نامه 57 اقتصاددان به رئیس جمهور درباره وخامت اوضاع اقتصادی ایران سوژه جنجال جدیدی در حوزه خبری کشور شد. در این نامه که در تاریخ 21 خردادماه بر روی تلکس خبرگزاری ها قرار گرفت، اساتید اقتصاد دانشگاه های کشور به محوریت دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به بی توجهی دولت نسبت به اصول علمی اقتصاد، شعارزدگی به جای اقدامات زیربنایی و تصمیمات خلق الساعه در حوزه اقتصاد هشدار داده بودند.
گذشته از واکنش های مختلف و متعارضی که این نامه در روزهای اخیر و در محافل خبری برانگیخت، گزارشی که خبرگزاری فارس در حمایت از دستاوردهای اقتصادی دولت به نقل از صندوق بين‌المللي پول منتشر کرد، باعث شروع مناظره مکتوبی میان این خبرگزاری و سایت بازتاب شد که همچنان و پس از گذشت پانزده روز نه تنها به پایان نرسیده بلکه روز به روز بر ابعاد آن اضافه می شود.
پس از انتشار نامه 57 اقتصاددان به رئیس جمهور، خبرگزاری فارس که از حامیان دولت به حساب می آید، در تاریخ 22/3/86 گزارش بسیار مفصلی با عنوان «صندوق بين‌المللي پول منتشر كرد؛ گزارش 8 اقتصاددان جهان از 15موفقيت اقتصادي دولت نهم» منتشر کرد. در این گزارش «هشت اقتصاددان صندوق بين‌المللي پول،رشد اقتصادي بالا، افزايش ذخاير ارزي و صادرات غير نفتي، كاهش بدهي خارجي،آغاز اجراي اصل 44، سياست كاهش تبعيض، كاهش بيكاري و نرخ سود، افزايش اعتبارات بخش خصوصي و ارزش سهام بورس، خصوصي سازي، توسعه بنگاههاي كوچك، تلاش براي حذف يارانه سوخت، ثبات نرخ ريسك سرمايه و مبارزه با پولشويي را 15 عملكرد مثبت دولت نهم ارزيابي كردند.»
«بنابراين گزارش، نرخ بالاي تورم، اتخاذ سياستهاي پولي انبساطي، ثبات نرخ ارز، عدم برنامه ريزي براي جلب اعتماد سرمايه گذاران، برداشت زياد از حساب ذخيره ارزي، كندي روند اجراي اصل 44، افزايش هزينه هاي جاري، عدم استقلال بانك مركزي، رشد نقدينگي و عدم كاهش تعرفه ها از نقاظ ضعف دولت نهم ارزيابي شده است.»
از سرفصل های گزارش موفقیت های دولت از نگاه صندوق بين‌المللي پول که خبر مفصل خبرگزاری فارس بود؛ می توان نمونه های زیر را برشمرد:
نرخ رشد اقتصادي ايران در سال 85 حدود 6درصد برآورد مي شود
سياستهاي اقتصادي ايران در دولت نهم بر كاهش تبعيض اجتماعي و منطقه اي متمركز شد
نرخ بيكاري سال 85 به 2/10 درصد كاهش يافت
اما بازتاب در تاریخ دوم تیرماه در مطلبی که ذیل عنوان «پشت‌صحنه پاسخ دندان‌شكن صندوق پول به 57 كارشناس‌نماي! ضددولت» روی خروجی این سایت مغضوب دولت قرار گرفت، نوشت:
«پس از آن كه تنها به فاصله دو روز از انتشار نامه 57 اقتصاددان به رييس‌جمهور، يك خبرگزاري نزديك به دولت با انتشار گزارشي از دفاع 8 اقتصاددان صندوق بين‌المللي پول از برنامه‌هاي اقتصادي دولت نهم خبر داد، بررسي‌هاي يك دانشجوي اقتصاد نشان داد كه اين گزارش تحريف‌شده و مربوط به گفت‌وگوي دانش‌جعفري و شيباني با صندوق مذكور و مربوط به بيش از 6 ماه قبل مي‌باشد كه در زمان لازم منتشر شده‌است!»
این دانشجو در ادامه، گزارش فارس به نقل از صندوق بین المللی پول را دارای ادبیاتی دولت وار دانسته و از تقارن زمانی نامه منتقدانه اقتصادانان داخلی و گزارش محبانه اقتصاددانان خارجی را عجیب و شک برانگیز خوانده و نوشته: «من هر چه گشتم، گزارش مورد ارجاع را در سايت صندوق بين‌المللي پول نيافتم تا اينکه خبري را در سايت دنياي اقتصاد خواندم که مي‌گفت: اين گزارش مربوط به اسفند سال گذشته است. با اين راهنمايي، گزارش يادشده را پيدا کردم که هر چند تاريخ انتشارش اسفند سال گذشته بود، تاريخ تهيه آن 14 نوامبر 2006 بود؛ يعني گزارشي مربوط به حدود شش ماه پيش...»
نویسنده مقاله، متن گزارش منتشرشده در فارس را شامل گفت‌وگوهاي مسئولان ايران، از جمله شيباني و دانش جعفري با اعضاي صندوق به همراه بخشهای دیگری که به بررسي آمارهاي اقتصادي ايران و پيش‌بيني آنها از رشد اقتصادي ايران مي‌پردازد.
اما در ساعت 13:42ظهر روز سه شنبه فارس که به نظر بازنده این مبارزه تلقی می شد، «مستندات گزارش هاي خود از صندوق بين‌المللي پول را منتشر كرد.»
