال چند قومیتی برای شمال سوریه و روژاوا (کردستان سوریه) ایجاد می‌کند و هدایت آن را به یک کرد و یک عرب از تل ابیض خواهد سپرد.

درحالی‌که برخی گروه‌های مخالف سوری از PYD انتقاد می‌کنند که برای متحد و یکپارچه کردن عرب‌ها تلاش نکرده است؛ برخی دیگر از حزب‌های کرد معتقدند که بیش‌ازحد در این زمینه تلاش کرده است. شورای ملی کرد (KNC) که رقیب اصلی PYD  است و بخشی از اپوزیسیون سوریه با حمایت مسعود بارزانی (رئیس منطقه کردستان عراق) هست؛ PYD را به پیشبرد پروژه‌ای غیر کرد متهم کرده است. KNC خواستار یک "منطقه کرد" تنها برای کردهای سوریه است که مناطق عرب زیادی را شامل نشود.

این اظهارات را یک کرد سوری از شهر قامشلی که حامیِ بارزانی است با ما در میان گذاشت؛ با این استدلال که بارزانی نمی‌خواهد PYD با اعراب کار کند. او گفت: " ما یک ارتش کرد قدرتمند می‌خواهم که توسط کردها هدایت شود. نمی‌توانیم به اعراب اعتماد کنیم."

مقامات PYD برای ادغام و واردکردن دیگر گروه‌های مذهبی و قومی به میهن جدید خود تلاش می‌کنند. آن‌ها رویکرد خود را با فدرالیسم قومی عراق در تضاد می‌بینند که تلاش دارد عرب‌ها و کردها را به‌جای متحد کردن در یک ملت مشترک، به طوایفی جدا تبدیل کند.

الدار ذلیل یک مقام ارشد کرد در جنبش جامعه دموکرات ( ائتلافی از شش حزب که توسط PYD تشکیل شد تا مناطق آزاد شمال سوریه را هدایت کند) گفت: " KNC یک مدل عراقی می‌خواهد، با مناطقی برای سنی‌ها، شیعیان و کردها. ما این‌گونه فکر نمی‌کنیم؛ ما یک جامعه دموکرات می‌خواهیم که در آن تمام ملت‌ها بتوانند باهم زندگی کنند."

بسیاری از شهروندان حامیِ YPG در کوبانی نیز ترجیح می‌دهند این گروه وارد رقه نشود و این شهر را وارد منطقه فدرال شمال نکند. آن‌ها می‌ترسند این کار در آینده به تنش با اعراب ختم شود و ترجیح می‌دهند گروه‌های آزاد سوری مانند "تیپ انقلابیون رقه" این شهر را آزاد کنند.

احمد التاش یک شهروند کرد 33 ساله در کوبانی گفت: " رقه و مناطق شمالی آن درواقع مناطقی عرب هستند و ما را قبول نخواهند کرد. با این روند ما نیز مشکلات عراق مانند بمب گزاری ها و انفجار ماشین‌ها را پیش رو خواهیم داشت."

بسیاری از کردها با التاش هم‌عقیده‌اند که آزادسازی مناطقِ عمدتاً عرب نشین مانند رقه یک موضوع فرعی است که می‌تواند بسیار پرهزینه و خطرناک باشد. آن‌ها معتقدند اولویت اصلی باید برقراری ارتباط میان اراضی YPG در شمال غرب سوریه ( کردها به این مناطق "عفرین" می‌گویند) و مناطق تحت تسلط در بخش‌های شرقی‌تر باشد. در حال حاضر مناطق تحت تسلط YPG توسط نواری از اراضی تحت تسلط داعش از هم جداشده‌اند و منطقه‌ای کوچکی نیز در دست شورشیان سوریِ تحت حمایت ترکیه قرار دارد. آن‌ها امیدوارند بتوانند در آینده این مناطق را به یک منطقه فدرال تبدیل کنند.

مقامات کرد تائید کردند  که به دنبال اتصال مناطق تحت محاصره هستند. آن‌ها در حال حاضر برای شهر منبج یک شورای نظامی و غیرنظامی تشکیل داده‌اند که عمدتاً توسط کردها و تعدای از اعراب هدایت می‌شود. هفته گذشته، SDF حمله‌ای بزرگ به منطقه اطراف منبج ترتیب داد و با برخورداری از حملات هوایی  حداقل بیست روستا را از داعش پس گرفت. در فاصله 31 می تا 2 ژوئن، چهل حمله هوایی مناطق تحت تسلط داعش را هدف قرار داده است.

