آموزش علوم‌سیاسی متحول می‌شود؟

فرارو- بعد از آنکه یکصد و شصت استاد رشته‌ی علوم سیاسی در نامه ای به رییس جمهور، درخواست کردند که به دلیل مشکلات و نواقص موجود در بازبینی و اصلاح عناوین و سرفصل های رشته‌ی علوم سیاسی، دستور ویژه ای برای توقف یک ساله برای برطرف کردن این مشکلات صادر کند، دیروز خبرگزاری تسنیم اقدام به انتشار سرفصل ها و 91 کتاب جدید رشته علوم سیاسی در دوره کارشناسی کرد. این در حالی است که شنیده می‌شود دستور توقف تحول در رشته علوم سیاسی توسط وزارت علوم صادر شده است. 

به گزارش فرارو، قرآن و سیاست، سیره سیاسی پیامبراعظم (ص)، سیره سیاسی ائمه معصومین (ع)، اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) و امام خامنه‌ای، دفاع مقدس، مسائل بین‌الملل جهان اسلام، ولایت ‌فقیه و نظریه مردم ‌سالاری دینی و ... برخی از کتب جدیدی هستند که در رشته علوم سیاسی تالیف و تدوین شدند.

به گفته دکتر منوچهر محمدی رئیس کارگروه علوم‌سیاسی شورای تحول و ارتقای علوم‌انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، سرفصل های جدید به دانشگاه‌ها ابلاغ شده و قرار است از اول مهر ماه امسال برای دانشجویان جدید اعمال شود.

محمدی خود کار تهیه و تدوین شش کتاب این رشته را بر عهده گرفته که از ابتدای مهر باید مورد تدریس قرار بگیرد.

چندی پیش 160 استاد علوم سیاسی به این تغییرات در سرفصل دروس این رشته به رییس جمهور اعتراض کردند، در نامه انجمن علوم سیاسی ایران به رئیس جمهور آمده: «آنچه به نام اصلاح عناوین و سرفصل های رشته علوم سیاسی تاکنون انجام شده بدون مشارکت و تایید اعضای هیات علمی گروه های علوم سیاسی و نهادهای مرجع و معتبر علمی حوزه علم و سیاست بوده و از آسیب ها، تنگناها، نواقص و خلاء های جدی برخوردار است.»

گفته می شود پس از این اعتراض دستوری درباره توقف تحول در رشته علوم سیاسی صادر شده است. اما هنوز این مسئله به صورت رسمی تائید نشده است.

شیوه ای که معرفی شده کاملا غلط است
در همین رابطه دکتر احمد نقیب زاده استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با فرارو گفت: «کسانی که اقدام به چنین کاری کردند افرادی سیاسی بودند و به هیچ وجه صلاحیت چنین کاری را نه از بابت تخصص و نه از بابت تعهد نداشتند و خیلی عجولانه عمل کردند.»

این استاد دانشگاه ادامه داد: «من موادی در این لیست یافتم که عجیب بود و آدم شک می کند که این افراد به فکر لطمه زدن به نظام و کشور بودند یا به فکر خدمت کردن که چنین موضوعاتی را در مواد درسی گنجانده اند.»

وی افزود: «به نظر من در مسائل علمی به هیچ وجه دموکراسی مطرح نیست؛ بلکه دیکتاتوری علم سخن می گوید و فردی که تخصص دارد باید صحبت کند.»

نقیب زاده در پاسخ به این سوال که با توجه به ابلاغ این دروس به دانشگاهها، آیا جنابعالی از ابتدای مهرماه در واحدهای تدریسی خود این کتاب های را درس خواهید داد؟، گفت: «به هیچ وجه. شیوه ای که معرفی شده (تحمیل برخی کتب به اساتید جهت تدریس) کاملا غلط است و در واقع بیشتر موجب علم زدایی می شود تا علم پروری.»

وی ادامه داد: «اساسا علم کانالیزه شده هیچگاه بُردی نداشته و موفق نبوده است.»

وی افزود: «از سوی دیگر بنده بیشتر وقت ها اصلا کتاب تدریس نمی کنم؛ بلکه چکیده چند کتاب یا نظریه را در کلاس مطرح می کنم.»

نقیب زاده در پاسخ به این سوال که آیا در رابطه با نامه ارسالی برای آقای روحانی پاسخی از ایشان دریافت کردید؟، گفت: «خیر، من فقط شنیدم که دستور توقف تحول در علوم سیاسی از سوی وزارت علوم داده شده است.»

اساتید باید سرفصل های مصوب را درس دهند
اما دکتر منوچهر محمدی رئیس کارگروه تحول در رشته علوم سیاسی در گفتگو با فرارو و در پاسخ به این سوال که آیا دستوری از سوی وزارت علوم مبنی بر توقف اجرای این طرح داده شده است، گفت: «خیر. حداقل بنده تا این لحظه چنین خبری دریافت نکردم.»

محمدی درباره نحوه تدوین کتب جدید رشته علوم سیاسی گفت: «بحث اصلی در تدوین سرفصل ها و کتب این بود که افراد تخصص لازم را داشته باشند و رویکرد جدید را هم قبول داشته باشند.»

وی ادامه داد: «طبیعتا در انتشار کتب حوزه تخصصی افراد در نظر گرفته شده و در عین حال الزامی نیست که حتما همین افراد کتب را بنویسند. این افراد اعلام آمادگی کردند که کتب را تدوین کنند و اگر کسی دیگر هم آمادگی داشته باشد ما استقبال می کنیم.»

محمدی در پاسخ به این سوال که آیا در صورت اجرای این طرح اساتید از ابتدای مهر ملزم به تدریس کتب اعلام شده هستند؟، گفت: «باید سرفصل های تهیه شده که به تصویب رسیدند ارائه شود. کتاب هایی هم که تدوین می شود با عناوین آمده در سرفصل ها مطابقت دارد.»

وی ادامه داد: «لذا اینطور نیست که مانند گذشته هرکس هر چه خواست تدریس کند؛ بلکه باید سرفصل های مصوب شورای انقلاب فرهنگی را درس دهد. البته این الزام وجود ندارد که از یک کتاب خاص استفاده شود، بلکه رعایت عناوین و سرفصل ها مهم است.»

محمدی در پاسخ به این سوال که چرا برخی کتب که در سال های گذشته به عنوان کتاب برگزیده سال دانشگاهی هم انتخاب شدند در لیست جدید حذف شدند؟، گفت: «این موضوع به این بستگی دارد که آن کتاب با رویکرد جدید (یعنی تحول در رشته علوم سیاسی) مطابقت داشته یا خیر که اگر مطابقت می کرده حتما ما منظور می کردیم.»

محمدی در پاسخ به این سوال که آیا اینکه از چند نفر خاص از جمله جنابعالی چندین کتاب معرفی شده شائبه ای ایجاد نمی کند؟، گفت: «ممکن است شائبه ایجاد کند اما ما هیچ قصدی نداشتیم که تدوین کتب را انحصاری کنیم و انحصاری هم نیست. اکنون هم اگر در این عناوین افراد دیگری آمادگی داشته باشند که مطابق با سرفصل های مصوب کتاب بنویسند ما استقبال می کنیم.»

حال باید منتظر ماند و دید از ابتدای مهر دروس جدید در رشته علم سیاسی تدریس خواهد شد یا رئیس جمهور به درخواست اساتید این رشته، اجرای طرح تحول علوم سیاسی را به تعویق خواهد انداخت.