چرا قیمت نفت افزایش نمی‌یابد؟

به گزارش سرویس اقتصادی فرارو، بلومبرگ گزارش می دهد که قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت امروز با 89 سنت کاهش به 45.18 دلار رسید. یکی از مهمترین عوامل کاهش قیمت در بازارهای انرژی و به ویژه نفت، کاهش تقاضای انرژی ایالات متحده در این بازار بوده که در نتیجة رشد شدید «نفت رستی» ایجاد شده است.
 
نگاهی بر آمار تولید و واردات نفت امریکا نشان می‌دهد که این کشور برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم، همزمان با رشد مثبت اقتصادی، توانسته است از تقاضای نفت خارجی خود به شدت بکاهد.

همانگونه که در نمودار نیز مشاهده می‌شود با افزایش تولید نفت در این کشور، از وابستگی نفتی آن به شدت کاسته شده است. بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساچز پیش‌بینی کرده است که کاهش قیمت نفت تا 40 دلار منجر به کاهش انگیزه‌های تولید در برخی از مناطق نفتی امریکا شده و تولید در آنها را تا حدودی خواهد کاست.

 
اما نفت رستی تا چه اندازه از منابع انرژی جهان را می‌تواند در آینده تامین نماید؟ بر اساس گزارش آژانس اطلاعات انرژی ایالات متحده، این کشور بیش از 2.6 تریلیون بشکه نفت در منابع سنگ‌های نفتی خود ذخیره که در حدود 1 تریلیون بشکه از آن در حال حاضر قابل استحصال می‌باشد. رقم مربوط به ذخایر قابل استحصال نفت امریکا بیش ازسه برابر کل منابع اثبات شدة نفت عربستان می‌باشد.

این منابع، مصارف انرژی امریکا تا 120 سال آینده را تامین و در دهه‌های آینده مرکز ثقل تولید و عرضة انرژی در جهان را دگرگون خواهد ساخت. از این روی، افزایش قیمت، تولید این حجم از ذخایر نفتی در امریکا را اقتصادی نموده و تهدیدی بر بازارهای هدف کشورهای صادرکننده نفت خواهد بود.

از این روی نباید از تصمیم کشورهای اوپک بر تثبیت میزان تولید کشورهای این سازمان به سادگی گذر کرد. کشورهای اوپک می‌توانند با فروش نفت کمتر به قیمت‌های بالاتر، کاهش فروش خود را جبران نمایند؛ اما چرا سیاست این سازمان (که عربستان به شدت در این تصمیم‌گیری دخیل بوده است) در این مسیر حرکت نمی‌کند؟ از دو منظر می‌توان سیاست نفتی این سازمان را دقیق و درست ارزیابی کرد.

اول اینکه با کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار، انگیزه شرکت‌های خصوصی تولید نفت رستی در امریکا (مانند شرکت‌های حفاری) به شدت کاهش و برخی از قرارداد‌های این شرکت‌ها لغو شده است. با خروج سرمایه از بخش نفت امریکا، این کشور قابلیت عرضه خود را از دست داده و همچنان در بازار نفت، وابسته به نفت خارجی خواهد بود.

ثانیاً هرچند اعضای اوپک در قالب یک کارتل اقتصادی در پی حداکثر کردن درآمد خود در بازار انرژی جهان هستند، اما رقابت درون گروهی برای از دست ندادن سهم بازاری در میان کشورها به شدت افزایش یافته و کشورهای تولید کننده به شدت در پی حفظ بازارهای خود هستند.

از این روی برخی از کشورهای نفتی اوپک علیرغم کاهش شدید قیمت نفت، اقدام به ارائه تخفیف‌ به خریداران خود در مناطق مختلف جهان نموده‌اند. عربستان از سیاست تخفیف نفتی برای مقابله با حضور امریکا در بازارهای مختلف استفاده نموده است.

این کشور تخفیف خود در آسیا را کاهش و به خریداران نفت در آمریکا و اروپا تخفیف‌های بیشتری پیشنهاد نموده است. باید در نظر داشت که با زمزمه‌های لغو قانون صادرات نفت در امریکا، این کشور می‌تواند با نفوذ در بازار و جذب مشتریان نفتی، زمینه‌های وابستگی نفتی به ذخایر رستی خود را تقویت و ادامه فعالیت‌ شرکت‌های خصوصی در این بخش را تضمین نماید.

در حقیقت سیاست‌های اوپک را باید در تقابل با تولید و صدور نفت توسط ایالات متحده ارزیابی نمود. از این روی انتظار افزایش قیمت نفت در ماه‌های آتی چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. 

تحلیل‌گر: مهدی باسخا