فارس در شروع گزارش خود، با کنایه به خبر بازتاب، نوشت: «در پي انتشار گزارش صندوق بين‌المللي پول با عنوان «گزارش 8 اقتصاددان جهان از 15 موفقيت اقتصادي دولت نهم» كه بازتاب بسيار گسترده و وسيعي در سطح كشور و رسانه‌ها داشته است، اخيرا برخي سايتها و محافل رسانهاي در باره صحت اين گزارش به ايجاد شبهه روي آورده اند و يا واقعاً دچار ترديد شده اند.»
این خبرگزاری نزدیک به دولت، ادعای سايتها و محافل رسانهاي مبنی بر تحریف گزارش صندوق بين‌المللي پول توسط خود را یکسر رد کرد و جهت تنویر افكار عمومي و بويژه مخاطبان گرانسنگ خود به معرفی گزارشهايي از صندوق بين‌المللي پول در طي چهار ماه اخير که عملكردهاي مثبت و منفي اقتصادي دولت نهم را بررسی کرده بود، پرداخت.
گروه اقتصادي خبرگزاري فارس با اعلام آدرس اينترنتي متن اصلي هر يك از اين گزارشها کابران خود را به تحقیق در این باره فراخواند.
سپس شرح مفصلی از برنامه های صندوق بین المللی پول که هرساله چه می کند داد و نوشت: «صندوق بين‌المللي پول هر ساله اقدام به انتشار گزارش جامعي از اقتصاد كشورهاي جهان از جمله ايران مي‌كند و در اين گزارش ضمن تحليل آمار و ارقام اقتصادي كشورها به بيان توصيه‌ها و ارائه پيش‌بيني‌هاي خود از وضعيت اقتصادي اين كشورها مي‌پردازد.»
«نحوه تهيه اين گزارشها بدين گونه است كه ابتدا هياتي از كارشناسان و اقتصاددانان خبره صندوق بين‌المللي پول به كشورهاي مورد نظر سفر مي‌كنند و ضمن مذاكره با مقامات پولي و مالي كشورها اقدام به جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز براي تحليل وضعيت اقتصادي كشورها مي‌كنند.
براي تهيه گزارش سال 2007 اقتصاد ايران كه در واقع عملكرد اقتصادي سال 2006 را مدنظر قرار مي‌دهد هياتي در ماه نوامبر سال 2006 ميلادي وارد ايران شد و با مقامات پول و مالي ايران از جمله دكتر شيباني رئيس كل بانك مركزي و دانش جعفري وزير امور اقتصادي و دارايي مذاكراتي را انجام داد.»
«در جايجاي متن اصلي اين گزارش نيز قابل فهم است كه اين گزارش مربوط به عملكرد اقتصادي دولت نهم است و نه غير و آنچه برخي سايتها گزارش صندوق را به عنوان گفت و گوي شيباني و دانش جعفري با صندوق ارزيابي كردند مي‌تواند حاكي از اين باشد كه احتمالا نويسندگان اين مطالب يا اصلا" متن انگليسي گزارش را نديده‌اند و يا اينكه بايد در ترجمه آنها اظهار ترديد كرد.»
اما بازتاب در کمتر از پنج ساعت جواب گزارش اخیر فارس را داد. در مطلب «بدشانسي 57 اقتصاددان به روايت خبرگزاري حامي دولت!» بازتاب ضمن اشاره به خطای حرفه ای خبرگزاری فارس، از جوابیه ای نوشت که فارس برای این پایگاه خبری ارسال کرده است.
در این جوابیه، فارس مدعی شده که به هیچ وجه در اصل گزارش صندوق بین المللی پول تحریفی صورت نداده است.
در بخش دیگری از جوابیه فارس به بازتاب، نگارنده ضمن ابراز تعجب از اینکه يك دانشجوي اقتصاد، حتي يك نقطه روشن هم در اقتصاد ايران نبیند، رتبه نوزدهم ايران بين 22 كشور منطقه را دلیلی بر تیرگی اوضاع اقتصادی کشور ندانسته و آورده است: «واضح است كه هر اقتصادي در دنيا با هر رتبه‌اي كه دارد، مي‌تواند نقاط اقتصادي روشن و تاريكي داشته باشد. همان‌گونه كه در گزارش صندوق بين‌المللي پول به نقاط روشن و تاريك اقتصاد ايران اشاره شده است.»
فارس در پایان این جوابیه، انتشار گزارش صندوق بین المللی پول را کاملا بی ارتباط با نامه 57 اقتصاددان وطنی دانسته و آن را اتفاقي قلمداد کرده كه مي‌توان آن را به پاي بدشانسي 57 اقتصاددان گذاشت.
بازتاب اما این جوابیه را نیز بی جواب نگذاشته و فارس را به تأخیر در انتشار این گزارش آن هم پس از چندین ماه متهم کرده است. همچنین بازتاب از برداشت سلیقه ای و انتشار گزینشی این گزارش و حذف عناوين انتقادي گزارش كارشناسان صندوق بين‌المللي پول انتقاد کرده و در پایان آورده است:«اينكه ديگران اين گزارش را در جواب نامه 57 اقتصاددان ارزيابي كردند، اتفاقي است كه مي‌توان آن را به پاي بدشانسي 57 اقتصاددان گذاشت، به صورت واضح نشان از خروج يك خبرگزاري عمومي از بي‌طرفي مورد انتظار است و اين سؤال را ايجاد مي‌كند كه اگر انتشار گزارش مذكور ارتباطي به نامه 57 اقتصاددان نداشته، چرا اين گزارش با تأخيري 98 روزه و تنها يك روز پس از انتشار نامه 57 اقتصاددان، منتشر شده است.»
به نظر می رسد مناقشه میان این دو خبرگزاری که در واقع به جدال میان موافقان و منتقدان دولت تبدیل شده، در روزهای آینده وارد مراحل جدیدی شود. باید منتظر واکنش خبرگزاری فارس بود.
