خوردن پر خطر!

فرارو- سازمان ملل سال 2008 نقشه‌ای جهانی برای امنیت غذایی تهیه کرد. در این نقشه وضع تعذیه‌ای ایران در دسته پرخطرها جای گرفت. 6 سال از تهیه این نقشه می‌گذرد. وضعیت تغذیه‌ای ایران نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده است. بنابر آمارهای داخلی ایران هنوز جزء کشورهایی است که تغذیه در آن وضعیت مناسب ندارد. درصد زیادی از مرگ‌های زودرس در سنین 30 تا 70 سال در کشور ما به تغذیه نامناسب بازمی‌گردد.

به گزارش فرارو، کارشناسان تغذیه معتقدند، یکی از دلایل عمده نامناسب بودن تغذیه در ایران تغییر در ذائقه ایرانی است. در سال‌های اخیر درصد زیادی از ایرانی‌ها، بخصوص جوانان، به سمت غذاهای صنعتی و غربی تمایل پیدا کرده‌اند. در دسترس بودن، ارزان بودن و شبکه‌های بزرگ تبلیغات جهانی در این تغییرِ ذائقه موثر بوده‌اند.

اما چرا در سال‌های اخیر راهکار، برنامه و تصمیمی در این رابطه اتخاذ نشده است؟ در بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای پیشرفته، برنامه‌های تغذیه‌ای مدونی وجود دارد که تلاش می‌کند تغذیه افراد جامعه را کنترل کند. این برنامه‌ها جزء اولویت‌های اولیه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری این کشورها است. در سیستم اجرایی بهداشتی ایران قانون مشخص و کارآمدی در حوزه تغذیه وجود ندارد، یا اگر باشد کهنه و غیرکاربردی است. در سال 1391 سند ملی تغذیه و امنیت غذایی تنظیم شد، که تاکنون در دستور کار شورای عالی سلامت و امنیت غذایی قرار نگرفته است.

با وجود نبودِ برنامه مدون و مشخص تغذیه‌ای در ایران، مسئولین وزارت بهداشت و کارشناسان همواره نسبت به تغذیه ناسالم ایرانی‌ها هشدار داده‌اند. مصرف کم سبزی و میوه، کاهش مصرف شیر، خوردن غذاهای چرب و فست‌فود و... از جمله مواردی هستند که در ناسالم‌شدن تغذیه ایرانی‌ها نقش دارند. همچنین ابتلا و بالارفتن آمارِ بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند چاقی، فشارخون، دیابت، سرطان، کبد چرب و... در کشور ما از دلایل تغذیه نامناسب هستند.

دکتر مسعود کیمیاگر (متخصص تعذیه) درباره تغذیه نادرست ایرانی‌ها و در گفتگو با فرارو می‌گوید: "مردم و دولت هر دو در روند ناسالم‌شدن تغذیه تاثیر داشته‌اند، اما این دولت است که باید شرایطی را برای بهبود تغذیه ایرانی‌ها و افزایش تحرک در میان آنان ایجاد کند. "

این پزشک در ابتدا ضمن تاکید بر داشتن دقت در ارائه آمار گفت: در برخی جاها گفته شده که تغذیه نامناسب عامل اصلی مرگ زودرس افراد است. درست است که این عامل موثری است، اما ما باید در ارائه آمار دقیق‌تر باشیم.

کیمیاگر اظهار کرد: بنابرآمار تغذیه نامناسب چیزی در حدود 30 الی 40 درصد در مرگ می‌تواند نقش داشته باشد. به جز تغذیه لازم است که ما به دو عامل بسیار مهم مرگ نیز اشاره کنیم که آن آلودگی هوا و استرس‌های اجتماعی ناشی از زندگی شهری است.

جایگاه پایین ایران در مصرف مواد مغذی
وی ادامه داد: خوشبختانه ما در ایران رتبه پائینی از نظر سوءتغذیه نداریم. در مورد رسیدن مواد غذایی به بدن به طور کلی، ایران در جایگاه بسیار پائینی قرار ندارد. اما از نظر دریافت مواد مغذی و ویتامین‌ها، متاسفانه ما در رتبه‌های پائین جهانی قرار گرفته‌ایم. این رتبه پایین همچنین در ورزش و تحرک نیز دیده می‌شود.

این متخصص تغذیه ضمن اشاره به روندِ بی‌کیفیت شدن تغذیه ایرانی‌ها در ادامه گفت: در ایران نیز مانند بسیاری از کشورها، تغذیه به مرور و با تغییرات جامعه بد شده است. در گذشته افراد برای تهیه غذایشان انرژی صرف می‌کردند که این خود باعث سلامتی می‌شد. امروزه اما "پول" جایگزین "تلاش" برای رسیدن به غذا شده است.

از گذشته تا حال
کیمیاگر با مقایسه تغییرات غذایی ایرانیان گفت: در گذشته مواد خوراکی‌ای که سرخ شده و خورده شوند، زیاد نبودند، اما امروز بسیار افزایش پیدا کرده و در دسترس‌اند. برای مثال چیپس یک ماده خوراکی سرخ شده است  که بدترین انواع روغن در آن به کار برده می‌شود. روغن چیپس ماده‌ای تولید می‌کند که به‌شدت مضر و سرطان‌زاست.

وی با اشاره به تغییر عادات تغذیه‌ای در ایران گفت: در گذشته مردم سبزی و میوه بیشتری مصرف می‌کردند. زمانی در مهمانی‌ها پس از خوردن غذا صاحبخانه مهمانان را به خوردن میوه دعوت و تشویق می‌کرد، اما در حال حاضر و در بسیاری از خانواده‌ها میزبان برای بعد از غذا انواع دسرها را تدارک دیده است که نه تنها فایده زیادی ندارند، بلکه مضر و چاق‌کننده‌اند.

وی تصریح کرد: یکی‌دیگر از مواردی که در رفتار ایرانی‌ها باید به آن اشاره کنم مصرف زیاد شیرینی‌جات است. در سال‌های اخیر در ایران، افراد برای دیدوبازدیدها، تبریک‌گفتن‌ها، مهمان‌کردن‌ها و... به سراغ تهیه و خرید شیرینی می‌روند. ما امروز عادت کرده‌ایم که برای هر چیزی شیرینی بخریم، که این نیز یکی دیگر از اشتباهات تغذیه‎‌ای است.

دکتر کیمیاگر درباره مصرف نان گفت: در گذشته تمام نان‌های ما سبوس‌دار بودند. مثال بارز آن که هنوز نیز طرفداران زیادی دارد، نان سنگک است. اما متاسفانه امرز نان‌های باگت و نان‌های تست در حال باز کردن جایگاهی ویژه برای خود به خصوص در میان جوانان هستند.

این پزشک در انتها و با تاکید بر تلاش همگانی برای رسیدن به تغذیه سالم گفت: بهترین راه، بازگشت به سبک و شیوه تغذیه‌ای گذشته به کمک مردم و دولت است. چرا که هر دوی اینها بر تغذیه سالم موثر بوده و هستند.