درس«کاتماندو» برای «تهران»

نشست علمی-تخصصی درس آموخته‌های زلزله نپال در ساختمان سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با همکاری جمعیت هلال‌احمر، دانشگاه علوم‌پزشکی، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله به میزبانی سازمان مدیریت بحران در تهران برگزار شد.

متخصصان، کارشناسان، مدیران و کارکنان سازمان‌های تخصصی در این نشست یک‌روزه به ارایه گزارش‌هایی از زلزله نپال پرداختند و در پایان نیز پانل علمی برای تطبیق درس‌آموخته‌های زلزله نپال برگزار شد.

استفاده از تجربه‌ها در حوزه مدیریت بحران
عباس تقی‌زاده، مشاور عالی سازمان مدیریت بحران در این همایش یکی از اهداف سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران را استفاده از تمامی ظرفیت‌ها در بخش‌های مختلف عنوان کرد و گفت: «در این بین استفاده از نتایج فعالیت‌های تخصصی در بخش دانشگاهی، پژوهش‌های کاربردی با رویکرد مردمی و فعالیت‌های جامعه‌محور درحال پیگیری است.»

میزان بالای آسیب‌های واردشده
در ادامه این همایش دکترفیض‌الله‌زاده به بررسی شرایط کشور و شرح رخداد زلزله کاتماندو پرداخت و با ارایه توضیحاتی درخصوص موقعیت جغرافیایی نپال، ضمن تشریح شرایط اقتصادی و سیاسی این کشور و ذکر این نکته که جمعیت ٢٧میلیونی نپال در وسعتی ١٤٠‌هزار کیلومتری زندگی می‌کنند، گفت: «تراکم جمعیت بر افزایش شدت آسیب‌های وارده در نتیجه وقوع زلزله افزوده است، همچنین بنابر گزارش ارایه شده از سوی دولت این کشور، آسیب‌های وارد شده معادل نصف درآمد ناخالص این کشور است.»

شرح یک تجربه
در ادامه این همایش دکتربهار حسن‌میرزایی پزشک تیم‌ملی فوتبال بانوان زیر ١٤‌سال که هنگام وقوع این زلزله، همراه با تیم‌ملی در شهر کاتماندو حضور داشت به تشریح تجربیات خود و اعضای تیم‌ملی در لحظه وقوع زلزله پرداخت و گفت: «هنگامی که زلزله شروع شد، هیچ‌کس باورش نمی‌شد که این زمین‌لرزه است، اما بلافاصله زمین به شدت شروع به لرزش کرد به گونه‌ای که نمی‌توانستیم تعادل خود را حفظ کنیم.» او ادامه داد: «بعد از این‌که زلزله به پایان رسید، بلافاصله بچه‌های تیم‌ملی را در محوطه ورزشگاه جمع کردیم تا در صورت وقوع زلزله‌های دیگر، آسیبی به آنها وارد نشود.» او در ادامه ضمن تشریح اتفاقات رخ‌داده در ساعات اولیه وقوع زلزله، گزارشی از تجربه خود از نحوه ورود به هتل، میزان آسیب‌های وارده به شهر، مشکلات رفتن به فرودگاه و مواجهه با سختی‌های آن ارایه داد.

نقش سازمان‌های بین‌المللی پس از زلزله
در ادامه نشست، دکترشریفی به ارزیابی گزارش نقش سازمان‌های بین‌المللی پس از زلزله نپال پرداخت و گفت: «این زلزله ٣٠بخش از ٧٥ بخش کشور نپال را تحت‌تأثیر قرار داد و در نتیجه وقوع آن آسیب‌های بسیاری به زیرساخت‌های این کشور ازجمله جاده‌ها و پل‌ها وارد شد.» او ادامه داد: «تخریب مراکز درمانی، قطع برق و مشکلات مربوط به تأمین سوخت بخشی از چالش‌هایی است که این کشور با آن مواجه شد.» او با ذکر آماری افزود: «در نتیجه وقوع این زلزله، ٤٩٤‌هزار و ٧١٧ خانه تخریب و ٢٦٨‌هزار و ٣٧٣خانه نیز دچار خسارت شدند.»

