مرد رویاهای اردوغان کیست؟

با استعفای احمد داووداغلو پرسش مهمی در محافل سیاسی ترکیه مطرح شده است: نخست‌وزیر بعدی ترکیه کیست؟ این پرسش چندوجهی است. یک پاسخ قطعی دارد و چند پاسخ احتمالی. پاسخ قطعی به این پرسش آن است که نخست‌وزیر بعدی ترکیه هر کسی که باشد باید به‌شدت به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه وفادار باشد. این فرد همچنین باید از قدرت کافی هم برخوردار باشد تا بتواند نقش رهبری ترکیه را هم به‌عهده گیرد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، یک هفته پس از اینکه داووداغلو اعلام کرده از قدرت کناره خواهد گرفت، چند نفر به‌عنوان گزینه احتمالی مطرح شده‌اند. مهم‌ترین نامی که تاکنون مطرح شده است کسی جز داماد وی نیست. فردی که هم‌اینک جزو کابینه داووداغلو است و از قدرت لازم برای رهبری ترکیه هم برخوردار است. سوای نام آلبایراک، داماد اردوغان، تاکنون نام چند نفر مطرح شده و شایعاتی نیز در آنکارا رواج یافته است. نام‌های مختلفی که ویژگی مشترک آنها وفاداری تام به اردوغان است. البته به گفته برخی کارشناسان در میان نام‌های مطرح شده چند نفر هستند که از اقتدار لازم برای نخست‌وزیری برخوردار نیستند. یکی از کارشناسان می‌گوید: کسانی که در این قاب قرار گرفته‌اند همگی جزو وفاداران به اردوغان هستند. از ابتدای حکومت تزارگونه اردوغان این افراد در کنار وی بوده‌اند.

تحلیلگران بر این باورند که فرد قابل اعتنایی مانند داووداغلو که زمانی از او با عنوان کیسینجر ترکیه یاد می‌شد، وجود ندارد. از این‌رو برای اردوغان مهم‌ترین ویژگی نخست‌وزیر بعدی «وفاداری» به وی و دیدگاه‌های اوست. آنتونی اسکینر، مدیر سازمان «وریسک ماپل کرافت» به خبرگزاری فرانسه گفت: «آنگونه که اردوغان از داووداغلو انتظار داشت وی «بله‌قربان‌گو» نبود و میل به استقلال بیشتر داشت.» او افزود: «یک نخست‌وزیر که همسنگ اردوغان باشد، در نهایت با در خروجی روبه‌رو خواهد شد.»

اردوغان تصمیم می‌گیرد
در 22 ماه مه سال‌جاری (یکشنبه دوم خرداد) باید منتظر ماند تا جلسه فوق‌العاده حزب عدالت و توسعه برگزار شود. در این جلسه قرار است رهبر جدید حزب حاکم ترکیه مشخص شود. کسی که دبیرکل این حزب شود، جایگزین داووداغلو خواهد شد. البته حزب عدالت و توسعه مایل است اختلافات در این گروه پشت درهای بسته باقی بماند و در ظاهر همه چیز آرام نشان داده شود. از این‌رو حزب تمایل دارد تا داووداغلو در روز کناره‌گیری خود نشانی از دلخوری از خود بروز ندهد و مانند دونده دوی امدادی چوب را به جانشین خود بدهد. قرار است برای روز یکشنبه نام یک یا دو نفر مطرح شود. نام این نفرات احتمالا یکی دو روز قبل از برگزاری جلسه فوق‌العاده اعلام خواهد شد.

مصطفی آتاش، معاون دبیر کل حزب عدالت و توسعه گفت: «به عقیده من نام فرد مورد نظر حزب عدالت و توسعه یک یا دو روز زودتر از جلسه قطعی و اعلام خواهد شد.»

به‌رغم اینکه انتخاب دبیرکل حزب عدالت و توسعه یک موضوع داخلی است اما بنا به گفته ناظران سیاسی ترکیه، اردوغان در انتخاب نفر مورد نظر قطعا دخالت خواهد کرد. رئیس‌جمهوری ترکیه در این پروسه به دنبال کسی است که بتواند خواسته‌های وی را تحقق بخشد. «عبدالقدیر سل‌وی» ستون‌نویس روزنامه حریت می‌گوید: «در این آوردگاه اردوغان تنها به دنبال اسمی است که با وی سازگار باشد. او کسی را انتخاب خواهد کرد که در آینده بتواند با او کار کند.»

