آیا دولت می‌تواند؟

فرارو- یک استاد دانشگاه با اشاره به بدهی های دولت به سیستم بانکی گفت: «دولت باید وارد مذاکره با سیستم بانکی شود و بخشی از بدهی خود را استمهال کند و بخشی را از طریق کاهش هزینه های غیرضرور خود و بخشی دیگر را از طریق سایر منابع پرداخت کند.»

محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت اخیرا وعده داد که دولت بدهی خود به بانک‌ها را تا سال 96 می‌پردازد تا قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها به بخش تولید افزایش یابد. اما باید گفت اکنون دولت با مشکلات فراوانی در حوزه اقتصاد دست به گریبان است و در این میان قیمت نفت هم رو به کاهش کذاشته است. با این شرایط آیا دولت می‌تواند ظرف دو سال بدهی عظیم خود به سیستم بانکی را پرداخت کند؟

دکتر مهدی پازوکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «وزیر اقتصاد اعلام کرده میزان بدهی دولت به سیستم بانکی و پیمانکاران 196 هزار میلیارد تومان است و بدهی شرکت های دولتی به سیستم بانکی 180 هزار میلیارد تومان است. همچنین 52 میلیارد دلار نیز میزان بدهی شرکت نفت به سیستم بانکی است که با جمع این سه رقم کل بدهی دولت به سیستم بانکی بالغ بر 500 هزار میلیارد تومان می شود.»

وی ادامه داد: «از طرف دیگر میزان بدهی بخش غیردولتی شامل بخش خصوصی، نهادهای عمومی همچون سازمان بازنشستگی، تامین اجتماعی و شرکت های تابعه آن به سیستم بانکی 626 هزار میلیارد تومان است که 62 درصد این رقم، بدهی به بانک های خصوصی است.»

وی افزود: «به نظر من اگر این دولت بتواند بدهی خود به سیستم بانکی را در عرض 2 سال صفر کند باید به مسئولان اقتصادی آن جایزه نوبل داد چون رقم درشتی است و بعید است وعده دولت در این باره در ظرف دو سال تحقق پیدا کند.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «رقم بودجه عمومی کشور در لایحه بودجه سال 95 حدود 307 هزار میلیارد تومان است که این رقم شامل 197 هزار میلیارد تومان بودجه جاری و حدود 60 هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی است. بنابراین دولت در سال 95 رقمی حدود 10 هزار و 500 میلیارد تومان برای بازپرداخت بدهی خود به سیستم بانکی در نظر گرفته است.»

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «لذا اینکه دولت باید به سمت انضباط پولی حرکت کند کار درستی است اما اینکه چگونه در مدت 2 سال بدهی خود را صفر می کند باید از سخنگوی دولت سوال کرد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که دولت چه راهکارهایی برای بازپرداخت بدهی خود به سیستم بانکی دارد؟، گفت: «دولت باید به سمت انضباط پولی و مالی برود و هزینه های غیرضروری خود را کاهش دهد. به طورمثال دولت، قوه قضاییه و قوه مقننه می توانند خانه های سازمانی خود در سراسر کشور را بفروشند تا هم هزینه های دولت کاهش پیدا کند و هم 80 درصد از درآمد حاصل از این کار را صرف پرداخت بدهی ها کرده و 20 درصد را به وزارت خانه مربوطه برای اعطای وام جهت رفاه پرسنل خود بدهند.»

وی ادامه داد: «همچنین دولت می تواند مهمانسراهای خود در سواحل دریای مازندان، مشهد، شیراز، کیش و ... را واگذار کند. با این کار هم صنعت توریسم و بخش خصوصی فعال می شود و هم باعث ایجاد اشتغال خواهد شد. به طور مثال اکنون همه استانداری های کشور یک مهمانسرا در تهران دارند که واقعا نیازی نیست و دولت می تواند به هر کارمند دولتی که ماموریت می رود حق رفاهی بدهد تا به جای اسکان در خانه های سازمانی یا مهمانسرای آن سازمان، در هتل اسکان کند.»

وی افزود: «اکنون بودجه بخش فرهنگی کشور 7 هزار میلیارد تومان است در حالی که به نظر من 1000 میلیارد تومان کفایت می کند. لذا در اقدامی دیگر دولت می تواند بودجه بخش فرهنگی که هزینه های هنگفتی می شود و هیچ بازدهی هم ندارد را کاهش داده و بخشی از این هزینه را صرف پرداخت بدهی های خود کند.»

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «لذا دولت باید وارد مذاکره با سیستم بانکی شود و بخشی از بدهی خود را استمهال کند و بخشی را از طریق کاهش هزینه های غیرضرور خود و بخشی دیگر را از طریق سایر منابع پرداخت کند.»

پازوکی اظهار کرد: «عمده بدهی دولت ناشی از انتشار اوراق مشارکت است که طی چندین سال روی هم تلنبار شده است. این اوراق مشارکت روز به روز بدهی دولت به سیستم بانکی را بیشتر می کند؛ در حالی که نود درصد پروژه هایی که برای آنها اوراق مشارکت منتشر شده است هنوز به بهره برداری نرسیده اند اما بانک ها در حال پرداخت سود آنها به مردم هستند.»

وی با بیان اینکه احمدی نژاد همیشه شعار کاهش دستوری نرخ سود بانکی را می داد گفت: «اما بالاترین نرخ بهره اوراق مشارکت در تاریخ بانکداری ایران در دوره وی اتفاق افتاد که بانک مرکزی با نرخ 23 درصد اوراق مشارکت منتشر کرد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که اگر دولت بتواند بدهی خود به سیستم بانکی را پرداخت کند چه اتفاقی در اقتصاد می افتد؟، گفت: «اگر دولت بتواند بدهی خود را بپردازد سیستم بانکی قدرتمند می شود و قدرت وام دهی آن افزایش می یابد. همچنین وقتی سیستم بانکی درآمد سالم داشت سراغ کارهای ناشایست نمی رود.»

این استاد دانشگاه درباره پیامدهای عدم پرداخت بدهی دولت به سیستم بانکی گفت: «اگر دولت نتواند بدهی خود را بپردازد بانک ها دچار مشکل می شوند و بحران بانکی اتفاق خواهد افتاد. در این شرایط عوارض خطرناکی برای اقتصاد کشور در بلند مدت ایجاد خواهد شد.»

پازوکی با ذکر مثالی درباره بی انضباطی های صورت گرفته در دولت قبل گفت: «دانشگاه تهران در زمان احمدی نژاد از بانک مرکزی وام گرفته است که هنوز این وام را پرداخت نکرده است. سوال این است که چرا دانشگاه باید وام بگیرد؟ مگر دانشگاه موسسه اقتصادی است؟»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «به نظر من حسن روحانی باید گزارشی رسمی و واقعی از اقتصاد ایران به مردم بدهد و بگوید که کشور را در شرایطی و با چه میزان بدهی  تحویل گرفته است.»