تولد دوباره ایران در جهان

فرارو- یک کارشناس هسته ای با تاکید بر اینکه باید از رویکرد پیش گرفته شده در مذاکرات هسته ای که منجر به حصول توافق تاریخی میان ایران و گروه 1+5 شد درس عبرت گرفت تا مبادا فکر بازگشت به گذشته و پیش گرفتن رویکرد تقابل با جهان به سرمان بزند گفت: توافق هسته ای می تواند تولد دوباره ایران در نظام بین الملل باشد تا بتوان بدون هیچ محدودیتی و بدون آنکه تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی معرفی شویم به جایگاه شایسته مان در جهان و منطقه دست پیدا کنیم.

علی خرم، استاد دانشگاه، در گفت‎وگو با فرارو، ضمن بیان این مطلب، درباره مذاکرات هسته ی و راهی که طی شد و به توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 منتهی شد گفت: توافق هسته ای را نباید به شکل صرفا همان توافق و یا بیانیه ای که توسط وزرای خارجه قرائت می شود دید بلکه باید به این موضوع و در کل پرونده هسته ای ایران یک نگاه جامع داشت.

وی با بیان اینکه پرونده هسته ای ایران از ابتدا تا به امروز دارای دو جنبه مثبت و منفی است گفت: جنبه مثبت این پرونده پافشاری ایران در دستیابی به حق استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای به عنوان یک کشور عضو ان پی تی بود.

این کارشناس مسائل بین الملل افزود: پس از انقلاب اسلامی به ویژه در دولت آقای هاشمی که ایران تصمیم گرفت جدی تر از همیشه به تکنولوژی هسته ای دست پیدا کند به دلیل فضای تقابلی که غرب به واسطه انقلاب با ایران پیش گرفته بود امکان دستیابی آزادانه بدون محدودیت به این تکنولوژی برای ایران فراهم نبود.

وی ادامه داد: از این رو به دلیل اینکه این مسئله به یک مسئله حیثیتی تبدیل شده بود و ایران تلاش داشت که نشان دهد با وجود تمام محدودیت ها می تواند روی پای خود بیستد برنامه هسته ای خود را به صورت مخفیانه آغاز کرد.

خرم تصریح کرد: بنابراین ایران این مسیر را که هزینه بسیاری هم برایش داشت را - چون در شرایط عادی قرار نداشت- طی کرد تا شخصیت ملی خود را ابراز کند تا اینکه در سال 1380 بر اساس ادعاهای نهادهای جاسوسی و بر پایه همان تقابل غرب، ایران متهم به پیش گرفتن برنامه غیر صلح آمیز شد.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: اما این پرونده سازی سبب نشد راهی که پیش گرفته شده بود تا به چرخه کامل سوخت هسته ای منتهی شود توقف پیدا کند و طی 12 سال سیر تکامل خود را به تدریج طی کرد تا اینکه اولین آبشار سانتریفیوژ ساخته شد که این به معنای این بود که ایران در غنی سازی به خودکفایی رسیده است.

وی افزود: در ادامه پیشرفت های هسته ای هم آبشارهای سانتریفیوژ به یکدیگر وصل شد و ایران توانست غنی سازی را حتی تا مقیاس 20 درصد ادامه دهد که البته امکان غنی سازی در مقیاس بالاتر را هم داشت.

این استاد دانشگاه ادامه داد: پیامی که این کار شاید به مخالفان و یا کسانی که قصد ایجاد اخلال در امنیت ایران را داشتتند این بود که ایران در زمره کشورهایی قرار گرفته است که تحت فشار و محدودیت توانسته است در تکنولوژی هسته ای پیشرفت های علمی و فنی پیدا کند که این پیشرفت ها دیگر حتی با بمب هم از بین نمی رود.

خرم با بیان اینکه آنچه برشمرده شد وجوه مثبت پرونده هسته ای ایران اما این پروند وجوه منفی دیگری هم داشت گفت: وجوه منفی فعالیت هسته ایران این بود که در تولید ساخت و گسترش فعالیت هسته ای ایران به تنهایی اقداماتی را انجام می داد که این برخلاف عرف و بین المللی بود چرا که این تکنولوژی معمولا باید با همکاری و هماهنگی میان کشورها توسعه داد.

وی افزود: این همکاری و هماهنگی برای توسعه فعالیت های هسته ای هم به این دلیل است که ترس و نگرانی نسبت به فعالیت های هسته ای زدوده شود نه اینکه با تبلیغات جهان را نسبت به فعالیت های هسته ای خودمان بترسانیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر چه فعالیت های هسته ای کشور به طور جدی در دولت آقای هاشمی آغاز به کار کرد و در دولت آقای خاتمی روند توسعه خود را طی کرد و در دولت آقای احمدی نژاد این توسعه تکمیل شد اما تنها در یک دولت نسبت به فعالیت های هسته ای کشورمان تبلیغات گسترده شد و برخورد هیجانی با آن شد دولت آقای احمدی نژاد بود.