یکی از مهم‌ترین وظایف نخست‌وزیر بعدی ترکیه این است که رویای بزرگ وی را تعبیر کند. نخست‌وزیر بعدی باید این توانایی را داشته باشد تا سیستم پارلمانی ترکیه را به سمت سیستم ریاستی تغییر دهد. برای همین او باید کسی را انتخاب کند که توانایی نابودی ساختار پارلمانی را که یادگار معمار نوین ترکیه یعنی مصطفی کمال، ملقب به آتاتورک است، داشته باشد. اما فرد شماره یک برای این منظور چه کسی است؟

برخی معتقدند که برای این کار ممکن است تنها به نام یک نفر بسنده شود. داماد اردوغان جزو محتمل‌ترین گزینه‌هایی است که می‌تواند قدرت را به تزار منتقل کند. افزون بر برات آلبایراک، داماد اردوغان نام دو نفر دیگر هم مطرح شده است: بینالی ییلدریم، بکیر بوزداغ. بینالی ییلدریم در حال حاضر وزیر حمل و نقل ترکیه است. او 60 ساله و برای مدت‌ مدیدی است که از دوستان نزدیک اردوغان به حساب می‌آید. او از زمانی که اردوغان شهردار استانبول بود با وی هم همراه و همپا بوده است. پس از اینکه در سال 2002، حزب عدالت و توسعه توانست قدرت را در دست بگیرد او به حزب پیوست و همواره جزو نیروهایی بوده که در این حزب به اردوغان گرایش داشته است. او با شعار «ترکیه جدید» پروژه‌های زیرساختی فراوانی را به بهره‌برداری رسانده است.

«سل‌وی»، ستون نویس حریت دیلی می‌گوید: این دو در همه چیز اشتراک نظر دارند الا یک مورد. اردوغان طرفدار سرسخت فنرباغچه است و ییلدریم یک گالاتاسرایی دوآتشه. بکیر بوزداغ: وی 51 ساله و از سال 2011 تا 2013 نیز معاون نخست‌وزیر بوده است. پس از آن نیز وی وزیر دادگستری شد. او جزو کسانی است که نام وی به عنوان نخست‌وزیر آینده ترکیه مطرح می‌شود. از ویژگی‌های بارز وی این است که قدمی خلاف جهت اردوغان برنداشته است. او جزو کسانی است که پرچم جنگ را علیه فتح‌الله گولن برافراشت و افراد نزدیک به وی را به زندان انداخت.

زمانی که اردوغان علیه متحد سابق خود اعلان جنگ کرد، این بکیر بوزداغ بود که تبدیل به فرمانده این عملیات شد. برات آلبایراک: او داماد اردوغان است. جوان است و جاه‌طلب. 38 ساله و جزو جوانترین اعضای حزب عدالت و توسعه است. او هم‌اینک هم شغل مهمی در کابینه دولت دارد و وزیر انرژی این کشور بحران زده در حوزه انرژی است. او اگرچه به تازگی صاحب باجناق تازه‌ای شده است اما می‌تواند در خاندان اردوغان همچنان خود را داماد ارشد معرفی کند. وی همسر اسرا اردوغان است و حالا با ازدواج سمیه اردوغان وی تنها داماد خاندان اردوغان به حساب نمی‌آید.

او در سال 2004 با اسرا اردوغان ازدواج کرده است. اردوغان با پدر وی صادق خان رفاقتی دیرینه داشت. وی تا سال 2013 معاون هلدینگ «چالیک» بوده است. برخی می‌گویند اردوغان به کارخانه‌داران و سرمایه‌گذاران علاقه دارد و برای همین داماد جدید وی هم که به تازگی به خانواده اردوغان اضافه شد، فرزند یک کارخانه‌دار بزرگ است که در زمینه تولید پهپادهای غیرمسلح فعالیت می‌کند. با این وجود داماد اردوغان برای اینکه بتواند نخست‌وزیر ترکیه شود تنها یک مانع در پیش دارد و آن هم نسبت فامیلی است. نسبت فامیلی داشتن ممکن است اردوغان را متهم به طایفه‌گری کند.