ریشه‌های روانی یک حیوان آزاری

دو مقام رسمی یعنی معاون سازمان محیط زیست و فرمانده یگان حفاظت محیط زیست، به حیوان‌آزاری‌های اخیر واکنش نشان دادند. متخصصان حوزه علوم رفتاری نیز به ابعاد روانی و اجتماعی حیوان‌آزاری پرداختند زیرا حیوان‌آزاری مصداق بارز یک شخصیت ضداجتماعی است که تبعاتی چون جرم و جنایت‌های غیر قابل جبران را به جامعه تحمیل می‌کند.

به گزارش آستان، فرهاد دبیری - معاون سازمان محیط زیست - درباره حیوان‌آزاری‌های اخیر (که از سوی یک شکارچی علیه یک سگ به طرز فجیعی صورت گرفت و فیلم آن بارها در اینترنت بازنشر شد) گفت: این سازمان با وجود اینکه مسئولیت قانونی درخصوص حیوانات بی‌سرپرست یا ولگرد به‌ویژه در شهرها ندارد ولی به دلیل حساسیت‌ها و مطالبه عمومی، ماده واحده قانونی را به منظور سامان‌دادن وضعیت این حیوانات و جلوگیری از آزار و اذیت آن‌ها، تدوین و به هیات دولت ارائه کرده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست نیز از برخورد شدید با هر نوع حیوان‌آزاری خبر داد و تاکید کرد: عوامل فیلم اخیر که اقدام به آزار و شکنجه یک قلاده سگ کردند به مقامات قضایی تحویل داده شدند.

همچنین، دکتر فربد فدایی - روانپزشک و مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه توابخشی علوم بهزیستی - در خصوص حیوان‌آزاری‌های اخیر به خبرنگار «آستان» گفت: در بررسی سوابق افراد مجرم و جنایتکار که مبتلایان به شخصیت ضد اجتماعی هستند، عموماً سابقه آزار جانوران وجود دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه "به‌طورکلی یکی از نشانه‌های سوءرفتار نسبت به انسان‌ها تمایل به حیوان‌آزاری است"، افزود: معمولا این رفتار ناخوشایند از دوران کودکی در رفتارهای فرد دیده می‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت رابطه نزدیکی بین شیوع حیوان‌آزاری با رفتارهای مجرمانه و کیفری در دوران بزرگسالی وجود دارد.

وی اضافه کرد: نوعی توانمندی به نام «همدلی» در رفتار افراد وجود دارد و به این معناست که فرد بتواند احساسات و عواطف انسان‌ها و موجودات دیگر را دریابد و خود را به جای آنها قرار دهد. این همدلی هنگام آفزینش بخشی از سلول‌های عصبی ناحیه پیشانی مغز را به نام یاخته‌های عصبی آیینه‌ای تشکیل می‌دهد به این معنی که این یاخته‌ها مانند یک آیینه می‌توانند عواطف و احساسات موجودات دیگر را به فرد بازتاب دهند.

فدایی در ادامه تصریح کرد: نکته حائز اهمیت این است که در افراد ضد اجتماعی و مجرمان به طور نسبی این یاخته‌های عصبی کمتر است. البته به این معنا نیست که این افراد به دلیل کمبود این یاخته‌ها مجرم می‌شوند بلکه عدم استفاده از این ظرفیت عصبی سبب می‌شود این یاخته‌ها فعال نشود و تداوم پیدا نکند.

به گفته این روانپزشک، هرچه انسان‌ها رفتارهای مبتنی بر انسانیت بیشتری از خود نشان دهند، میزان همدلی آنها نیز بالاتر است.از سوی دیگر هر آنچه رفتارهای مبتنی بر عطوفت و عاطفه را در انسان تحریک و تشویق کند باعث تلطیف بیشتر روحیه انسان‌ها می‌شود و حتی نسبت به دیگر موجودات زنده نیز رفتار توأم با انسانیت نشان می‌دهند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: آموختن مهربانی با حیوانات وحشی و اهلی سبب تقویت رابطه شایسته‌تر در کل جامعه می‌شود و در کاهش جرم و جنایت تاثیرگذار است. همچنین نمایش افراد شاخص که نسبت به جانوران عطوفت نشان می‌دهند و آوردن نمونه‌هایی از این قبیل در رسانه‌های گروهی و حتی کتاب‌های درسی می‌تواند سهمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد.

در همین راستای برخورد شدیدتر با کسانی که به حیوان‌آزارها است که معاون سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که این سازمان با وجود عدم مسئولیت قانونی در خصوص حیوانات بی‌سرپرست یا ولگرد به ویژه در شهرها که گاهی در کنار آسیب رسانی مردم به این حیوانات، شهرداری‌ها هم نسبت به معدوم کردن آن‌ها اقدام می‌کردند، به دلیل حساسیت‌ها و مطالبه عمومی، ماده واحده‌ای را به منظور سامان دادن وضعیت این حیوانات و جلوگیری از آزار و اذیت آن‌ها، تدوین و به هیات دولت ارائه داد. در حال حاضر شهرداری‌ها هیچ اقدامی در خصوص معدوم‌سازی حیوانات بی‌سرپرست یا ولگرد انجام نمی‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه در صورت تصویب ماده واحده، خلاء قانونی در خصوص حمایت از حیوانات ولگرد یا بدون سرپرست از بین خواهد رفت، تصریح کرد: آئین‌نامه اجرایی این ماده واحده نیز ظرف مدت سه ماه باید به صورت مشترک از سوی وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و تدوین و به هیات دولت ارائه شود.