او در ادامه اهداف استراتژیک انتخاب‌شده سازمان ملل برای عملیات امداد در نپال را برشمرد و از کاهش مرگ‌ومیر ناشی از گسترش بیماری‌های عفونی از طریق پیشگیری با دسترسی فوری به آب، بهداشت، بهسازی و خدمات سلامت، تأمین فوری نیاز‌های غذایی افراد تحت‌تأثیر به‌ویژه در نواحی بیشتر آسیب‌دیده و جمعیت آسیب‌پذیر، تقویت سرپناه اضطراری، حمایت از زنان و کودکان در برابر خشونت و تقویت ظرفیت‌های پشتیبانی، دسترسی و ارتباطات برای پاسخگویی به نواحی آسیب‌دیده به‌عنوان مهم‌ترین این اهداف نام برد.

تشریح جزییات زلزله نپال
در ادامه جلسه دکترمهدی زارع، دانشیار پژوهشکده بین‌المللی زلزله‌شناسی به تشریح ابعاد فنی این زلزله پرداخت و با اشاره به نحوه وقوع آن، جهت حرکت گسل‌ها از شمال‌غرب به جنوب‌شرق و برآوردهای پهنه‌های هم‌شدت گفت: «حدود سه ماه قبل از وقوع زلزله، زلزله‌ای به بزرگای ٥/٥ در «کاسکی» اتفاق افتاده و چهار روز قبل از زلزله اصلی هم زلزله دیگری به بزرگای ١/٥ در شعاع حدود ١٠٠ کیلومتری کانون زلزله در آن منطقه اتفاق افتاده تا درنهایت زلزله اصلی رخ داد. بنابراین پیش‌لرزه‌ها قابل مطالعه هستند و نباید از زلزله‌های متوسط قبل از رخداد لرزه اصلی غفلت کرد.»

مدل‌سازی زلزله کاتماندو در تهران
در ادامه مهندس سعیدی با ارایه گزارشی از بازدید میدانی خود در کاتماندو ضمن تشریح وضع اجتماعی و اقتصادی زندگی در این کشور به بررسی ابعاد دیگری از رخداد زلزله در نپال پرداخت و گفت: «این زلزله، یک زلزله منطقه‌ای است، نه یک زلزله شهری، اگر توجه کنید کاتماندو و گسلی که آن را تحت‌تأثیر قرار داده است ٧٥ کیلومتر با هم فاصله دارند. اگر بخواهیم این رخداد را مدل‌سازی کنیم نمی‌توان گفت در منطقه‌ای چون هشتگرد تهران قرار می‌گیرد. در صورتی که این اتفاق برای تهران رخ دهد، این پیرامون شهر است که آسیب می‌بیند. در صورتی که در نپال روستاهایی که در همان منطقه قرار داشت، آسیب دیده بودند.» او با اشاره به وضع سازه‌ای در شهر کاتماندو به ذکر ایرادات فنی ساختمان‌سازی در این منطقه پرداخت و با مدل‌سازی از این شهر برخی از ایرادات احتمالی مشابه در شهر تهران را تشریح کرد.

تبیین تجارب امدادرسانی به زلزله‌زدگان در نپال و نحوه مشارکت سازمان‌های امدادرسان در این زلزله، عناوین دیگر سخنرانی‌های این جلسه بود که از طرف دکترعبداللهی‌فر و دکترمقدسی ارایه شد. در پایان نیز پانل تخصصی این جلسه با حضور دکترتقی‌زاده، دکترزارع، دکترمقدسی و مهندس سعیدی با مقایسه تطبیقی زلزله نپال با زلزله احتمالی در شهر تهران برگزار شد.