ذلیل گفت: "باز کردن جاده‌ای میان‌کوبانی و عفرین که هنوز هم تحت کنترل داعش است، مهم‌تر است."

برخی معتقدند آزادسازی رقه باید توسط نیروهای عربِ متحد با SDF انجام شود.

دلیل ربر 31 ساله که در کوبانی یک کافی‌شاپ دارد گفت: "بهتر است گروه‌های عرب مانند تیپ انقلابیون رقه به آزادسازی رقه بپردازند و ما نیز بر عفرین تمرکز کنیم."

البته نیروهای عرب برای آزادسازی رقه از چنگال داعش باید بسیار از این قوی‌تر باشند. ائتلاف تحت رهبری آمریکا سهم قابل‌توجهی در تقویت این گروه‌ها دارد: سرهنگ استیو وارن سخنگوی ستاد ضد داعش گفت در ماه مه آموزش 200 مبارز عرب برای جنگ در رقه تمام شد. وی افزود: " نیروهای عرب هرروز قوی‌تر و گسترده‌تر می‌شوند و ما به حرکت تدریجی به‌سوی رقه ادامه می‌دهیم."

شروان درویش سخنگوی SDF گفت مبارزان عرب حدود 40 تا 50 درصد از نیروهای مبارز در عملیات شمال رقه را تشکیل می‌دهند.

درویش برای آزادسازی رقه قول داد: "به‌زودی گروه جدیدی به مبارزان رقه افزوده خواهند شد. ما دیدگاه فرقه‌ای نداریم و میان اعراب و کردها تمایز قائل نمی‌شویم... SDF برای تمام سوریه است و هیچ مرزی را به رسمیت نمی‌شناسیم."

در ادامه تلاش برای تصرف قلمرو جدید از داعش، PYD نیز تلاش دارد در مناطق آزادشده عرب‌ها را متحد کند. این حزب رهبران قبایل محلی را به سرپرستیِ شوراهای محلی منصوب کرده است و مبارزان عرب بیشتری را در نیروهای نظامی و پلیس استخدام می‌کند. در برخی شهرهای عرب نشین مانند شداده، اکثر پست‌های بازرسی توسط مبارزان عرب انجام می‌شود. این امر در متقاعد کردن برخی اعراب در شمال سوریه برای پذیرش سیستم جدید PYD بسیار مؤثر بوده است.

عبدالله قطاب السیف رهبر گروهی 80 نفره که خود را بخشی از ارتش آزاد سوریه می‌دانند گفت: "آن‌ها مانند برده با ما برخورد نمی‌کنند."

مبارزان عرب در SDF اصرار دارند که این گروه تنها یک واحد نظامی نیست و بیشتر شبیه به یک ائتلاف است؛ و اینکه اعراب بسیاری از جناح‌ها را در این گروه هدایت می‌کنند. آن‌ها امیدوارند با آزادسازی بیشتر شهرهای عرب، بر تعداد نیروهایشان افزوده شود.

ابو علی رقوی مبارز 27 ساله در تل ابیض که نگران امنیت خانواده خود در رقه است می‌گوید: "رهبری این گروه عمدتاً بر عهده کردها است، اما تعداد نیروهای عرب رو به افزایش است زیرا مناطق آزادشده‌ی عرب به SDF ملحق می‌شوند."

تمام اعراب سوریه این‌قدر خوش‌بین نیستند. مثلاً گروه ضد داعش "رقه در سکوت سلاخی می‌شود" ادعا کرده است نقش داشتن YPG در حملات برای آزادسازی رقه باعث شده بسیاری از ساکنان شهر به داعش بپیوندند.

اما برخی اعرابی که در سوریه ملاقات کردم این ادعا را رد کردند. رقوی گفت: "این یک دروغ است زیرا ما هرروز با شهروندان رقه در ارتباط هستیم. مردم رقه اهمیتی نمی‌دهند چه کسانی آن‌ها را کنترل کنند. فقط می‌خواهند از شر داعش خلاص شوند."

برخی اعتقاد دارند تلاش برای فهمیدن باور واقعیِ ساکنین رقه کار احمقانه‌ای است.

حازم حمیدی مهندس عرب که در تل ابیض زندگی می‌کند و قبلاً در رقه کار می‌کرد می‌گوید: "مردم در ترس و هراس زندگی می‌کنند. نمی‌توانی حرفی بزنی وگرنه ممکن است به‌راحتی کشته شوی. مردم رقه از هر گروهی گرفته از SDF تا YPG برای رهایی از دست داعش استقبال می‌کنند. هیچ فرقی بین ما نیست: همه می‌خواهیم با داعش مبارزه و آن را نابود کنیم."