وی تصریح کرد: در زمان آقای احمدی نژاد با هیاهوی بسیار حتی فعالیت هایی که شاید نیاز به تبلیغ نداشت بزرگ نمایی شد و فریاد زده شد که ما هسته ای شده ایم که معنا و مفهوم آن در زبان بین الملل این است که ما امکان تولید بمب هسته ای را پیدا کرده ایم و این یک خودزنی بزرگ بود.

خرم گفت: همین امر سبب شد که روند اعمال تحریم ها و صدور قطعنامه ها علیه کشورمان آغاز شود که و به نوعی خودمان عرصه را بر خودمان تنگ کردیم که این یک خودزنی بزرگ بود.

وی با تاکید براینکه در جهان با تنش و چنگ زدن به صورت دیگران به هیچ وجه موفق نخواهیم بود گفت: گره ای که می شد در دولت احمدی نژاد بر پرونده هسته ای ایران افتاده بود را با دست باز کرد اما با بی تدبیری های صورت گرفته با استقبال از تحریم ها و ورق پاره خواندن آن پیچیده کردیم. این رویکرد کشور را با مشکلات بسیاری مواجه کرد که همین امر سبب شد تا همه مسوولان کشور جمع شوند تا همان ورق پاره ها را کنار بزنند.

این استاد دانشگاه افزود: بنابراین خوشبختانه در سال 1392 همه کشور یکپارچه شد که راهی که پیموده شده بود جز ضرر هیچ عایدی دیگری برای کشور ندارد بر همین اساس دولت آقای روحانی با راهبرد متفاوت و البته جهان پسند آغاز به کار کرد.

خرم ادامه داد: روحانی در همان ابتدا هم به خوبی گره اصلی حل مشکلات کشور در عرصه های مختلف به خصوص اقتصاد را هم پیدا کرد و به این نتیجه رسید که امکان اداره کشور بدون حل و فصل موضوع هسته ای وجود ندارد لذا ضرورت داشت که قفل اول در مدیریت کشور در مذاکرات هسته ای باز شود تا امکان ورود سرمایه های خارجی برای به چرخش در آمدن چرخ اقتصاد فراهم شود.

این کارشناس مسائل بین المل تصریح کرد: هر چند در این میانه برخی دولت را هدف نقد قرار دادند که چرا تمام تخم مرغ های خود را در سبد هسته ای گذاشته است. اما این یک واقعیت است که دولت آقای روحانی جز این راه دیگری نداشت.

وی افزود: بر همین اساس دولت آقای روحانی باید تلاش می کرد و وارد میدان نبرد دیپلماسی با قدرت های بزرگ جهانی می شد تا به برخی در داخل کشور ثابت کند که سیاست خارجی مبتنی بر تنش و جنگیدن نمی تواند هیچگاه برآورد کننده منافع و امنیت ملی باشد و بر عکس سیاست مبتنی بر تعامل سازنده به معنای همکاری و شراکت و رقابت مثبت به همه کشورها می تواند منافع امنیت و قدرت منطقه ای و بین المللی برای ایران به ارمغان آورد.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: آقای روحانی ثابت کرد که اگر با جهان با احترام برخورد کنی و اهل مذاکره باشی می توانی گره ای که دیگر با دندان هم نمی شد باز کرد را با دست باز کنی و دیدیم که ایران در دوره ای کمتر از دوسال در کمال احترام وزرای خارجه 6 کشور جهان را دور خود جمع کرد.

خرم تصریح کرد: راهی که پیموده شد و در نهایت به توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 منتهی شد، درس بزرگی را نه تنها به جهانیان بلکه به بسیاری در ایران داد که باید نگاهمان به نظام بین الملل را تغییر دهیم و با جهان از موضع احترام برخورد کنیم تا جهان هم با ما محترمانه برخورد کند.

وی افزود: توافق هسته ای را باید تولد دوباره ایران در نظام بین الملل دانست و از این اتفاق درس گرفت که اگر به دنبال حضور فعالانه و مسوولانه در جهان هستیم باید با جهان از موضع احترام برخورد کنیم تا جهان به ما احترام بگذارد و باید رویکرد تعامل و همکاری و هماهنگی با کشورهای جهان را پیش بگیریم تا منافعمان تامین شود.

این استاد دانشگاه در خاتمه گفت: بنابراین امیدوارم این توافق سرآغازی باشد بر روند آغاز پیشرفت کشور در جهان و درس عبرتی باشد که مبادا فکر بازگشت به گذشته و پیش گرفتن رویکرد تقابل با جهان به سرمان بزند.